Mücbir sebep edimin yerine getirmesini engelleyen veya imkansız hale getiren nedenlerdir  Mücbir sebepler idarelerce farklı uygulanabileceğinden Kanun hükmü olarak düzenlenmesi gerekli görülmüştür

KİSK m.10’a göre, “mücbir sebep olarak kabul edilebilecek haller aşağıda belirtilmiştir:
a) Doğal afetler,
b) Kanuni grev,
c) Genel salgın hastalık,
d) Kısmi veya genel seferberlik ilanı,
e) Gerektiğinde Kamu İhale Kurumu tarafından belirlenecek benzeri diğer haller olarak sayılmıştır.”

Kanun zorlayıcı sebeplerin nedenlerini sayma şekline bir yöntem getirip, benzeri durumları belirleme işini Kamu İhale Kurumu’na bırakmıştır. Kamu İhale Kurulu, genel mücbir sebep halleri ilk dört bentte belirlendiği için bu haller dışında açık ve net olmayan mücbir sebep hallerini işin icabına göre belirlemektedir. Bu belirleme işi süre uzatımı koşulları açısından önemli olduğu gibi sözleşmenin feshi açısından da önem taşımaktadır

KİSK m.10’un devamında, “süre uzatımı verilmesi, sözleşmenin feshi gibi durumlar da dahil olmak üzere, idare tarafından yukarıda belirtilen hallerin mücbir sebep olarak kabul edilebilmesi için aşağıda sayılan beş şartın birlikte sağlanması zorunludur:
1- Yükleniciden kaynaklanan bir kusurdan ileri gelmemiş olması,
2- Taahhüdün yerine getirilmesine engel nitelikte olması,
3- Yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemiş bulunması,
4- Mücbir sebebin meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde yüklenicinin idareye yazılı olarak bildirimde bulunması,
5- Yetkili merciler tarafından belgelendirilmesi.” Zorlayıcı sebep için gerekli şartlar meydana geldiğinde yüklenici edimini ifaya
zorlanamaz. Yüklenici bu sebeplerden dolayı sözleşmeden dönerse genel hükümler doğrultusunda iş tasfiye edilir ve teminatları iade edilir.

Kamu İhale Genel Tebliğ m.25’e göre, “kanunda düzenlenen haliyle mücbir sebepler, yüklenicinin sözleşme konusu işi sözleşmede belirtilen şartlarda yapmasını engelleyen durumlardır.

Maddede sayılan hallerin taahhüdün ifasını engellemesi durumunda yüklenici tarafından süresi içerisinde idareye mücbir sebep başvurusunda bulunulması gerekmektedir.

Yüklenicinin talebinin mevzuat çerçevesinde sonuçlandırılması hususundaki yetki ve sorumluluk idarededir. Anılan Kanun maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen şartların varlığı durumunda, idarece yapılan değerlendirme sonucunda mücbir sebep nedeniyle süre uzatımı verilmesi veya sözleşmenin feshi yönünde karar alınabilecektir.

Örneğin süre uzatımına ilişkin başvurularda, yüklenicinin mücbir sebebin meydana geldiği tarihi izleyen 20 gün içinde idareye başvurması, mücbir sebep oluşturan olayları belgelemesi ve idare tarafından, meydana gelen olayın iş üzerinde gecikmeye tesiri olup olmadığı ve bu
gecikmenin yüklenici kusurundan kaynaklanıp kaynaklanmadığının incelenmesi ve buna göre karar verilmesi gerekmektedir.” İdare, kanunda sayılan zorlayıcı sebepler haricinde sözleşmeye veya diğer ihale dokümanlarına mücbir sebep halleri belirleyerek koymaları mümkün değildir ve Kanuna aykırıdır.

Mücbir sebep öne sürme hakkı sadece yükleniciye tanınan bir haktır. Yine Kamu İhale Genel Tebliğ m.25’in devamında belirtildiği üzere, “kamu İhale Kurumuna yapılan başvuruların birçoğunda, mücbir sebep kabul edilmesi talep edilen durumun yükleniciler açısından öngörülemezlik ve önlenemezlik kriterlerini taşımadığı görülmektedir.

Örneğin sözleşme konusu edimin ifa edilebilmesi için gerekli tedbirlerin alınmasının, yüklenicinin sorumluluğunda bulunduğu açıktır. Bu
çerçevede, ihale dokümanındaki şartları okuyup kabul ederek teklif veren isteklilerin, ihale konusu işi ihale dokümanına uygun bir şekilde yerine getirmelerini mümkün kılacak hazırlık ve programlama çalışmalarını, ihale konusu edimin ifasını zora sokmayacak şekilde önceden gerçekleştirmeleri gerekmektedir.

Buna göre, idareye yapılan başvurular üzerine idarelerin yapacakları değerlendirmede başvuru konusunun yükleniciler tarafından önceden öngörülebilir ve önlenebilir olup olmadığının da değerlendirilmesi ve bu nitelikleri taşımayan talepler için Kuruma
başvuruda bulunulmaması gerekmektedir.”

Zorlayıcı sebeplerin neler olabileceği ilgili mevzuatlarında açıklanmıştır.

Örneğin, kanunsuz grev Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi çıkmayan bir doğal afet (e) bendine girebilir. Aşırı fiyat artışı veya devalüasyon ise mücbir sebep sayılamaz. Çok sık başvurulan rutin doğal hava koşulları da yine mücbir sebep olarak kabul edilmemektedir. Ancak taahhüdün yerine getirilmesi için yurt dışından mal getirilmesi gereken bir durumda, teklif alınmasından sonra ülkede ithalatın kısıtlanarak edimin
yerine getirilememesi sonucunu Kamu İhale Kurumu ilgili bent kapsamında değerlendirmiştir.

Kamu İhale Kurumunca süre uzatımı konusunda mücbir sebep sayılan bazı örnek düzenleyici kararlar da aşağıya alınmıştır:

2009/DK.D-138 nolu Karar: “Bir yapım işinin, mevsim normallerinin öngörülemez derecede üzerinde miktarda meydana gelen yağmur ve kar yağışı nedeniyle tamamlanamaması,”
2011/DK.D- 26 nolu Kararı: “Hizmet alımı sözleşmesine konu ambulans helikopterin düşmesi,”

2011/DK.D- 27 nolu Kararı: “Mal (kırsal motorin) teminine ilişkin sözleşmenin kurulmasından sonra yürürlüğe giren hukuki düzenlemeler nedeniyle teknik şartnamede belirtilen nitelikte mal temininin imkânsız hale gelmesi,”

2011/DK.D- 53 nolu Kararı: “Yüklenicinin yurt dışındaki tedarikçisinin, ülkesindeki mevzuat gereği öncelikle o ülke hükümetinin taleplerini karşılamakla yükümlü olması ve ihale sözleşmesinin imzalanmasından sonra ilgili hükümetten böyle bir talep gelmiş olması nedeniyle sözleşme konusu malın zamanında teslim edilememesi,” Kurumun mücbir sebep sayılmayan bazı örnek düzenleyici kararlar aşağıya
alınmıştır:2009/DK.D-54 nolu Kararı: “Sözleşme gereği teslim edilmesi gereken araçların Bakanlar Kurulu’nun vergi indirimi öngören kararından sonra oluşan yoğun talep nedeniyle zamanında teslim edilememesi,”

2009/DK.D-100 nolu Kararı : “Küresel ekonomik kriz nedeniyle üreticinin hammadde tedarikinde ve üretimde gecikmesi ile kurum ödemelerinde meydana gelen aşırı gecikmeden doğan nakit sıkışıklığı nedeniyle malzemelerin gümrükten çekilmesinin gecikmesi,”

2009/DK.D-128 nolu Kararı: “İdarenin meydana gelen yangın nedeniyle sözleşme konusu şeye kararlaştırılandan daha az ihtiyaç duyması,”

2009/DK.D-137 nolu Kararı: “Sözleşme konusu malların tesliminin ekonomik buhran ve global ekonomik kriz nedeniyle gecikmesi.”