Birim fiyat sözleşmeye bağlanan yapım işinde işin yürütülmesi aşamasında idaresince yapılan proje değişikliği sonucu yapılmasına karar verilen ve teklif kapsamında fiyatı verilmemiş yeni iş kalemlerinin bedellerinin taraflarca müştereken tespit edilmesi gerekmekte olup idarenin tek taraflı olarak yeni birim fiyat belirlemesi mümkün değildir.

Geçici hakedişlerin sözleşmesinde belirtilen sürede ödenmemesi sonucu idareden kaynaklanan ödenek yetersizliğinin yüklenicinin ortadan kaldırmaya gücünün yetmeyeceği dikkate alındığında geçici hakediş ödemelerinde gecikme hesap edilerek süre uzatımı verilmesi ve bu sürede eksik harcanan ödeneğinin diğer yıla aktarılması gerekmektedir.

Yüklenici veya idareler sözleşmenin uygulanmasından kaynaklanan anlaşmazlıklar nedeniyle yargılama konu edilmemiş olmak şartıyla anlaşmazlığın çözümü için Yüksek Fen Kuruluna başvurabilirler.

Fiyat farkı verilmesi öngörülen yapım işinde düzenlenen geçici hakedişte, fiyat farkı hesabının uygulama ayı endeksi ile yapılması gerekirken uygulama ayına ait endeks belirlenmediği için bir önceki ayın endeksine göre hesaplanması mümkün olmayıp uygulama ayına ait endeks belli olduktan sonra fiyat farkı hesabının hakedişten ayrı olarak yapılması gerekmektedir.

Revize iş programı hazırlanıp idaresince onaylandıktan sonra, bu revize iş programına göre fiyat farklarının yeniden hesaplanması gerektiği, geçici hakedişlerde hesaplanan fiyat farklarının, onaylı revize iş programına göre yeniden hesaplanmasının her zaman ilave ödenecek bedel sonucunu ortaya çıkarmayacağı, işin yürütülmesi sırasında hesaplamada dikkate alınacak uygulama ayı endekslerine bağlı olarak bazen de kesilecek bir bedeli ortaya çıkarabileceği göz önünde bulundurulduğunda, kesin hakediş raporu düzenlenmesine kadar geçici hakediş raporlarında hesaplanan fiyat farkı bedelinin düzeltilebileceği.

Birim fiyat sözleşmeye bağlanan yapım işinde, ihale dokümanlarından olan “birim fiyat tarifleri”nin, diğer belgelerden (Teknik Şartnameler, Genel Teknik Şartname, Ön / Kesin Projeler) öncelikli olduğu ancak ihale dokümanı içerisinde yer alan ve mevzuatına uygun olarak hazırlanmayan “birim fiyat tarifleri” isimli belgenin içeriğinin “teknik şartname (iş kalemleri)” başlıklı bir belge olması dolayısı ile mevzuatın öngördüğü “birim fiyat tarifleri” başlıklı bir belge olarak dikkate alınamayacağı.

Anahtar teslim götürü bedel sözleşmeye bağlanan yapım işinde uygulama projelerinin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 4 üncü maddesinde yapılan tanımına uygun, herhangi bir tereddüte mahal vermeyecek nitelikte hazırlanmaması nedeniyle uygulama projesindeki anlaşmazlığın çözümü için Yüksek Fen Kurulunca karar verilemeyeceği.

Anahtar teslimi götürü bedel sözleşme kapsamında idaresince yaptırılmasına karar verilen ve iş artışı yapılan imalatlar ile yapımından vazgeçilen ve iş eksilişi yapılan imalatların birim fiyatlarının tespitinde YİGŞ’nin 22 nci maddesinin 2 nci fıkrasında belirtilen analiz ve rayiçlerin kullanılması gerektiği.

Havanın yağışlı olduğu günlerde iş makinalarının çalışamadığının işte gecikmeye etki edip etmediğinin idaresi tarafından tespit edilmesi, gecikme olması durumunda gecikilen süre kadar süre uzatımı verilmesi gerektiği.

Karma sözleşmelerde, anahtar teslimi götürü bedel sözleşme kısmına ait ortaya çıkan yeni iş kalemleri için karma sözleşmenin birim fiyat bölümünde yer alan ve birim fiyat teklifi kapsamında fiyatı verilmiş olan iş kalemlerine ait birim fiyatların YİGŞ’nin 22 nci maddesinin 1 inci fıkrası hükmü kapsamında anahtar teslimi götürü bedel kısmında kullanılabilecekleri, ayrıca uygulama projesinde yer almayan ve eksik ve kusurlu olduğu tespit edilen imalatı düzeltmek amacıyla proje ve şartnameden farklı olarak idarenin onayı alınmadan gerçekleştirilen imalat için bir bedel talep edilmeyeceği.

Asansörlerin imalatlarının yapımı için gerekli hesaplamaların yapılabileceği bilgi ve detayların bulunduğu ön/kesin projeler olmadığından dolayı uygulama projelerinde yer alan asansör elektrik panosu ve asansör kuyusu hariç asansör imalatlarının sözleşme bedeline dâhil olmadığı değerlendirilmektedir.

KDV ödemelerinin, hakediş içerisinde imalat tutarları ve fiyat farkları gibi bir ödeme kalemi olduğu, bu ödeme kaleminin yüklenicinin alacakları içinde ayrı yere konulamayacağı, hakedişle ödenen tüm kalemlerin bir bütün olduğu ve idare tarafından yükleniciye ayrıca ödenmesi gerektiği düşünüldüğünde KDV'nin geç ödenmesi süre uzatımı sebebidir ve süre İdarece somut gerekçeler dikkate alınarak verilmelidir.

Tasfiye geçici kabul tarihinden sonra tasfiye kesin hesabının yapılabilmesine yönelik olarak işlerin ve ihzaratın ölçülebilir duruma getirilmesi için yapılan imalatlara fiyat farkı verilmesi, sözleşme hükümleri gereğince hesaplanacak fiyat farkı hesabında güncel endeks olarak, bu imalatların tamamlatıldığı tarihlerin değil, tasfiye onay tarihinin alınması gerekir.

Yapımından vazgeçilen ve iş eksilişi yapılan imalatların sözleşmesinde bulunmayan birim fiyatlarının, sözleşme eki YİGŞ’nin 22 nci maddesinde öngörülen usul ve esaslar doğrultusunda tenzilat uygulanmadan yüklenici ile birlikte tespit edilmesi gerekir.

sözleşme eki uygulama projesinde sadece tablosunun bulunduğu, mahal listesinde imalat yeri belirtildiği ancak miktarı konusunda herhangi bir bilgi olmadığı ve birim fiyat tariflerinde teknik özellikleri verilen bahse konu UPS cihazının miktarının yaklaşık maliyet hesap cetvelinde bulunduğu, bu cetvelinde sözleşme eki olmadığı ve yüklenicinin bilgi sahibi olması mümkün olmayan gizli belge olması nedeniyle gelinen bu aşamada Kurulca bir karara varılmasının mümkün olmadığı.

Anahtar teslim götürü bedel sözleşmeye bağlanan yapım işinde proje değişikliği sonrası iş artışı yapılması halinde sadece iş artışına konu imalatlar için değil bu imalatların etkilediği diğer imalatların yapılabilmesi için de süre uzatımı verilebilir.

Anahtar teslim götürü bedel sözleşmeye bağlanan yapım işinde mimari uygulama projesinde yer alan “Taşıyıcılı/Taşıyıcısız %1000 Elastik SPS Modifiyeli Bitüm Esaslı Su Yalıtım Örtüsü” imalatının yüklenici tarafından “taşıyıcılı” olarak yapılmak istenerek imalatın “taşıyıcısız” olarak yapılması durumunda malzeme fiyatının ödenmesi gerektiğini iddia etmişse de idaresince imalatın taşıyıcısız olarak yapılmasının öngörülmesi halinde ise “taşıyıcısız” imalatın sözleşme bedeline dahil olduğu.

İşin yapılacağı bölgede ilgili belediyesinin imar uygulamasına bağlı olarak ruhsat alınamaması sebebiyle durdurulmasına binaen süre uzatımı verilmesi ve uzatılan süreye göre hazırlanan ve idaresince onaylanan revize iş programına uygun olarak uzatılan süre içerisinde yapılan imalatlara fiyat farkı hesaplanması gerekmektedir.

Havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmayan devresi için yoğun kış şartları gerekçesiyle süre uzatımı verilmesi mevzuata aykırıdır. Mevzuata aykırı süre uzatım kararını tek başına imzalayan belediye başkanı ortaya çıkan kamu zararından sorumludur.

Mevzuata aykırı süre uzatımı sonucu ddenek tutarlarının değiştirilmesi ve iş programında Genel Müdürlük oluru olmadan yapılan bu değişiklikle, imalatların çok büyük kısmının Ekim ayında yapılmış olduğu kabul edilerek, yüksek olan Ekim ayı endeksi üzerinden fiyat farkı ödenmesi nedeniyle kamu zararına sebep olunmuştur.

Cezalı çalışılan sürede yapılan imalatlara fiyat farkı hesaplanırken süre bitim tarihinde uygulanmakta olan (Pn) değeri ile cezalı çalışılan süredeki (Pn) değerinden düşük olanı esas alınmalıdır.

İdari şartnamenin fiyat farkını düzenleyen maddesine; "Diğer idarelerden (Kamu kurum ve kuruluş görüşleri) kaynaklı süre uzatımları söz konusu olması durumunda fiyat farkı verilmez." şeklinde hüküm koymak mevzuata uygun değildir.

Enerji teminine ilişkin iş ve işlemlerin yüklenici tarafından üstlenildiği, ilgili enerji idaresine süresinde gerekli müracaat yapılmadığı gibi işte yaşanan gecikmelerin yüklenicinin iş programının gerisinde kalmasından kaynaklandığı dikkate alındığında İdareye atfedilecek bir kusur bulunmadığından dolayı süre uzatımı verilmesi mümkün değildir.

İdarece yükleniciden yalnızca rulo çim temini ve serilmesi işinin * tarihleri arasında yapılmasının istendiği. yazının süre uzatımı verilmesi kararı mahiyetinde olmadığı dolayısıyla işin bitim tarihinin 10 Ekim 2019 olarak alınamayacağı, işin fiilen bitirildiği tarihe kadar gecikilen süre için gecikme cezası kesilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.

İdarelere, Tip Sözleşmenin bazı madde hükümlerini, mevzuatın izin verdiği dip notlardaki seçimlik hükümler dışında hükümler ile değiştirme ve/veya sözleşme maddelerine ilave hükümler (özellikle sözleşmenin diğer maddelerine aykırı) ekleme yetkisi verilmediğinden bu tip hükümler mevzuata aykırılık teşkil etmektedir.

ihalede %10 yüklenici kârı ve %15 genel gider oranının, sözleşme eki birim fiyat teklif cetvelinde yer almayan yeni iş kalemlerinin birim fiyatının tespitinde uygulanması gerektiği, bu girdilerden sadece birinin dikkate alınmasının uygun olmayacağı, Kurul’un tarafların yerine geçerek bir oran belirlemesinin mümkün olmadığı.

Sözleşmenin "Diğer hususlar" başlıklı maddesinde yer alacak hususların, YİGŞ ile diğer düzenleyici mevzuata ve emredici hukuk kurallarına aykırı olmaması gerekmektedir.

Mimari ve betonarme uygulama projeleri bodrum ve zemin kat planında engelli asansör yerinin gösterildiği, “Engelli Platform Asansörü Özel Teknik Şartname”sinde, engelli asansöre ait çizimlerin ve asansör özelliklerinin yer aldığı, bu itibarla engelli asansörü imalatının ihale öncesi istekliler tarafından görülebileceği ve tekliflerine de bu imalat kalemini yansıtmaları gerektiği, bu açıklamalar doğrultusunda engelli asansör imalatının yapılabileceği, dolayısıyla işin projesinde yeri belirlenen engelli asansörünün yapılmasının sözleşme bedeline dâhil olduğu.

Anahtar teslimi götürü bedel işlerde isteklilerin tekliflerini yaklaşık maliyete göre değil uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak verdikleri, uygulama projesi ve mahal listesinde bulunmayan imalatlarının sözleşme bedeline dahil olmadığı dolayısıyla pursantaj tablosuna göre iş eksilişi yapılamayacağı.

Sözleşme eki birim fiyat teklif cetvelinde yer alan her iş kalemi için verilen teklif birim fiyatın bu iş kalemlerinin bünyesinde bulunan o imalatın yapılması için gerekli tüm girdileri ve unsurları kapsadığı, yapılan kazı sonucu çıkan malzemelerin nakli ve hafriyat dökümü için ayrıca bir birim fiyat teklifi istenilmediğinden bu imalatlara dayalı herhangi bir ödeme yapılamayacağı.

Yüklenici ve/veya temsilcisi ile birlikte, en az 3 adet firmadan alınacak uygulama ayına ait yerel rayiçleri ihtiva eden fiyatların, Ticaret ve/veya Sanayi Odası onayının alınması ve bu fiyatlardan kaynakların verimli kullanılması ilkesi gözetilerek uygun olanı seçildikten sonra, anlaşmaya varılan bu rayiç fiyat kullanılarak yeni birim fiyatın tespit edilmesi gerektiği.

Uygulama projesi ve mahal listesinde yer alan herhangi bir imalatın, teknik şartnamede belirtilen tanımlara göre teklif birim fiyatlı bir imalat gibi düşünülerek, o imalatın meydana getirilmesinde yapılan işlerin bedellerinin ayrı ayrı değerlendirilmesinin, yukarıda belirtilen sözleşme hükümlerine göre mümkün olmadığı, böyle bir değerlendirmenin “anahtar teslimi götürü bedel” sözleşme esasına aykırı olduğu değerlendirilmektedir.

Kazı ile ilgili yeni birim fiyatın tespitinde; inşaat mahallinde uygulama projesi temel alt kotuna ulaşan bir adet baret kazısı yaptırılarak makinanın çalışma saatlerine karşılık gelen kazı miktarları ile makine ve imalat girdilerinin (işçilik, yakıt, bentonit vb.) tespiti amacıyla oluşturulan komisyonca puantaj tutulması yöntemi uygulanmalıdır.

Anahtar teslimi götürü bedel işte, uygulama projesi ve mahal listesinde yer alan herhangi bir imalat kaleminin, teklif birim fiyatlı bir imalat gibi düşünülerek, o imalatın meydana getirilmesinde yapılan işlerin bedellerinin ayrı ayrı değerlendirilmesinin, ATGB sözleşme hükümlerine göre mümkün olmadığı, böyle bir değerlendirmenin “anahtar teslimi götürü bedel” esasına aykırı olduğu değerlendirilmiştir.

Birim fiyat sözleşmeye bağlanan yapım işinde ihale dokümanlarından olan “birim fiyat tarifleri”nin, diğer belgelerden (Teknik Şartnameler, Genel Teknik Şartname, Ön / Kesin Projeler) öncelikli olduğu ancak ihale dokümanı içerisinde yer alan ve mevzuatına uygun olarak hazırlanmayan “birim fiyat tarifleri” isimli belgenin içeriğinin “teknik şartname (iş kalemleri)” başlıklı bir belge olması dolayısı ile mevzuatın öngördüğü “birim fiyat tarifleri” başlıklı bir belge olarak dikkate alınamayacağı.

Anahtar teslim götürü bedel sözleşmeye bağlanan yapım işinde, uygulama projesinde değişikliğe gidilmeksizin bir imalat kaleminin anahtar teslimi götürü bedel sözleşme kapsamından çıkartılarak birim fiyata dönüştürülmesinin sözleşme hükümlerine uygun düşmeyeceği.

Yükleniciye havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmayan devresinde çalışmadığı gerekçesiyle süre uzatımı verilemeyeceği ancak idarece verilecek süre uzatımlarında, yapılacak işin özelliğine göre çalışılamayacak günler de dikkate alınarak süre uzatımı verileceği.

Sözleşme tasarısında sözleşmeden önceki bir tarihe ödenek konulması fiili imkânsızlık içerdiğinden ve sözleşme imza aşamasında uygulanamaz hale gelen bir hükmün değiştirilemeyeceğine ilişkin bir mevzuat hükmü bulunmadığından dolayı sözleşme imza tarihinden itibaren ödenek belirlemesinin, gerek fiili duruma ve tarafların hak ve menfaatlerine uygun olacağı.

İşin yürütülmesi sırasında, birden fazla süre uzatımını gerektirecek hususun ortaya çıkması halinde, her defasında, ortaya çıkış tarihinden itibaren, idaresince, zamanında süre uzatım kararının alınması ve bu süre uzatım kararında, verilen süreye karşılık aktarılacak ödeneğin de belirlenmesi ve yükleniciye tebliğ edilmesi, yüklenicinin de bu süre uzatım ve ödenek aktarma kararına göre revize iş programını hazırlayıp idareye sunması ve idarenin onayını müteakip, onaylı bu en son revize iş programına göre fiyat farklarının da yeniden hesaplanması gerekmektedir.

Paçal olarak düzenlenen iş kaleminin tarifinde kazı işlerinin tamamlanmasının tarifte yer aldığı ve tarifte zemin cinsinin belirlenmediği, bu sebeple farklı cins zeminde kazı imalatının da bu birim fiyata dahil olduğu.

Yüklenicinin projede yapılan değişiklik sebebiyle projenin idaresince onaylanarak tebliğ edildiği tarihe kadar değişikliğe konu işleri yapamayacağı ve böylece işte bir gecikmeye sebebiyet verilebileceği, bu sebeple de yükleniciye süre uzatımı verilebileceği.

Teklif cetvelinde yer alan iş kalemlerini oluşturan girdilerden biri olduğu belirtilen ve belediye meclis kararı ile belirlenen “hafriyat istiap bedeli” harç ücretinin değişmesi sebebiyle teklif cetvelinde yer alan iş kalemlerinin fiyatlarının değişmeyeceği.

Sözleşmesine göre iş yeri teslim tarihinden itibaren, iş yerinde yapı ruhsatı olmaksızın herhangi bir iş ve işlem yapılmasının gerek İmar Kanunu gerek Türk Ceza Kanunu hukuklarına aykırı olduğundan ruhsatın alınmasına kadar geçen sürenin, süre uzatımı olarak yükleniciye verilmesi gerekmektedir.

Yüklenicinin mevcut durum (rölöve) projesi ile mimari uygulama projesinde gösterilen, yıkılacak-sökülecek imalatlar ile yapılacak imalatları bilerek teklifini vermesi gerektiği, mevcut durum (rölöve) ve mimari uygulama projesinde gösterilmeyen söküm imalatlarını yüklenicinin teklifine yansıtması mümkün olduğu, bu sebeple söz konusu sökülecek imalatlar için süre uzatımı verilemeyeceği.

Anahtar teslimi götürü bedel teklif kapsamında yer alan mimari uygulama projesinde ve mahal listesinde bulunan gazbeton duvar imalatı üzerine yapılacak saten alçı imalatı için gerekli olan sıva imalatının sözleşme bedeline dahil olduğu.

Fiyat farkı öngörülmeyen bir işte sözleşme imzalanmasından sonra verilen süre uzatımlarına için fiyat farkı verilebileceğinden dolayı ihale tarihi ile sözleşme imzalanma tarihi arasındaki sürenin uzaması nedeniyle bu süreler için fiyat farkı verilmesi mümkün değildir.

Yüklenici tarafından proje ve şartnameden farklı olarak yapılmış olan işlerin, fen ve sanat kurallarına ve istenen özelliklere uygun oldukları idarece tespit edilmesi halinde, bu işlerin yeni durumları ile de kabul edilebileceği, bu durumda idare onayı alınmadan yapılan imalatlardan dolayı yüklenicinin daha büyük boyutta veya fazla miktarda malzeme kullandığını ve daha fazla emek harcadığını öne sürerek fazla bedel ödenemeyeceğine.

Projesinde yer verilen fakat mahal listesinde yer almayan döküm ızgaranın sözleşme bedeline dahil olduğu, ancak imalatın yapılabilmesi için yüklenicinin hazırlayarak idaresince de uygun görülerek onaylanan detay projesi doğrultusunda yapılan imalat için iş artışı/eksilişi yapılması gerektiği.

Tasfiye sonrası hesap kesme hakedişi düzenlenirken yapılan ve yapılmayan iş kalemleri ve miktarının tespit edilmesi, iş kalemlerine itibari birim fiyatlar belirlenmesi, bu fiyatların mümkünse ihale tarihi itibarıyla belirlenmesi, bu mümkün değilse fesih onay tarihindeki fiyatlar üzerinden belirleme yapılması, yapılan iş kalemlerinin miktarları ile fiyatları çarpılarak bulunacak toplam bedelin, sözleşme kapsamındaki tüm iş kalemlerinin (yapılan- yapılmayan) miktarları ile fiyatları çarpılarak bulunacak toplam bedele oranlanması suretiyle feshedilen işe ait (iş artışı kapsamındaki iş kalemleri hariç) gerçekleşme oranının belirlenmesine,

İhale dokümanlarının bir bütün olduğu ve tarafları bağladığı, yüklenicinin ihale dokümanını oluşturan tüm belgeleri okuyarak, anlayarak ve kabul ederek teklifini verdiği hususları birlikte dikkate alındığında özel teknik şartname ile birim fiyat tariflerinin genişletilmesi mümkündür.