Pazarlık usulü ihale yönteminin kamuya zararı ortaya çıktı. 2022-2024 arasında düzenlenen açık ihalelerde devlet toplam 207,2 milyar TL fiyat avantajı aldı, pazarlık yöntemli ihalelerde fiyat avantajı 95,5 milyar TL’de kaldı.
Kamu ihalelerini istenilene verme aracı” olarak kullanıldığı gerekçesiyle eleştirilen pazarlık yönteminin kullanım oranı her geçen yıl daha da arttı.
2022 yılında 284 milyar 985 milyon 151 bin TL olan pazarlık yöntemiyle yapılan kamu alımlarının tutarı, 2023 yılında 584 milyar 919 milyon 5 bin TL’ye fırladı. Kamunun 2024 yılının henüz ilk yarısında yaptığı pazarlık yöntemli alımların tutarı ise 302 milyar 172 milyon 42 bin TL olarak gerçekleşti.
Kamu İhale Kurumu’nun ihale türüne göre sözleşme bedelinin yaklaşık maliyete oranına yönelik verileri de “Pazarlık yöntemi kamuya zarar ettiriyor” eleştirilerinin haklılığını ortaya koydu. Kamu İhale Kanunu’nun yalnızca istisnai durumlarda kullanılmasına izin veren hükmüne karşın hemen her ihalede kullanılan pazarlık yönteminin rekabeti azaltarak maliyeti yükselttiğine ilişkin tespit edildi
AÇIK İHALE AVANTAJI
Verilere göre, Ocak 2022-Haziran 2024 döneminde açık ihale yöntemiyle kamuya, toplam 1 trilyon 586 milyar 922 milyon 83 bin TL’lik mal ve hizmet alındı.
Toplam 1,5 milyar TL’lik kamu alımına imza atılan ihalelerin yaklaşık maliyet tutarı toplamı ise 1 trilyon 794 milyar 176 milyon 927 bin TL olarak kaydedildi. Bu hesaba göre, açık ihale yöntemiyle düzenlenen ihalelerde kamu adına 207 milyar 254 milyon 844 bin TL’lik fiyat avantajı sağlandı.
ZARARLI PAZARLIK
Ocak 2022-Haziran 2024 döneminde gerçekleştirilen pazarlık yöntemli ihalelerde ise tablo, tam tersini yansıttı. Kamu, Ocak 2022-Haziran 2024 döneminde toplam 1 trilyon 72 milyar 76 milyon 198 bin TL’lik mal ve hizmet alımına imza attı. Pazarlık yöntemiyle yapılan kamu alımlarında çıkarılan maliyet hesabı ise kayıtlara, 1 trilyon 167 milyar 599 milyon 454 bin TL olarak geçti.
Açık ihalelerde 207 milyar 254 milyon 844 bin TL olan kamu adına alınan fiyat avantajı, pazarlık yöntemli ihalelerde yalnızca 95 milyar 523 milyon 256 bin TL ile ifade edildi.