isteklilerin tekliflerinin geçerlilik durumu

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle;

Söz konusu ihalenin üzerlerine bırakıldığı fakat sözleşme imzalamayı beklerken idarenin yeni bir kararla “Ön mali kontrol neticesinde uygun görülmemiştir.” ifadelerine yer vererek ihaleyi iptal ettiği,  idarenin takdir yetkisinin sınırsız olmadığı, iptal gerekçesinin ise yersiz olduğu iddialarına yer verilmiştir.

İptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur…”  hükmü,

Anılan Kanun’un “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39’uncu maddesinde “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir” hükmü,

Aynı Kanun’un “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde “... İhale komisyonu gerekçeli kararını belirleyerek, ihale yetkilisinin onayına sunar. Kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanları, teklif edilen bedeller, ihalenin tarihi ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığı, ihale yapılmamış ise nedenleri belirtilir. İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder. İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır...” hükmü,

Aynı Kanun’un “Kesinleşen ihale kararlarının bildirilmesi” başlıklı 41’inci maddesinde “İhale sonucu, ihale kararının ihale yetkilisi tarafından onaylandığı günü izleyen en geç üç gün içinde, ihale üzerinde bırakılan dahil olmak üzere, ihaleye teklif veren bütün isteklilere bildirilir. İhale sonucunun bildiriminde, tekliflerin değerlendirmeye alınmama veya uygun bulunmama gerekçelerine de yer verilir.

İhale kararının ihale yetkilisi tarafından iptal edilmesi durumunda da isteklilere gerekçeleri belirtilmek suretiyle bildirim yapılır…” hükmü,

Aynı Kanun’un “Kuruma itirazen şikayet başvurusu” başlıklı 56’ncı maddesinde “İdareye şikayet başvurusunda bulunan veya idarece alınan kararı uygun bulmayan aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından 55 inci maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen hallerde ve sürede, sözleşme imzalanmadan önce itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilir. İhalenin iptaline ilişkin işlem ve kararlardan, sadece şikayet ve itirazen şikayet üzerine alınanlar itirazen şikayete konu edilebilir ve bu kararlara karşı beş gün içinde doğrudan Kuruma başvuruda bulunulabilir.

Kurum itirazen şikayet başvurularını başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirlenen hususlar ve itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği açılarından inceler. İdare tarafından şikayet veya itirazen şikayet üzerine alınan ihalenin iptal edilmesi işlemine karşı yapılacak itirazen şikayet başvuruları ise idarenin iptal gerekçeleriyle sınırlı incelenir…” hükmü yer almaktadır.

Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinden idarelerin bu kanuna göre yapacakları ihalelerde saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu oldukları, ihale komisyonu kararı üzerine idarenin, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbest olduğu, ancak bu takdir yetkisinin sınırsız olmayıp kanunun temel ilkelerine uygun olarak kamu yararı ve hizmet gerekleri ile sınırlı olduğu, idare tarafından şikâyet veya itirazen şikâyet üzerine alınan ihalenin iptal edilmesi işlemine karşı yapılacak itirazen şikâyet başvurularının idarenin iptal gerekçeleriyle sınırlı olarak inceleneceği anlaşılmaktadır.

Yapılan incelemede 18.10.2024 tarihli söz konusu ihalede 2 adet ihale dokümanı indirildiği,  2 isteklinin ihaleye teklif verdiği, ihalenin kullanılabilir ödenek tutarı ve yaklaşık maliyetinin 5.000.000 TL olduğu,  04.11.2024 tarihli ihale komisyonu kararında “…Komisyonumuzca isteklilerin teklif fiyatları değerlendirilmiştir. Yapılan değerlendirme sonucunda ihalede oluşan tekliflerin fabrikamıza sağlanan ödeneğin üstünde olduğu tespit edilmiştir. Komisyonumuzca konunun Genel Müdürlüğümüze iletilmesine ve ihale için ek ödenek talebinde bulunulmasına karar verilmiştir.

Genel Müdürlüğümüz, 23.10.2024 tarih ve 506901 sayılı cevabi yazısı ile ek ödenek talebimize olumlu cevap vermiştir. ” ifadelerine yer verilerek ihalenin tek geçerli teklif sahibi olan Akel Paketleme Tarım İnşaat Nakliye Otomotiv Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi üzerine 5.680.000,00 TL teklif bedeli ile bırakıldığı,

06.12.2024 tarihli 2 nolu ihale komisyonu kararında ise “İhale komisyonumuzca; 01.11.2024 tarihinde karara bağlanıp, 04.11.2024 tarihinde onay makamınca onaylanan ihale Ön Mali Kontrol Neticesinde uygun görülmemiş ve Fabrikamız Atıkların Ayrıştırılması, Yüklenmesi, Nakliyesi ve Bertarafı İşi ihalesinin İPTALİNE ve tekrardan ihaleye çıkılmasına karar verilmiştir.” ifadelerine yer verilerek ihalenin iptal edildiği,

Ön mali kontrol biriminin 04.12.2024 tarihli ilgili yazısında “İlgi yazınız ekinde gönderilen 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 19 uncu maddesine göre açık ihale usulü ile yapılan Atıkların Ayrıştırılması, Yüklenmesi, Nakliyesi ve Bertarafı İşi Hizmet Alımı ihalesi işlem dosyasının Türkiye Şeker Fabrikaları Anonim Şirketi Ön Mali Kontrol İşlemleri Yönergesinin 6 ve 10 uncu maddelerine göre yapılan ön mali kontrolü sonucunda;

İdari şartnamenin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlilik kriterleri” başlıklı 7 nci maddesinin 7.5.2. bendinde yer alan döküm izin belgesi ile ilgili olarak, ihale üzerinde bırakılan istekli Akel Paketleme Tarım İnşaat Nakliye Otomotiv San. ve Tic. Limited Şirketinin sunmuş olduğu belgenin istenilen kriterleri karşılamadığı değerlendirilmiş olup söz konusu ihale işlem dosyasının ön mali kontrolü uygun görülmemiştir.” ifadelerine yer verdiği görülmüştür.

Kanun’un “Kesinleşen ihale kararlarının bildirilmesi” başlıklı 41’inci maddesinde ihale kararının ihale yetkilisi tarafından iptal edilmesi durumunda da isteklilere gerekçeleri belirtilmek suretiyle bildirim yapılacağının hüküm altına alındığı, idarenin iptal kararına anılan ön mali kontrol kararını gerekçe gösterdiği ancak ön mali kontrol biriminin kararı içeriğinde başvuru sahibinin teklifine yönelik değerlendirmeler bulunmasına rağmen söz konusu hususların başvuru sahibine bildirilmediği,

İdarelerin, gerek ihalenin iptaline ilişkin gerekçeler gerekse de isteklilerin tekliflerinin geçerlilik durumuna yönelik değerlendirmeleri ve mevzuata aykırı görülen hususları açık ve anlaşılır şekilde isteklilere bildirmesinin Kanun’dan doğan başvuru haklarının kullanılmasında önem arz ettiği, isteklilerce mevzuatta öngörülen şikayet ve itirazen şikayet başvuru haklarının kullanılabileceği, mevcut durumda idare tarafından istekliye yapılan bildirim içeriğinde eksiklikler bulunduğu ve isteklilerin başvuru haklarını mevzuata uygun şekilde kullanmasına engel oluşturduğu değerlendirildiğinden bahse konu gerekçelerin başvuru sahibine bildirilmesi gerektiği sonucuna varılmış olup bu yönüyle başvuru sahibinin iddiası yerinde görülmüştür.