SGK Yapım İşleri Raporlamasında Birim ve Asgari İşçilik Hesaplama
5510 sayılı yasanın 85. maddesinde özel nitelikteki inşaat işlerinden dolayı, bu işleri yapan işveren tarafından yeterli işçiliğin bildirilmiş olup olmadığının Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından araştırılacağı belirtilmiştir.
İşin yürütümü açısından gerekli olan asgari işçilik miktarı, yapılan işin niteliği, kullanılan teknoloji, işyerinin büyüklüğü, benzer işletmelerde çalıştırılan sigortalı sayısı, ilgili meslek veya kamu kuruluşlarının görüşü gibi unsurlar dikkate alınarak, Kurumun denetim ve kontrolle görevlendirilmiş memurları tarafından tespit edilir.
Ancak Denetim yoluyla asgari işçilik tespiti uzun zaman almaktadır. İşlemlerin daha hızlı gerçekleşmesi açısından SGK tarafından araştırma (ön değerlendirme) uygulaması yapılmaktadır.
Özel bina inşaatlarında, İşveren dosyasının işlem gördüğü Sosyal Güvenlik Merkezi tarafından ön değerlendirme yapılmakta, yapılan ön değerlendirme sonucunda, yeterli işçilik bildirildiği tespit edilirse denetim yoluna gidilmeksizin işverene borcu yoktur (İlişiksizlik) yazısı verilmektedir.
Yeterli işçiliğin bildirilmediği tespit edilirse, işverene tebligatlı bir yazı gönderilerek, çıkan fark prim tutarını ödeyip ödemeyeceği sorulmaktadır. İşverenin bu yazıya “çıkan fark işçilik tutarını ödemeyi kabul ediyorum, bu iş dolayısıyla müfettiş incelemesi yapılmasını istemiyorum” şeklinde yazılı cevap vermesi halinde, denetim yapılmaksızın çıkan fark prim borcunun da ödenmesi şartıyla ilişiksizlik belgesi verilmektedir. Tebliğ edilen fark prim borcunun kabul edildiğinin işveren tarafından beyan edilmemesi halinde ise SGK ya bildirilmesi gereken asgari işçilik miktarının tespit edilmesi amacıyla dosya denetime gönderilmektedir.
Özel bina inşaatlarında SGK’ya bildirilmesi gereken asgari işçilik miktarı, birim maliyet bedeli ile binanın yüz ölçümünün çarpılması sonucu bulunan tutara asgari işçilik oranının uygulanması sonucunda bulunmaktadır. Ön değerlendirme suretiyle yapılan hesaplamalarda asgari işçilik oranının % 25 eksiği uygulanmaktadır.
Birim maliyet bedeli, her yıl Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca tespit edilerek, Mimarlık Ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak Yıla Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğat resmi gazetede yayınlanmaktadır.
Asgari işçilik hesaplamasında birim maliyet bedelinin bulunması inşaatın yapımına başlandığı ve inşaatın bitirildiği tarihe göre farklılık göstermektedir.