Sözleşmenin bir maddesinin yorumu yapılırken sözleşme metninde yer alan söz ve deyimlerin muğlak ve müphem olması hâlinde sözleşmenin bütünü göz önünde tutulmalı ve sözleşme metninin lafzından ziyade tarafların gerçek ve farazi iradeleri araştırılarak sonuca gidilmelidir.

SGK yazısına göre yüklenicinin sözleşme kapsamında bir adet heykeltıraşı iş yerinde bulundurmadığı sabit olduğundan, sözleşmede öngörülen teknik personel cezasının kesilmesi gerekir.

Geçici hakedişler avans niteliğinde olduğundan yapılan ödeme ya da ara hakedişten kesinti yapılmamış olması idare aleyhine yorumlanamaz. Teknik eleman bulundurmama cezasının daha önceki ara hakedişlerden kesilmemiş olması, idarenin ceza kesintisinden zımnen vazgeçtiği sonucunu doğurmaz

Geçici hakedişler avans niteliğinde olduğundan yapılan ödeme ya da ara hakedişten kesinti yapılmamış olması idare aleyhine yorumlanamaz. Teknik eleman bulundurmama cezasının daha önceki ara hakedişlerden kesilmemiş olması, idarenin ceza kesintisinden zımnen vazgeçtiği sonucunu doğurmaz.

SGK yazısına göre yüklenicinin sözleşme kapsamında bir adet heykeltıraşı iş yerinde bulundurmadığı sabit olduğundan, sözleşmede öngörülen teknik personel cezasının kesilmesi gerekir.

Kesin teminat mektubu iadelerinde, taraflar arasında imzalanan sözleşmenin kesin teminat mektubunun iadesine ilişkin şartların dikkate alınması gerektiği, bu şartların varlığı halinde kesin teminatın iade edilmesi gerektiği.

Tasfiye kesin hesabının mahkemece yapılması da kesin hesabın yapılması anlamına geleceğinden, teminat haricinde hakedişlerden yapılan geçici kabul kesintilerinin de iade edilmesi gerektiği.

Geçici kabulden sonra yüklenicinin bakım sorumluluğunun başladığı, yüklenicinin kusuru dışında ortaya çıkan sorunların bakım sorumluluğu kapsamında olmadığı.

Gizli ayıplardan kaynaklı olarak eserin yıkılıp yeniden yapılması gerekiyorsa, gizli ayıbın ortaya çıktığı piyasa şartlarıyla bedelin bulunması gerekmekte olup, bu tarihten sonraki bir dönem dikkate alınarak rayiç belirlenemeyeceği.

Zaman aşımı hak düşürücü süre olup, zamanaşımı süresinden dolayı hak talebinin mümkün olamayacağı.

Taraflar kendi menfaatlerini koruyabilmek, alınan bilirkişi raporundan tatmin olmamaları halinde olayın tam olarak aydınlanmasını sağlamak ve doğru ve adil kararın verilmesi için uzman görüşü alıp, mahkemeye ibraz edebilirler. Mahkeme özellikle özel ve teknik bilgiyi gerektiren konularda, tarafın sunduğu uzman görüşünün dava konusuyla ilgili olması halinde mutlaka dikkate almak ve değerlendirmek zorundadır.

All risk sigortanın geçici kabulden sonraki dönemi kapsayıp kapsamayacağı, genişletilmiş bakım devresi teminatı ile arasındaki farklar, geçici kabulden sonra ortaya çıkan sel felaketinden dolayı sigorta şirketinin all risk kapsamında tazminat ödeyeceği, karşı oyla birlikte kabul edilmiş.

Yapım işlerinde, eser sözleşmelerinde, eksik iş ile ayıplı imalatlar arasında fark olduğu, ayıplı imalatların da açık veya gizli olması durumuna göre gerçekleştirilecek işlemin farklı olacağı, gizli ayıplarda eserdeki ayıbın öğrenilmesinden sonra ihbar yükümlülüğünün başlayacağı.

Yapım işlerinde geçici kabul yapıldıktan sonra da, yüklenicinin sorumluluğu devam etmekte olup, fırtınada çatının hasar görmesi ve bunun giderilmesi amacıyla yükleniciye bildirimde bulunulmasında ve yüklenicinin giderim için adım atmaması sebebiyle, onarımların idarece yüklenici nam ve hesabına yapılmasında sakınca olmadığı, ancak eksiklikler giderilinceye kadar geçecek sürede kesilecek cezanın sözleşme bedeli üzerinden hesaplanmasının mümkün olmadığı.

Yüklenicinin teminat süresince bakım ve onarım sorumluluğunun bulunduğu, teminat süresince eserin bakımını yapmak, kusur ve aksaklıklarını gidermek durumunda bulunduğu, teminat süresi bitimine kadar yüklenicinin bakım ve onarım görevini yerine getirmemesinden kaynaklı sorunlardan sorumlu olacağı.

Kesin hesap raporundan sonra kesin teminat mektuplarının bankasına iade edilmesi gerekmekte olup, idarece bu işlemin zamanında yapılmamasından dolayı yüklenicinin ödediği komisyon bedeli ve masraflarının ödenmesi gerektiği.

Yüklenicinin dayandığı Olur (genelge-iç yazışma) taraflarca sözleşme eki olarak kararlaştırılmadığından bu Olur’un uyuşmazlığın çözümünde esas alınması mümkün değildir.

Sözleşmede açıkça atıf yapılmadığı, yani akdi bir dayanağı olmadığı sürece sözleşme eki olmayan belgeler uyuşmazlığın çözümünde esas alınamaz.

Birim fiyat tarifleri sözleşmenin ekleri arasında sayılmış, bu nedenle sözleşme hükmü niteliğini almıştır. Sözleşme ilişkisinden doğan uyuşmazlıklarda tarafların hak ve borçları sözleşme ve eklerine göre belirlenir.

Sözleşmenin ekleri arasında sayılmayan Yapım İşleri Genel Şartnamesi'nin hükme esas alınamayacağı.

Uyuşmazlıkların sözleşme ve eklerine göre çözülmesi zorunlu olduğundan sözleşme eki olmayan analizlere dayanarak müteahhitlik kârı ve genel giderler talep edilemez.

Sözleşme eki olarak kabul edilen Hizmet İşleri Genel Şartnamesinde yer alan hüküm iptal edilmiş olmakla birlikte taraflar arasında özel hukuk sözleşmesi imzalanmış olup, ilgili hüküm artık idari bir düzenleyici işlem formundan çıkıp, sözleşmenin bir hükmü hâline gelmiştir. Dolayısıyla sözleşmenin bir normu hâline gelen ilgili hüküm taraflar arasında uygulanmaya devam edilecektir.

Adi ortaklıklarda, iş ortaklıklarında, ortaklardan bir tanesinin tek başına taraf ehliyeti olmadığından, taraf ehliyetine ilişkin konunun mahkemece re'sen dikkate alınması gerektiği, ortakların tamamı tarafından davanın açılması gerektiği.

Asgari ücretlerde meydana gelen artışların yüksek olması ve bu sebeple sözleşmenin ifasının imkansızlaştığı iddiası ile aşırı ifa güçlüğü kapsamında bunun değerlendirilmesi davasına yönelik olarak, asgari ücret artışlarının aşırı ifa güçlüğü kapsamında olmadığı.

Sözleşmeyi sürelere uygun olarak feshetmeyen idarenin kusurlu olduğu ve bundan dolayı yeni yapılacak ihale ile feshedilen sözleşme arasındaki farkın zarar kapsamında talep edilemeyeceği.

Teknik şartnamede, restorasyonu yapılan binada çimento takviyeli harç kullanılacağı belirtildiği halde idarece yayınlanan iç genelgede çimentolu harç kullanılmaması istenmiştir. Bu durum iş değişikliği anlamına gelip, çimentosuz harç için yeni birim fiyat yapılması gerekir.

Kamu ihale sözleşmeleri kanununa göre imza edilen sözleşmelerin feshedilebilmesi için mevzuatlarda öngörülmüş olan ihtar süresine riayet edilmesi gerekmektedir. Bu süreye uyulmadan yapılan ihtarların ve bağlı olarak sözleşmenin feshi işlemlerinin geçerli olmadığı.

İdarelerce hakedişlerin geç ödenmesinden dolayı yüklenicilerin mağduriyetleri ortaya çıkmakla, yüklenicilerin bu kapsamda idarelerden geç ödenen hakedişler için cezai şart talep edebilmesinin mümkün olmadığı, bu yönde bir sözleşme düzenlemesi olmadığı.

İhale sürecine yönelik olarak gerçekleştirilen iş ve işlemler idari mahiyette olup, ihalenin bitler veya kitler tarafından yapılmış olmasının, ihale sürecine yönelik davanın görülme merciini değiştirmeyeceği, bu davaların idari yargıda görülmesi gerektiği.

Hakimin davayı aydınlatma ödevi nedeniyle hakim, uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi ve hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında taraflara açıklama yaptırabilir, soru sorabilir, delil gösterilmesini isteyebilir. Uyuşmazlığın aydınlatılması, taleple bağlılık ilkesinin uygulanması için zorunludur.

Adli mahkemelerde açılacak davalarda, taraflardan bir tanesini idare olması halinde, davanın ticaret mahkemesi yerine asliye hukuk mahkemesinde açılması gerektiği.

İşçi azaltımına gidilmesi halinde, sözleşme bedelinin yüzde sekseninden daha az bedelle tamamlanacağı anlaşılan işler kapsamında, iş eksilişi olarak konunun ele alınması ve yükleniciye tazminat ödenmesi gerektiği.

4735 sayılı Kanun hükümlerine göre yürütülün sözleşmelerde, sözleşme dışı imalat bedellerinin iş artışı ve yeni birim fiyat hükümlerine göre ödenmesi gerektiği,

Tebligatın usulüne uygun yapılmamış olmasının her zaman geçersiz tebligat olarak ele alınamayacağı, ilgili kişinin tebligat içeriğini öğrenmiş olmasının da yeterli olacağı.

Sözleşme kapsamında, yüklenicinin o işten dolayı SGK ve vergi borcunun olması halinde, yüklenici kesin teminatının nakde çevrilerek bu borçların ödenmesinin mümkün olduğu, teminat mektubunu veren bankanın buna itiraz etmesinin ve nakde çevirme talebini reddetmesinin doğru olmadığı.

Sözleşme sürecinde yüklenicinin kusurlu olduğu düşüncesiyle sözleşmenin feshedilmesi ve ilgili hakkında yasaklılık kararı verilmesi neticesinde, yasaklılık kararının idare mahkemesi tarafından kaldırılmış olmasının yüklenici kusurunu ortadan kaldırmayacağı.

Teknik şartname gereği idare tarafından sağlanması gereken görsel ve teknik bilgiler işin ifası için öncelikli edim mahiyetindedir. İdare öncelikli edimini ifa ettiğini ispat edemediğinden, yüklenicinin işi süresinde teslim etmediğini ileri sürerek gecikme cezası uygulayamaz.

İdarece sözleşme konusu işten beklenen verimliliğin düştüğü gerekçesiyle sözleşme mücbir sebep kapsamında feshedilmişse de, bu durum mücbir sebep olarak değerlendirilemeyeceğinden yüklenicinin sözleşmenin feshi nedeniyle uğradığı zararın ve mahrum kaldığı kârın ödenmesi gerekir.

İmalat girdilerinde meydana gelen beklenmeyen fiyat artışları nedeniyle 4735 sayılı Kanun ile tanınan sözleşmenin feshinde idarenin takdir yetkisi bulunsa da, bu takdir yetkisi sınırsız ve keyfi olarak kullanılamaz. Hazine ve Maliye Bakanlığının görüşü ihaleyi gerçekleştirip, sözleşmeye taraf olan ve Kanuni yetkisini kullanan idareyi bağlamaz. Bilirkişi raporu ile işin feshedilmesinin kamu menfaati açısından yerinde olduğu görüşü karşısında sözleşmenin Kanun ile getirilen fesih hakkı kapsamında feshedilmesi gerekir.

Sözleşmenin idarece haksız feshi nedeniyle kar kaybı (müspet zarar) hesabında yüklenicinin başka bir iş yaparak kazandığı yararlar somut olarak tespit edilememiş olsa dahi, tacir olan yüklenicinin erken fesih nedeniyle boşta kaldığı süre için başka bir iş yapmaması ve kazanç temin etmemesi olağan iş ve yaşam koşullarına uygun düşmeyeceğinden hakkaniyete uygun bir kaçınılan kazanç miktarının takdir ve hesaplanan bedelden düşülmesi gerekir. Ayrıca kâr kaybı hesabına KDV ilave edilmesi mümkün değildir.

İdarenin mülkiyeti çekişmeli olan arsada inşaat yapılması için ihaleye çıkmakta kusurlu olduğu, sonradan yargı kararı ile arsanın başka bir idareye ait olduğunun tescili üzerine işin ifasının imkansız hale gelmesi sonucu sözleşmenin feshedilmesi nedeniyle yüklenicinin olumlu zarar kapsamında kâr kaybını ve olumsuz zarar kapsamında ödemiş olduğu damga vergisi, teminat için komisyon ve kik payını isteyebilir.

Ödeme emri kapağında ve ödemeye esas hakedişlerde imzaları bulunduğu gerekçesiyle sorumlu tutulan kamu görevlilerinin yüklenici ile birlikte tespit edilerek idarenin onayıyla geçerli olan yeni fiyat tutanağında imzaları bulunmamaktadır. Bu nedenle, bahsi geçen kişilerin işlemleriyle meydana gelen kamu zararı arasında illiyet bağı kurulamaması nedeniyle sorumlulukları bulunmamaktadır. Söz konusu kamu zararından, yeni fiyat tutanağını düzenleyen, kontrol eden ve onaylayan sıfatıyla imzalayan kamu görevlilerinin sorumluluğu bulunmaktadır.

yasaklama kararı nedeniyle manevi tazminata hükmedilmesi gerekir

Yabancı ülke ile yaşanan sorunların mücbir sebep olarak kabul edilemeyeceği, sel felaketinin ise 20 gün içinde idareye yazılı olarak bildirimde bulunma ve yetkili merciler tarafından belgelendirilme şartı yerine getirilmemiş olması nedeniyle mücbir sebep kapsamında değerlendirilemeyeceği.

sözleşmelerde asgari ücret fiyat farkı ödenmesinin önüne geçen hükümler konulması veya birtakım gerekçelerle bunun önüne geçmeye çalışılması asgari ücretin kamu düzeni niteliğiyle bağdaşmaz. Bu nedenle fiyat farkı ödenmesi öngörülmeyen hizmet alımında yıl içerisinde meydana gelen asgari ücret artışının fiyat farkı olarak ödenmesi gerekir.

Eser sözleşmelerinde süre uzatımı olması halinde sabit yatırımların talep edilebilmesinin mümkün olmadığı, ancak, süre uzatımına bağlı olarak ortaya çıkan işletme giderlerinin (maaş, ofis, yemek giderleri, akaryakıt vb.) talep edilmesinin mümkün olduğu.

Kamu ihale sözleşmeleri kanununa göre imzalanan sözleşmelerde zamanaşımı, kesin kabul onay tarihi ile kesin hesap onay tarihinden hangisi daha sonra ise o tarihten itibaren başlar ve zamanaşımı süresi 5 yıldır.

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu hükümlerine göre imza edilen sözleşmelerin de uyarlanması mümkün olup, asgari ücret artışından kaynaklı olarak sözleşme bedelinin uyarlanması talebinin olabileceği

Yüksek Fen Kurulu tarafından 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa ve sözleşme sürecine yönelik kararlar alınmaktadır. Bu kararların görüş mahiyetinde olduğu Kanunda ifade edilmekte olup, kararda maddenin yorumu konusunda Yüksek Fen Kurulu kararının bağlayıcı olamayacağı ifade edilmektedir.

Dava konusu olay ifa imkansızlığına yönelik olup, bilirkişi heyetinde bulunan kişilerin uzmanı olmadığı bir konuda oluşturulan rapora itibar edilmeyeceği.