aşırı düşük teklif açıklamaları

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,        

b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,           

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,        

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir…” hükmü,

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 59’uncu maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.

(2) Aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemlerine ilişkin olarak, ihale ilanı ve dokümanında belirtilmek kaydıyla üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralardaki koşullar çerçevesinde aşağıdaki seçeneklerden bir tanesi kullanılır.

a) Sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir...” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “…79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.  

79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir.

79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri kullanarak açıklayabilirler.

79.2.2.1. Üçüncü Kişilerden Alınan Fiyat Teklifleri: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı veya satış tutarı tespit tutanağı düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır.

Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

79.2.2.2. Merkezi Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından Ülke Çapında Sunulan Mal ve Hizmetlere İlişkin Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin merkezi kamu kurum ve kuruluşları tarafından ülke çapında sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyat tarifeleri veya istekliye verilmiş fiyat teklifleri açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu yöntemle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için kullanılan fiyatların ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur.

79.2.2.3.  Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından İlan Edilen Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilan edilmiş fiyat tarifeleri açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu usulle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için ilan edilen fiyatların ihalenin ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur.

…

79.2.2.6. Özel veya Münhasır Hak Sahibi Kuruluşların Uyguladığı Fiyatlar: İlgili mevzuatı uyarınca, belirli mal veya hizmetlerin kamuya sunulması konusunda lehine sınırlama bulunan kuruluşların tedarikçisi oldukları mallar veya sunucusu oldukları hizmetler için uyguladıkları fiyatlar ile açıklama yapılabilir. Bu usulle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için kullanılan fiyatların ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur.

79.2.2.7. İsteklinin Kendi Ürettiği, Aldığı veya Sattığı Mallara İlişkin Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre aşırı düşük teklif açıklamasına konu mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı ile açıklama yapılabilir.

Maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması ve isteklinin ilan/davet tarihinin içinde bulunduğu aydan önceki üç ay veya bundan önceki üç ay içinde ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olması gerekir.

Satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması ve isteklinin ilan/davet tarihinin içinde bulunduğu aydan önceki üç ay veya bundan önceki üç ay içinde ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az 1/20’si kadar satış yapmış olması gerekir.

İsteklinin ilan/davet tarihinin içinde bulunduğu aydan önceki üç ay veya bundan önceki üç ay içinde 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı sunulmasına gerek bulunmayıp sadece söz konusu satışa ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, YMM, SMMM ya da vergi dairesince onaylı suretleri ile de belgelendirme yapılabilir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

…

79.2.3. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır”

79.2.4. Tutanakların ilan/davet tarihinin içinde bulunduğu aydan önceki üç ay veya bundan önceki üç ay içindeki bilgiler esas alınarak düzenlenmesi zorunludur.

Örneğin; ilan tarihi 10.03.2024 olan ve açık ihale usulü ile yapılan bir ihalede ilan tarihinin içinde bulunduğu aydan önceki üç ay olan “01.12.2023-29.02.2024” veya bundan önceki üç ay olan “01.09.2023-30.11.2023” aralığına ilişkin tutanaklar sunulur.

…

79.2.7. İstekliler tarafından akaryakıt girdisine ilişkin olarak, EPDK tarafından yayımlanan, İstanbul İli, Avrupa Yakasında bulunan bayiler adına beyan edilmiş fiyatların ortalamasını yansıtan En Yüksek İşlem Hacimli 8 Firmanın Akaryakıt Fiyatlarına İlişkin Raporda yer alan fiyatların %90’ının altında sunulan açıklamalar geçerli kabul edilmez. Motorin veya benzine yönelik olarak öngörülen tutarın TL/lt cinsinden hesaplanmasında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun ilgili düzenlemeleri dikkate alınacaktır.

79.3. İdarelerin aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirilmesine ilişkin aşağıdaki düzenlemeleri de dikkate almaları gerekmektedir.

79.3.1. Teklifi aşırı düşük olarak tespit edildikten sonra yukarıdaki yöntemlere göre usulüne uygun açıklama yapan isteklilerin teklifleri geçerli kabul edilir. Hayatın olağan akışına veya ticari gereklere aykırılık gibi nedenlerle teklifler reddedilemez.

79.3.2. 79.2.2 nci maddede yer alan yöntemlerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekli tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle, ilgili mevzuatına göre ihale tarihinden önceki son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir.

79.3.3. Kurumca hazırlanan “İşçilik Hesaplama Modülü”ne (www.ihale.gov.tr) adresinden ulaşılabilecek olup, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde tekliflerin değerlendirilmesi bağlamında sözleşme ve genel giderler dâhil asgari işçilik maliyeti hesabında işçilik hesaplama modülünün kullanılması zorunludur.

79.3.4. Hizmet alım ihalelerinde herhangi bir sigorta giderinin aşırı düşük teklif sorgulamasında önemli bir bileşen olarak kabul edilmesi durumunda, isteklilerce sigorta acentelerinden alınan poliçe, fiyat teklifi veya sözleşmelerin ekine ihale dokümanında yer alan teminat tutarları üzerinden teklif ettikleri sigorta prim tutarlarıyla sigorta hizmetini gerçekleştirebileceklerine ilişkin, ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan teyit yazısının eklenmesi ve bu yazının yetkili kişilerin imzasını taşıması gereklidir. Ancak sigorta şirketlerinin genel müdürlük veya bölge müdürlükleri tarafından imzalanmış poliçe veya fiyat teklifleri için teyit alınması zorunlu değildir. Sigorta giderinin tevsiki için sunulan belgenin işin süresinin tamamını kapsaması gerekmektedir. Ancak birden fazla yılı kapsayan ya da ihale tarihi ile işin başlangıç tarihinin farklı yıllara ait olduğu işlerde ilk yıl için alınan sigorta teklifinin ihale tarihi itibarıyla en son açıklanmış olan Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi “On iki aylık ortalamalara göre değişim oranı (%)” tablosundaki oran esas alınmak suretiyle güncellenerek diğer yıllar için kullanılması mümkündür. Örneğin; sözleşme süresi 3 yıl, ihale tarihi 1/11/2019, işe başlama tarihi 1/1/2020 olan bir ihalede, ihale tarihi itibarıyla yıllık 100 TL olan sigorta prim tutarı maliyet kalemi,  Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi on iki aylık ortalamalara göre değişim oranı tablosunda en son açıklanmış olan 2019 yılı Eylül ayı değişim oranı (%26,44) üzerinden; 2020 yılı için (100 TL*1,2644) 126,44 TL; 2021 yılı için (126,44 TL*1,2644) 159,87 TL; 2022 yılı için (159,87 TL*1,2644) 202,14 TL olarak hesaplanacaktır.

79.3.5. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin yapılan aşırı düşük teklif açıklamasında, sözleşme giderleri ve genel giderlerin %4 oranında hesaplanması söz konusu olmayacak, ancak sözleşme ve genel giderler içerisinde yer alan açıklamanın yapıldığı tarihte geçerli olan oran ve tutarlar üzerinden hesaplanan ihale kararı damga vergisi ve sözleşme damga vergisi ile Kanunun 53 üncü maddesinin (j) bendinin 1 numaralı alt bendinde belirtilen tutarı aşan sözleşmelerde sözleşme bedelinin onbinde beşi oranındaki Kurum payı ilgili mevzuatına göre hesaplanmak suretiyle açıklama yapılacaktır.

79.3.6. İhale dokümanında fiyat farkı verileceğine ilişkin düzenleme bulunmayan ve birden fazla yılı kapsayan ya da ihale tarihi ile işin başlangıç tarihinin farklı yıllara ait olduğu işlere ilişkin aşırı düşük teklif sorgulaması yazısında idarece önemli bir bileşen olarak belirtilen ve istekliler tarafından ihale tarihi itibarıyla artış oranı ve/veya tutarı tespit edilemeyen motorlu taşıtlar vergisi, araç muayene işlemleri gibi giderler ile mali yükümlülükler ve/veya tarife bedellerinin, sonraki yıllara ilişkin bedelleri, ilk yıl için öngörülen bedelin, ihale tarihi itibarıyla en son açıklanmış olan Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi “On iki aylık ortalamalara göre değişim oranı (%)” tablosundaki oran üzerinden güncellenerek hesaplanır. Örneğin; sözleşme süresi 3 yıl, ihale tarihi 15/11/2019, işe başlama tarihi 1/1/2020 olan bir ihalede, motorlu taşıtlar vergisi tutarı ihale tarihi itibarıyla yıllık 100 TL olan maliyet kalemiz Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi on iki aylık ortalamalara göre değişim oranı tablosunda en son açıklanmış olan 2019 yılı Ekim ayı değişim oranı (%22,58) üzerinden; 2020 yılı için (100 TL*1,2258) 122,58 TL; 2021 yılı için (122,58 TL*1,2258) 150,26 TL; 2022 yılı için (150,26 TL*1,2258) 184,19 TL olarak hesaplanacaktır.” açıklaması,

İdari Şartname’nin;

“İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: TCDD 2. Bölge Müdürlüğü Hasanbey Lojistik Merkezi Personel Taşıma Hizmet Alımı

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

…

e) Miktarı: 01/01/2025-31/12/2025 Tarihleri Arası Personel Taşıma Hizmet Alımı

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Eskişehir İl Sınırları” düzenlemesi,

 “Teklif fiyata dâhil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri teklif fiyatına dâhildir.

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Teklif fiyata dâhil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1.

-Yüklenici, sözleşmenin uygulanması sırasında ilgili mevzuat gereğince ödenecek vergiler, sözleşme bedelinin %0,569 oranındaki karar damga pulu, %0,948 oranındaki sözleşme damga pulu giderleri, (ihale üzerinde kalan istekli tarafından karar damga pulu ve sözleşme damga pulu bedellerinin sözleşme imzalanmadan önce Teşekkülümüzün hesaplarına yatırılması zorunludur)

- Miktarı ve özellikleri teknik şartnamede belirtilen personel giderleri, malzeme giderleri ile diğer giderler (araç, yakıt, yedek parça, ekipman, test vb. giderler) teklif edilen fiyata dahil edilecektir.

- Yüklenici işin yapılmasında oluşabilecek resim, sigorta, harç ve benzeri giderler, eğitim, sürücü maaşları ile firmanın çalıştırmayı taahhüt ettiği aracın; akaryakıt dahil her türlü giderleri, (motorlu taşıtlar vergisi, zorunlu trafik sigortası, tam kasko, bakım- onarım vb. yükümlülükler), araçlarla ilgili yürürlükte olan tüm vergiler, ileride doğabilecek vergiler ve egzoz emisyon pulu vb. giderler ile araç muayeneleri giderlerini ve teknik şartnamede belirtilen diğer giderleri teklif fiyatına dahil edeceklerdir. 

- Diğer Hususlar Teknik Şartnamede Belirtilmiştir…” düzenlemesi,

“Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Verilen hizmetin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi,

“Fiyat farkı” başlıklı 46’ncı maddesinde “46.1. İhale konusu iş için sözleşmenin uygulanması sırasında aşağıdaki esaslara göre fiyat farkı hesaplanacaktır…” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin “İşin Konusu” başlıklı 1’inci maddesinde “İdaremize bağlı hizmet birimlerinin etkin ve verimli bir şekilde hizmetlerini yürütülebilmesi bakımından akaryakıt ve tüm giderleri yükleniciye ait olmak üzere 01.01.2025-31.12.2025 tarihlerini kapsayan süre içerisinde en az 45 kişilik oturma kapasiteli S plakalı 3 otobüs ve en az 18 oturma kapasiteli S plakalı 2 minibüsün yakıt dâhil sürücüsüyle birlikte kiralanması hizmet alımı işidir.” düzenlemesi,

Aynı Teknik Şartname’nin “Tekliflerin Veriliş, Ödeme Şekli ve Fiyat Farkı” başlıklı 4’üncü maddesinde “4.1.İstekliler, çalışma süreleri, günleri, işyerleri, araç özellikleri ve sayıları dikkate alınarak aşağıda belirtildiği şekilde tekliflerini vereceklerdir.

Hesaplama Şekli Mesafe:

Yaklaşık Gidiş 20 km + Geliş 20 olup Toplam 40 km.

Hafta İçi: Günlük Sefer Sayısı Otobüsler Gidiş-Geliş Toplam: 19 Sefer

                                               Minibüsler Gidiş-Geliş Toplam: 9 Sefer

Hafta Sonu ve Genel Tatil Günleri Günlük Sefer Sayısı Otobüsler Gidiş-Geliş Toplam: 12 Sefer

Sefer Sayısı x Sefer Ücreti x Gün: Toplam Ücreti…” düzenlemesi yer almaktadır.

Yapılan incelemede, TCDD 2. Bölge Müdürlüğü tarafından, 17.10.2024 tarihinde birim fiyat üzerinden, e-teklif alınmak suretiyle gerçekleştirilen ihalenin “Hasanbey Lojistik Merkezi Personel Taşıma Hizmet Alımı” olduğu, 12 adet ihale dokümanının indirildiği ihaleye 7 isteklinin teklif verdiği, Akarsutur Tur. Katı Atık Yön. ve Sağ. Hizm. San. Tic. Ltd. Şti.nin ve Caner Global Turizm A.Ş.nin teklifinin sınır değerin altında olduğu ve bu isteklilerin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulduğu,

21.10.2024 tarihinde EKAP üzerinden tebliğ edilen “Beyan edilen bilgileri tevsik eden belgelerin sunulması ve/veya numune/demonstrasyon işlemlerine ilişkin ürün örneklerinin verilmesi/kurulumların yapılması/aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulması” konulu yazı ile;

“İdari Şartnamenin 25.3.1. maddesinde ‘Miktarı ve özellikleri teknik şartnamede belirtilen personel giderleri, malzeme giderleri ile diğer giderler (araç, yakıt, yedek parça, ekipman, test vb. giderler ) teklif edilen fiyata dahil edilecektir. Yüklenici işin yapılmasında oluşabilecek resim, sigorta, harç ve benzeri giderler, eğitim, sürücü maaşları ile firmanın çalıştırmayı taahhüt ettiği aracın; akaryakıt dahil her türlü giderleri, (motorlu taşıtlar vergisi, zorunlu trafik sigortası, tam kasko, bakım- onarım vb. yükümlülükler), araçlarla ilgili yürürlükte olan tüm vergiler, ileride doğabilecek vergiler ve egzoz emisyon pulu vb. giderler ile araç muayeneleri giderlerini ve teknik şartnamede belirtilen diğer giderleri teklif fiyatına dahil edeceklerdir.’ denilmiştir.

Bahse konu giderlere ait maliyetlerde meydana gelen fiyat artışlarının teklif fiyatınızda göz ardı edilmiş olduğu ve söz konusu iş kalemlerinin bu fiyatlara yaptırılamayacağı tespit edilmiştir.

        İdari Şartnamenin 33. maddesi gereğince tekliflerin işi yapabilme kapasitelerini belirleyen kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı, incelenmesi, karşılaştırılması ve değerlendirilmesinde yararlanmak üzere aşırı düşük teklif açıklamasını İdari Şartnamenin ve Kamu İhale Genel Tebliğinin ilgili maddesine göre düzenlenerek belgelendirilmesi”nin talep edildiği ve 25.10.2024 tarihi mesai bitimine  kadar süre verildiği, her iki isteklinin de açıklama sunmadığı,

Caner Global Turizm A.Ş.nin 25.11.2024 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda bulunduğu ve özetle önemli teklif bileşenlerinin açık ve net bir şekilde, açıklama yapacak istekliler tarafından farklı anlaşılmayacak ve farklı açıklamalar yapılmasına yol açmayacak bir şekilde düzenlenerek belirsizliklerin ortadan kaldırılmasının ve 3 iş gününden daha uzun süre verilmek suretiyle tekrar aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmasının talep edildiği,

Bunun üzerine, anılan isteklilere 01.11.2024 tarihinde EKAP üzerinden yeni bir aşırı düşük teklif açıklaması talep yazısının tebliğ edildiği, bu yazıda;

“1- Personel Giderleri (şoför maliyeti)

2- Araç Maliyeti (öz malı olması durumunda amortisman bedeli, öz malı olmaması durumunda kiralama bedeli)

3- Bakım Onarım Maliyeti

4- Akaryakıt Gideri

5- Trafik Sigortası ve Kasko Maliyeti

6- MTV, Muayene, Egzoz Emisyon Ölçüm Maliyeti

7- Sözleşme Giderleri” teklif bileşenlerine ilişkin olarak aşırı düşük teklif açıklamalarının 07.11.2024 tarihi mesai bitimine  kadar sunulmasının talep edildiği, bu yazı üzerine sadece Caner Global Turizm A.Ş.nin açıklama sunduğu ve açıklamasının uygun kabul edilerek 14.11.2024 tarihli ihale komisyonu kararı ile ihalenin anılan istekli üzerinde bırakıldığı, başvuru sahibi Nht Seyahat Turizm Taşım. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin de ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği anlaşılmıştır.

Yukarıda yer verilen ilgili mevzuat düzenlemelerinden, teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili aşırı düşük teklif açıklaması talep edileceği, aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin idarenin takdir yetkisi kapsamında olmak üzere, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde net olarak belirtilmesinin zorunlu olduğu ve isteklilerce sunulan aşırı düşük teklif açıklamaları değerlendirildikten sonra ihalenin sonuçlandırılacağı anlaşılmaktadır.

21.10.2024 tarihli ilk aşırı düşük teklif açıklaması talep yazısında, İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dâhil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinin 25.3.1’inci maddesine atıf yapıldığı, bu maddede teklif fiyata dâhil giderlerin geniş bir şekilde düzenlendiği, söz konusu yazıda yer alan “diğer giderler, her türlü giderler, vb. giderler” ifadelerinin belirsizliğe neden olduğu, önemli teklif bileşenlerinin tüm istekliler açısından somut olacak şekilde belirlenmemiş olduğu; Caner Global Turizm A.Ş.nin 25.11.2024 tarihli idareye başvurusu üzerine idare tarafından düzeltici işlem tesis edilerek yeniden sorgulama yapıldığı, 01.11.2024 tarihli aşırı düşük teklif açıklaması talep yazısında, açıklanması istenilen önemli maliyet bileşenlerinin tek tek sayılarak açık ve tereddüde mahal vermeyecek şekilde belirlendiği, söz konusu yazının sorgulamaya tabi tutulan iki istekliye de yeniden gönderildiği ve aşırı düşük teklif açıklama süresinin bir öncekine göre 2 gün daha fazla olacak şekilde belirlendiği görülmüştür.

Bu itibarla, Caner Global Turizm A.Ş.nin 25.11.2024 tarihli şikâyet başvurusu üzerine idare tarafından düzeltici işlem tesis edilerek, aşırı düşük teklif açıklamalarının daha sağlıklı bir şekilde sunulmasına ve sunulan açıklamaların mevzuata uygun bir şekilde değerlendirilmesine imkân tanındığı anlaşılmış olup, idarece yapılan işlemlerde hukuka aykırılığın bulunmadığı sonucuna varılmıştır

İhale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde;

-Araç maliyetini tevsik amacıyla D-B Tem. Taş. Tur. İnş. Gıda San. Tic. Ltd. Şti.den alınan bir fiyat teklifinin sunulduğu, idarece istenen araç kapasitelerine uygun şekilde, otobüs için 50+1 ve minibüs için 18+1 kapasiteli olmak üzere açıklama yapıldığı, sunulan fiyat teklifi üzerinde ilgili meslek mensubunun kaşesi ile imzasının ve Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2.1’inci maddesinde belirtilen ilgili ibarenin yer aldığı, meslek mensubu tarafından düzenlenen ve imzalanıp kaşelenen satış tutarı tespit tutanağının ve tutanağının eki olan meslek mensubuna ait faaliyet belgesinin de sunulduğu, ayrıca mükellef adına fiyat teklifini ve tutanağı imzalayan şirket müdürünün imza beyannamesinin ve mükellefe ait temsile yetkili olunduğunu gösterir Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin de sunulduğu, söz konusu tutanaktaki fatura tutarlarının teklif için verilen fiyatlarla örtüştüğü görülmüş olup, başvuru sahibinin iddia ettiği üzere kendi malı araçlar üzerinden amortisman giderine ilişkin bir açıklamanın yapılmadığı anlaşılmıştır.

-Akaryakıt giderini tevsik için EPDK tarafından yayımlanmış 14.10.2024 tarihli Petrol Piyasası Bayi Satış Fiyatı Bülteni’nin sunulduğu, motorin fiyatının KDV hariç tutarının hesaplamada esas alındığı, kullanılan fiyatın ihale ilan tarihi ile ihale tarihi arasında geçerli olan İstanbul İli, Avrupa Yakasında bulunan bayiler adına beyan edilmiş fiyatların ortalamasını yansıtan En Yüksek İşlem Hacimli 8 Firmanın Akaryakıt Fiyatlarına İlişkin Raporda yer alan fiyatların %90’ının altında olmadığı görülmüştür.

Araçların 100 km’deki ortalama yakıt sarfiyatını ve periyodik bakım onarım aralığını göstermek üzere; 2011 model Temsa Safir 51+1 otobüs için Temsa yetkili servisi olduğu anlaşılan Üç Kardeşler Servis Hizm. Oto. Emlak İnş. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.den ve 2019 model Ford Transit 18+1 otobüs için Otokoç Otomotiv Tic. ve San. A.Ş.den alınan 05.11.2024 tarihli belgelerin sunulduğu, söz konusu belgelerin kaşelenip imzalanmış olduğu tespit edilmiştir.

-Araçların bakım onarım maliyeti kapsamında “hava, yağ ve yakıt filtresi, motor yağı ile periyodik bakım işçiliği” giderlerini tevsik için Üç Kardeşler Servis Hizm. Oto. Emlak İnş. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.den ve Cansın Oto Servis Hizm. San. Tic. Ltd. Şti.den alınan fiyat tekliflerinin sunulduğu, sunulan fiyat teklifleri üzerinde ilgili meslek mensubunun kaşesi ile imzasının ve Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2.1’inci maddesinde belirtilen ilgili ibarenin yer aldığı, meslek mensubu tarafından düzenlenen ve imzalanıp kaşelenen satış tutarı tespit tutanaklarının ve tutanakların eki olan meslek mensubuna ait faaliyet belgelerinin de sunulduğu, ayrıca mükellef adına fiyat teklifini ve tutanağı imzalayan yetkilileri göstermek üzere, Üç Kardeşler Servis Hizm. Oto. Emlak İnş. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.nin imza sirkülerinin ve Cansın Oto Servis Hizm. San. Tic. Ltd. Şti.nin şirket müdürünün imza beyannamesinin ve mükellefe ait temsile yetkili olunduğunu gösterir Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin de sunulduğu, söz konusu tutanaklardaki fatura tutarlarının teklif için verilen fiyatlarla örtüştüğü görülmüştür.

-Trafik sigortası ve kasko maliyetini tevsik için Unico Sigorta A.Ş.-Ankara Şubesi’den alınan ve her bir sigortanın ayrı ayrı fiyatlandırıldığı bir fiyat teklifinin sunulduğu, bu fiyat teklifinin araçlara uygun şekilde alındığı ve işin süresini de kapsadığı, ihale tarihi ile işin başlangıç tarihi farklı yıllara ait olduğundan Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.3.4’üncü maddesinde yer alan açıklamalara uygun şekilde fiyatların güncellenerek hesaplama yapıldığı, ayrıca şirketin imza sirkülerinin de sunulduğu görülmekle birlikte, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.3.4’üncü maddesinde yapılan açıklama doğrultusunda, hizmet alım ihalelerinde sigorta giderinin aşırı düşük teklif sorgulamasında önemli bir bileşen olarak kabul edilmesi durumunda, isteklilerce sigorta acentelerinden alınan poliçe, fiyat teklifi veya sözleşmelerin sunulması ve ekine ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan teyit yazısının eklenmesi ve bu yazının yetkili kişilerin imzasını taşıması gerektiği, ancak söz konusu istekli tarafından açıklamalar kapsamında sunulan sigorta teklifine ilişkin olarak sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan teyit yazısının eklenmediği ve bu açıdan Tebliğ’in anılan maddesine uygun şekilde açıklama yapılmadığı anlaşılmıştır.

- Motorlu Taşıtlar Vergisi giderini açıklamak için 56 Seri No’lu Motorlu Taşıtlar Vergisi Genel Tebliği’nin sunulduğu ve bu Tebliğ’in (II) sayılı tarifesinde yer alan araç oturma kapasitelerine göre belirlenmiş tutarların hesaplamada esas alındığı,

-TÜVTÜRK Araç Muayene giderleri için TÜVTÜRK’e ait resmi web sitesinde yer alan 2024 yılı Güncel Araç Muayene Fiyat Listesi’ndeki fiyatların KDV hariç tutarı esas alınarak hesaplama yapıldığı,

- Egzoz muayene giderleri için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından ilan edilen 2024 Yılı Egzoz Emisyon Ölçüm Ücretleri’nin KDV hariç tutarı esas alınarak hesaplama yapıldığı,

Anılan isteklinin “maliyet bileşenleri açıklama yazısı”nda, söz konusu giderlere ilişkin hesaplamalara ve açıklamalara yer verildiği, ihale dokümanında fiyat farkı verileceğine ilişkin düzenleme bulunması halinde, Kamu İhale Genel Tebliği'’nin 79.3.6’ncı maddesi gereğince, istekliler tarafından ihale tarihi itibarıyla artış oranı ve/veya tutarı tespit edilemeyen motorlu taşıtlar vergisi, araç muayene işlemleri gibi giderler ile mali yükümlülükler ve/veya tarife bedellerinin güncellenmesinin gerekmediği, İdari Şartname’nin 46’ncı maddesinde de ihale konusu iş için sözleşmenin uygulanması sırasında fiyat farkı hesaplanacağının düzenlendiği görülmüş olup, ilgili güncellemelerin yapılmasının gerekmediği anlaşılmıştır.

-İşçilik giderini açıklamak için KİK İşçilik Hesaplama Modülü üzerinden, ihale tarihi 01.09.2024-31.12.2024 arasında olan alımlar için brüt asgari işçilik maliyeti olan 24.553,08 TL esas alınarak hesaplama yapıldığı, sürücünün sefer başına 2 saat çalışacağının öngörüldüğü ve sürücü giderine ilişkin olarak  saatlik asgari ücret olan 109,13 TL’nin maliyet olarak belirtildiği, 1368 sefer yapacak olan 45 kişilik otobüsün hafta sonu ve resmi tatillerde yapacağı çalışma için de sürücü ücretinin ayrıca hesaplandığı görülmüş olup, ihalede fiyat farkı verileceğinden, olası ücret artışlarının bu aşamada hesaplamaya dâhil edilmesinin gerekmediği anlaşılmıştır.

-Sözleşme giderlerinin de ayrıca doğru şekilde hesaplanarak teklif fiyatına dâhil edildiği tespit edilmiştir.

Sonuç olarak, trafik sigortası ve kasko maliyetini tevsik için sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınması gereken teyit yazısının açıklama kapsamında sunulmadığı dikkate alındığında, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından yapılan açıklamanın bu yönüyle mevzuata uygun olmadığı anlaşılmış ve teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği sonucuna varılmıştır.