KİK KARARLARI

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi ve ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının uygun olmadığı şöyle ki:

- Sunulan Ek- H.4 malzemeli yemek sunumu hesap cetvelinin standart forma uygun düzenlenmediği,

- Kullanılacak ürünlere ait fiyatlar kamu kurum ve kuruluşlarının fiyat tarifelerinde yer aldığı halde ana çiğ girdi maliyetlerinin tevsiki amacıyla üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin kullanıldığı, fiyat tekliflerinin mevzuata aykırı olarak düzenlendiği ve ekinde sunulması gereken belgelerin sunulmadığı,

- Sunulan aşırı düşük maliyet açıklamalarında, toplam tutar ve toplam maliyetler üzerinden açıklama yapıldığı,

- Çalıştırılacak personele ait giyim giderlerinin, “yardımcı girdiler” başlığında değerlendirilmesi gerekirken “ İşçilik Giderleri” kısmına dahil edildiği ve mevzuata aykırı olarak yapılan bu yanlış hesaplamanın işçilik giderinin toplam teklif tutarına oranını ve dolayısıyla da işçilik oranını değiştirdiği,

-İlgili hükümlere göre hesaplanan toplam ana girdi tutarı ve hesaplanan toplam işçilik tutarının toplanarak toplam teklif tutarına bölünmesinin gerektiği,  ancak ilgili firmalar tarafından yapılan hesaplamalarda her öğün için birim ana girdi ve işçilik birim maliyetinin toplanarak, teklif birim fiyatına bölünerek hesaplama yapıldığı,

- Aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilan edilen birim fiyatların, ihale ilan tarihi ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli fiyatlar olması gerekirken sunulan internet çıktılarında birim fiyatların geçerli olduğu tarihlerin bulunmadığı, belgede bulunan tarihlerin bilgisayardan çıktı alındığı tarih olduğu ve gerçeği yansıtmadığı,

- İlgili hükümde belirtildiği üzere ticaret borsaları tarafından ilan edilen birim fiyatların kullanılması durumunda ilgili malın ortalama birim fiyatının açıklamalarda kullanılmasının gerektiği, oysa ilgili istekliler tarafından sunulan açıklama dosyasında ortalama fiyatların değil, ilgili mala ilişkin en düşük fiyatların kullanıldığı, sunulan bültenlerin internet çıktısı olarak sunulduğu ve onaylı olarak sunulmadığından ilgili ticaret borsa fiyatlarının internet sitelerinden teyit edilmesinin zorunlu olduğu, söz konusu isteklilerce kullanılan bültenlerin teyit edilemediği,

- Sunulan toptancı hali fiyatlarının ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününde belirlenen ortalama fiyatlar olması gerekirken, 12 aylık dönem öncesi ve ihale tarihi sonrası belirlenen fiyatların kullanıldığı,

- İlgili istekliler tarafından sunulan Ek-O.7 belgelerinde ihale konusu işte kullanılmasını öngördükleri mal miktarının en az yarısı kadar alım veya 1/20’si oranında da satış yapmış olmalarının gerektiği, sunulan açıklamalarda, sözleşme süresince kullanılması gereken çiğ girdi malzemelerinin hesaplanması ve düzenlenen Ek-O.7 belgelerinde hesaplanan bu miktarların en az yarısı kadar alım veya 1/20’si oranında satış yapıldığının belirtilmesi gerekmekteyken, sadece kişi başına düşen gramajlar üzerinden hesaplama yapılarak Ek-O.7 belgesinin hatalı tanzim edildiği, ilgili tutanaklarda “Tarih” ve “Sayı” bilgisinin yer almadığı, söz konusu belgelerin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 8.4’üncü maddesine uygun hazırlanmadığı ve ilgili meslek mensubu tarafından da her sayfasının kaşelenip imzalanmadığı,  ilgili tutanağın 1’inci sayfasında yer alan SMMM bilgileri ile ilgili meslek mensubunun kaşe bilgilerinin birbirinden farklı olduğu,  tutanağın ekinde sunulması gereken ilgili meslek mensubuna ait faaliyet belgesinin de sunulmadığı, sunulmuş olsa dahi anılan belgenin geçerlilik süresinin dolduğu,

- Düzenlenen EK-O.7 Maliyet/Satış Tutarı Tespit Tutanağında ana girdi listesine bir bütün olarak yer verildiği, belirtilen listenin isteklinin söz konusu malı imalatlarında kullanıyor olması durumuna göre 150-ilk madde ve malzeme, 151-yarı mamuller-üretim hesaplarında veya malların ticaretinin yapılıyor olmasına göre 153-ticari mallar hesabında olup olmadığına ilişkin tablo halinde sınıflandırma yapılmadığı,  diğer bir ifade ile Ek-O.7 Maliyet/Satış Tutarı Tespit Tutanağını sunan isteklinin ana girdi listesindeki hangi ürünlerin üreticisi, hangi ürünlerin satıcısı olduğunun ayrı tablolar halinde belirtilmediğinden söz konusu belgenin bu bakımdan mevzuata uygun olmadığı,  ilgili tutanakta yer alan her bir Ana Girdi için ayrı ayrı satır açılması gerekirken, bütün ana girdilere tek bir tabloda bir bütün olarak yer verildiği,

- Sunulan EK-O.7 Maliyet/Satış Tutarı Tespit Tutanağında açıklamaya konu malların toplam alış/satış tutarlarının toplam miktara bölünmesi sonucunda bulunan ortalama birim maliyetleri / ortalama birim satış fiyatlarının yanlış hesaplandığı, sunulan tutanağın EK-O.7 Maliyet/Satış Tutarı Tespit Tutanağı standart forma uygun olarak hazırlanmadığı,

- İhale ilan tarihi itibariyle düzenlenen EK-O.7 Maliyet/Satış Tutarı Tespit Tutanağının ilan tarihinden önceki üç ay içerinde ilgili firmaların mali bilgilerini içerir şekilde düzenlenmesinin gerektiği, oysa ilgili istekliler tarafından sunulan belgelerin ve tevsik etmek üzere beyan edilen faturaların bu dönemi kapsamadığı, ilgili istekliler tarafından tanzim edilen EK-O.7 Maliyet/Satış Tutarı Tespit Tutanağında hesaplamaların hangi dönemi kapsadığına ilişkin belirleme yapılmadığı,

- İlgili isteklilerin maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.7) ile ekmek ve ambalajlı su girdisine ilişkin açıklama yapmasının mümkün olmadığı,  zira hesaplanan toplam poşetli ekmeklerin, mevzuat gereği 3 aylık dönem içerisinde en az yarısı kadar alış %5 oranında satış yapmış olmalarının mümkün olmadığı,

- EK-O.7 Maliyet/Satış Tutarı Tespit Tutanağı ekinde ve açıklama dosyası içeriğinde, açıklamaya konu gıda maddelerinin alış ve satışı ile iştigal edildiğine ilişkin belge sunulmadığı,

- Sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarında, ortalama menü maliyetlerinin hatalı hesaplandığı, yapılan hesaplamalarda gün sayısının fazla, menü toplam maliyetinin eksik, ortalama maliyetin ise ana girdi hesabına eksik hesaplama yapılarak yansıtıldığı,  yapılan bu hatalı hesaplama neticesinde ortalama öğün maliyetinin düşük hesaplandığı,

- Ana girdi tablosunda bulunan malzemelerin birim fiyatlarının hatalı olarak Ek-H.4 Cetveline yansıtıldığı,

- Ana çiğ girdilerin fiyatlarını tevsik amacıyla, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu’nun 51’inci maddesinin (c) bendi uyarınca borsa idaresi tarafından düzenlenen ve ilgili malın ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününde gerçekleşen ortalama fiyatını gösteren belgelerin sunulması gerekirken bu hükme riayet edilmediği, ayrıca ilgili ürünlere, Teknik Şartname’deki yemek reçetelerinde yer verilmesine rağmen, ana girdiler tablosunda adı geçen ürünlerin yer almadığı,

- Ana girdilerden olan “ceviz içi”, “fındık içi”, “badem içi” ve “çam fıstık içi” ürünlerinin birim fiyatları ticaret borsası bültenlerinde yer aldığı, ancak anılan isteklilerin, ilgili ürünlerin fiyatlarının tevsiki amacıyla, ticaret borsalarında yer alan “kabuklu ceviz” ve “kabuklu fındık” birim fiyatlarını kullandığı, yahut ticaret borsa bültenlerinde salt “fındık”, salt “ceviz”, “fındık içi”, “ceviz içi” ürünleri ayrı ayrı yer aldığından ve birim fiyatları da birbirinden farklılık arz ettiğinden, ilgili isteklikler tarafından salt “fındık” ve salt “ceviz” üzerinden açıklamada bulunulduğundan tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,

- Teknik Şartname’de yapılan düzenlemeler gereğince, ilgili ürünlerin “yağlı”, “tam yağlı”, “pastörize, “baldo”, “UHT”, niteliğine haiz olmaları gerektiği açık olup, ilgili firmalar tarafından yukarıda anılan ürünler için öngörülen bedellerin tevsiki için sunulan ticaret borsası bültenlerinde sadece “kaşar peyniri”, “beyaz peynir”, “tulum peyniri”, “örgü peynir”, “pirinç”, “süt”, “yoğurt”, “süzme yoğurt”, “yumurta”, “ayran” ibarelerinin yer aldığı görüleceğinden, anılan ürünlerin niteliğinin ihale dokümanında düzenlendiği üzere “tam yağlı”, “yağlı”, “pastörize”, “baldo”, “UHT”, “kiraz”, “napolyon”, “mandalina” “çekirdeksiz”, “kırmızı mercimek”, “futbol” olma özelliklerini karşılayıp karşılamadığı hususunun açıkça anlaşılamadığı,

- Aşırı düşük teklif açıklamalarının İdari Şartname’nin 25.3.1’inci maddesindeki düzenlemeler dikkate alınmadan yapıldığı, şöyle ki; işçilik maliyetlerinin KİK İşçilik Hesaplama Modülüne göre “asgari işçilik maliyeti” üzerinden hesaplanması gerekirken %4 sözleşme ve genel giderler dahil işçilik maliyeti üzerinden hesaplandığı, personele verilmesi gereken yemek ve yol giderlerinin işçilik hesabına dahil edildiği, yol ve yemek giderinin yardımcı giderler olarak işçilik giderinden ayrıştırılmasının gerektiği,

- İlgili istekliler tarafından sunulan açıklama dosyalarında, birim fiyat tekliflerini tevsik etmek üzere oluşturulan maliyet hesaplamaları kapsamında kullanılan ürünlerin birim fiyatlarının gerçeği yansıtmadığı, adet olarak tevsik edilmesi gereken ürünlerin, kilogram fiyatları üzerinden, kilogram olarak tevsik edilmesi gereken ürünlerin ise adet fiyatları üzerinden hesaplandığı, maliyet hesaplamalarının hatalı yapıldığı, özellikle maydanoz, dereotu, limon, yumurta gibi ürünlerin piyasada adet ve kilogram fiyatlarının birbirinden farklı olduğu, bu ürünlerin Teknik Şartname hükümlerine göre, kilogram olarak hesaplanması gerekirken, adet fiyatlarının kullanıldığı,

-  Ayçiçek yağı, zeytinyağı, salça gibi ürünlerin piyasada farklı ambalaj ve miktara sahip ürünlerden 1 lt. ve/veya 1 kg. olan ürünlerin birim fiyatları yerine 0,5 lt. ve/veya 0,5 kg. olan ürünlerin birim fiyatları kullanılarak maliyet hesaplaması yapıldığı,

- İlgili firmalar tarafından sözleşme giderlerine ilişkin herhangi bir açıklama yapılmadığı,

- Sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarında, ürün birim maliyetlerini değiştiren ürün özellikleri dikkate alınmadan hesaplama yapıldığı,

- Aşırı düşük teklif açıklaması sunan bazı isteklilerin idarece açıklama isteme yazısı ekinde tebliğ edilen malzeme listesine göre, bazı isteklilerin ise Teknik Şartname’de bulunan örnek menü ve gramaj tablolarını esas alarak açıklama sunmuş olabileceği, aynı ihale konusu hizmet için isteklilerin birbirinden farklı veri ve yöntemlerle açıklama sunmasının “eşitlik” ilkesiyle bağdaşmayacağı, iki farklı temel üzerine yapılmış açıklamaların birbiri ile ve yaklaşık maliyet ile kıyaslanamayacağından basiretli tacir olma yükümlülüğü gereği, Teknik Şartname’ye tam olarak uygun sunulan açıklamaların dikkate alınması, diğer aşırı düşük teklif açıklama dosyalarının ise değerlendirme dışı bırakılmasının gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında teklif fiyata dahil olacak giderler” başlıklı 78’inci maddesinde “78.1. (Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 39. md.; Değişik: 06/02/2018-30324 R.G./6. md.) Bu Tebliğde personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımları için öngörülen düzenlemeler, 4734 sayılı Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi gereğince ihale edilebilecek personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerine uygulanır. (Ek cümle: 30/09/2020-31260 R.G./17. md.) 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin geçici 23 ve 24 üncü maddeleri gereğince kadroya geçiş uygulamasına tabi olan hizmet alımları ile bu hizmetlerin karakteristik edimlerini içeren veya alt hizmetleri niteliğinde olan hizmetler, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet olarak değerlendirilecektir.

78.1.1.  (Ek madde: 06/02/2018-30324 R.G./6. md.) Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı; ihale konusu işte çalıştırılacak personel sayısının ihale dokümanında belirlendiği, bu personelin çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı, yaklaşık maliyetinin en az %70’lik kısmının asgari işçilik maliyeti ile varsa ayni yemek ve yol giderleri dahil işçilik giderinden oluştuğu ve niteliği gereği süreklilik arz eden hizmet alımlarını ifade eder.

78.1.2. (Ek madde: 06/02/2018-30324 R.G./6. md.) Danışmanlık hizmetleri, hastane bilgi yönetim sistemi hizmetleri ve çağrı merkezi hizmetleri, 78.1.1 inci maddede yer alan koşullara bakılmaksızın personel çalıştırılmasına dayalı hizmet olarak kabul edilmez.

78.1.3. (Ek madde: 06/02/2018-30324 R.G./6. md.; Değişik madde: 30/09/2020-31260 R.G./18. md.) Mahalli idare veya şirketlerinin bütçelerinden yapılan ve niteliği gereği süreklilik arz eden park bahçe bakım ve onarım işi, çöp toplama, cadde, sokak, meydan vb. temizlik işleri, bu işlerin karakteristik edimlerini içeren veya alt hizmetleri niteliğinde olan refüj ve yeşil alanların bakım ve onarımı, ot temizliği, çim biçimi, toprak işleme, arazi hazırlığı, fidan üretimi, dikimi ve bakımı ile ağaç budama, sulama ve bakımı, sürücülü araç/iş makinesi kiralama vb. işler ile Kurum tarafından belirlenecek diğer işler, 78.1.1 inci maddede yer alan diğer koşullara bakılmaksızın personel çalıştırılmasına dayalı hizmet olarak kabul edilir.

78.1.4. (Ek madde: 06/02/2018-30324 R.G./6. md.) Niteliği gereği süreklilik arz etme koşulu dışında diğer koşulları taşıyan ve ihale edilmesi mümkün olan (Değişik ibare: 30/09/2020-31260 R.G./19. md.) hizmet alımları ile 78.1.1 maddede belirtilen koşulları taşıyan hastane bilgi yönetim sistemi hizmetleri ve çağrı merkezi hizmetlerinde, teklifler ile aşırı düşük tekliflerin hazırlanması ve değerlendirilmesinde bu Tebliğin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri için öngördüğü düzenlemeler (asgari işçilik maliyeti ile sözleşme giderleri ve genel giderlerin hesabı, sınır değer tespiti, işçilik hesaplama modülünün kullanım zorunluluğu vb.) aynen uygulanır.

78.1.5. (Ek madde: 30/09/2020-31260 R.G./20. md.) İhalelerin 4734 sayılı Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendine uygunluğunun tespit edilmesinde; kısmi teklif verilmesine imkan tanınan ihalelerin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olup olmadığına ilişkin değerlendirme, ilgili kısma ilişkin yaklaşık maliyet de dikkate alınarak her bir kısım için ayrı ayrı yapılır. Herhangi bir kısmın personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı niteliğinde olması halinde, ihale personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak kabul edilir.

78.2. (Mülga: 12/06/2015-29384 R.G./5. md.)

78.3. (Değişik: 12/06/2015-29384 R.G./6. md.; Değişik madde: 18/05/2024-32550 R.G/37. md., yürürlük: 15/06/2024) Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin ihale dokümanında, haftalık çalışma saatlerinin tamamını idarede geçirecek personel sayısının belirtilmesi halinde teklif fiyata dahil giderler arasında işçilik giderine yer verilmesi ve her bir işçilik maliyeti için birim fiyat teklif cetvelinde ayrı satır açılması zorunludur.

78.3.1. (Ek madde: 18/05/2024-32550 R.G/37. md., yürürlük: 15/06/2024) Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan ve teklif fiyata dahil giderler arasında işçilik giderine yer verilen hizmet alımlarında, birim fiyat teklif cetvelinde her bir işçilik maliyeti için açılan satırda, ilgili mevzuatına göre hesaplanacak sözleşme gideri ve genel giderler dahil asgari işçilik maliyetinin altında teklif sunan isteklilerin teklifleri, ihale dokümanına aykırı teklif sunulduğu gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılır.

...

78.29. (Ek:07/06/2014-29023 R.G./48. md.) Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, sözleşme gideri ve genel giderler dahil toplam asgari işçilik maliyetinin altında işçilik bedeli sunan isteklilerin teklifleri, ihale dokümanına aykırı teklif sunulduğu gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılır.” açıklaması,

Aynı Tebliğ’in  “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi

...

79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.  

79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir.

79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri kullanarak açıklayabilirler.

79.2.2.1. Üçüncü Kişilerden Alınan Fiyat Teklifleri: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı veya satış tutarı tespit tutanağı düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır.

Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

79.2.2.2. Merkezi Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından Ülke Çapında Sunulan Mal ve Hizmetlere İlişkin Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin merkezi kamu kurum ve kuruluşları tarafından ülke çapında sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyat tarifeleri veya istekliye verilmiş fiyat teklifleri açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu yöntemle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için kullanılan fiyatların ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur.

79.2.2.3.  Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından İlan Edilen Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilan edilmiş fiyat tarifeleri açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu usulle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için ilan edilen fiyatların ihalenin ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur.

79.2.2.4.  Ticaret Borsası Fiyatları: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin 18/5/2004 tarihli ve 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 51 inci maddesinin (c) bendi uyarınca borsa idaresi tarafından düzenlenen ve ilgili malın ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününde gerçekleşen ortalama fiyatını gösteren belge ile açıklama yapılabilir.

79.2.2.5.  Toptancı Hal Fiyatları: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin 11/3/2010 tarihli ve 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun uyarınca faaliyet gösteren toptancı hali idaresi tarafından düzenlenen ve ilgili malın ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününe ait ortalama fiyatını gösteren belge ile açıklama yapılabilir.

79.2.2.6.  Özel veya Münhasır Hak Sahibi Kuruluşların Uyguladığı Fiyatlar: İlgili mevzuatı uyarınca, belirli mal veya hizmetlerin kamuya sunulması konusunda lehine sınırlama bulunan kuruluşların tedarikçisi oldukları mallar veya sunucusu oldukları hizmetler için uyguladıkları fiyatlar ile açıklama yapılabilir. Bu usulle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için kullanılan fiyatların ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur.

79.2.2.7.  İsteklinin Kendi Ürettiği, Aldığı veya Sattığı Mallara İlişkin Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre aşırı düşük teklif açıklamasına konu mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı ile açıklama yapılabilir.

Maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması ve isteklinin ilan/davet tarihinin içinde bulunduğu aydan önceki üç ay veya bundan önceki üç ay içinde ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olması gerekir.

Satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması ve isteklinin ilan/davet tarihinin içinde bulunduğu aydan önceki üç ay veya bundan önceki üç ay içinde ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az 1/20’si kadar satış yapmış olması gerekir.

İsteklinin ilan/davet tarihinin içinde bulunduğu aydan önceki üç ay veya bundan önceki üç ay içinde 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı sunulmasına gerek bulunmayıp sadece söz konusu satışa ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, YMM, SMMM ya da vergi dairesince onaylı suretleri ile de belgelendirme yapılabilir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

79.2.2.8. İsteklinin Ortağı Olduğu Tüzel Kişiye Ait İşletmeden Mal Çekmesiyle Oluşan Emsal Bedel: Teklifi oluşturan maliyt bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin ortağı olduğu tüzel kişiye ait işletmeden mal çekmesi veya satın alması durumunda söz konusu malın emsal bedeli ile değerlenmesi gereklidir. Emsal bedelinin tespitinde 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri esas alınır. Bu durumda, Vergi Usul Kanununa göre hesaplanan emsal bedeli gösteren ve istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından hazırlanarak imzalanan ve kaşelenen beyanın verilmesi yeterlidir. Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

79.2.3. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır”

79.2.4. Tutanakların ilan/davet tarihinin içinde bulunduğu aydan önceki üç ay veya bundan önceki üç ay içindeki bilgiler esas alınarak düzenlenmesi zorunludur.

Örneğin; ilan tarihi 10.03.2024 olan ve açık ihale usulü ile yapılan bir ihalede ilan tarihinin içinde bulunduğu aydan önceki üç ay olan “01.12.2023-29.02.2024” veya bundan önceki üç ay olan “01.09.2023-30.11.2023” aralığına ilişkin tutanaklar sunulur.

79.2.5. İşletme hesabına göre defter tutuluyor olması durumunda; yukarıda belirtilen tutanaklar, işletme hesabı defteri ve işletme hesap özeti kayıtlarına göre düzenlenir.

79.2.6. Malzemeli yemek hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere teknik şartnamede asgari iki haftalık örnek menü düzenlemesi yapılır ve bu menüde yer alan yemeklerin içerikleri ile çiğ girdi miktarları belirtilir.  

Bu ihalelerde; teklifi aşırı düşük bulunan istekli öncelikle  “ana girdi”, “işçilik” ve “yardımcı gider” oranlarının belirtildiği Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelini hazırlayarak açıklaması kapsamında sunar. Açıklamanın geçerli kabul edilebilmesi için  “(Ana Girdi Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranının 0,80’den az ve 0,95’den çok olmaması gerekir. Oran belirtmeyen veya belirttiği oran 0,80’den az veya 0,95’den çok olan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Bu maddede yer alan ana girdi ibaresi kapsamında, kırmızı et; beyaz et; balık; işlenmiş et ürünleri (sucuk, salam, sosis, kavurma gibi); kuru gıdalar (pirinç, bulgur, nohut, mercimek, kuru fasulye gibi); sebze; meyve; toz şeker, süt; yoğurt, ayran; yağ ürünleri (ayçiçek yağı, zeytinyağı, tereyağı) kahvaltı malzemeleri (peynir, zeytin, yumurta, reçel, bal gibi); pet su, ekmek açıklama yapılacak unsurlar olarak dikkate alınır. İdarenin ihale dokümanında bu girdilerin dışında ana girdi niteliğinde malzeme içeren yemek öğünü düzenlemesi durumunda aşırı düşük teklif açıklama yazısında açıklama istenecek unsurlar arasında bu malzemelerin de belirtilmesi zorunludur. Bu çerçevede, isteklinin beyan ettiği orana uygun teklif sunması durumunda, yemek pişirilmesi için gerekli enerji giderleri (doğalgaz, LPG gibi), temizlik malzemeleri, su, sigorta giderleri, ilaçlama ve hijyen sağlama giderleri, bakım onarım, amortisman, nakliye, sözleşme giderleri ve genel giderler, portör muayenesi ve tali çiğ girdiler (tuz, baharat, tatlandırıcı vb.) gibi unsurlar “yardımcı girdiler” başlığında değerlendirilir ve bu unsurlar için açıklama sunulması gerekmez.  

Örneğin; 1.000 öğün yemek alımı için çıkılan bir ihalede, birim fiyat olarak 5 TL teklif veren bir isteklinin, 5.000 TL olan toplam teklif bedelinin aşırı düşük olarak değerlendirilmesi ve istekli tarafından sunulan Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelinde “(Ana Girdi Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranının 0,90 olarak belirtilmesi halinde, teklifin 4.500 TL’sinin ana çiğ girdi ile işçilik toplamını içerdiği kabul edilir ve isteklinin sadece bu kısma ilişkin açıklama yapması gerekir. Teklifin 500 TL’lik kısmının ise yardımcı giderlere ilişkin olduğu kabul edildiğinden, bu kısma ilişkin açıklama yapılması gerekmemektedir.  

Malzemeli yemek alımı ihalelerinde, kırmızı et; beyaz et; balık; kuru gıdalar (pirinç, bulgur, nohut, mercimek, kuru fasulye gibi); sebze; meyve maliyetlerinin tevsiki amacıyla üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri kullanılamaz. Ancak 79.2.2 nci maddede yer alan diğer yöntemlerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklama yapılabilir.

Malzemeli yemek alımı ihalelerinde sadece iki haftalık örnek menüdeki ana girdiler ve işçilik giderleri dikkate alınarak açıklama yapılmalıdır. İsteklilerin örnek menüdeki girdiler ve işçilik gideri kullanılarak teklif ettikleri birim fiyatı açıklamaları gerekmekte olup toplam miktar ve tutar açıklaması yapılmayacaktır. Örneğin normal kahvaltı, diyet kahvaltı, ara öğün, normal yemek ve diyet yemek gibi birim fiyatları içeren bir ihalede, isteklilerin teklif ettikleri birim fiyatı; örnek menüyü ve bu menünün üretimi için gerekli işçilik tutarını kullanarak tevsik etmeleri durumunda açıklama uygun kabul edilecektir.

...

79.3. İdarelerin aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirilmesine ilişkin aşağıdaki düzenlemeleri de dikkate almaları gerekmektedir.

79.3.1. Teklifi aşırı düşük olarak tespit edildikten sonra yukarıdaki yöntemlere göre usulüne uygun açıklama yapan isteklilerin teklifleri geçerli kabul edilir. Hayatın olağan akışına veya ticari gereklere aykırılık gibi nedenlerle teklifler reddedilemez.

79.3.2. 79.2.2 nci maddede yer alan yöntemlerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekli tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle, ilgili mevzuatına göre ihale tarihinden önceki son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir.

79.3.3. Kurumca hazırlanan “İşçilik Hesaplama Modülü” ne (www.ihale.gov.tr) adresinden ulaşılabilecek olup, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde tekliflerin değerlendirilmesi bağlamında sözleşme ve genel giderler dahil asgari işçilik maliyeti hesabında işçilik hesaplama modülünün kullanılması zorunludur.

...

79.3.5. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin yapılan aşırı düşük teklif açıklamasında, sözleşme giderleri ve genel giderlerin % 4 oranında hesaplanması söz konusu olmayacak, ancak sözleşme ve genel giderler içerisinde yer alan açıklamanın yapıldığı tarihte geçerli olan oran ve tutarlar üzerinden hesaplanan ihale kararı damga vergisi ve sözleşme damga vergisi ile Kanunun 53 üncü maddesinin (j) bendinin 1 numaralı alt bendinde belirtilen tutarı aşan sözleşmelerde sözleşme bedelinin onbinde beşi oranındaki Kurum payı ilgili mevzuatına göre hesaplanmak suretiyle açıklama yapılacaktır.” açıklaması,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: Hazır Yemek Yükleniciliği

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

…

e) Miktarı: Müdürlüğümüzde öğrenim görecek öğrencilere 3 öğün ve en az 4 çeşit olmak üzere, şartnamesine göre, Müdürlüğümüzün Mutfak, Yemekhane ve Demirbaşları kullanılarak hazır yemek verilmesi ve sonrası hizmetlerin yapılması işidir.

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Balıkesir Polis Meslek Eğitim Merkezi Müdürlüğü ” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “İhaleye ilişkin bilgiler” başlıklı 3’üncü maddesinde “3.1.

a) İhale kayıt numarası: 2024/1034409

b) İhale usulü: Açık ihale.

c) İhale (son teklif verme) tarihi ve saati: 13.09.2024

Saat: 10:00 ” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Verilen hizmetin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi bulunmaktadır.

İlgili düzenlemelerden söz konusu işin 3 öğün ve en az 4 çeşit olmak üzere, Balıkesir Polis Meslek Eğitim Merkezi Müdürlüğü’nün mutfak, yemekhane ve demirbaşları kullanılarak hazır yemek verilmesi ve sonrası hizmetlerin yapılması işi olduğu anlaşılmıştır.

İdarece yapılan değerlendirme neticesinde teklifi aşırı düşük olarak nitelendirilen isteklilere 16.09.2024 tarihli ve ekinde 14 günlük örnek yemek menüsü ve ana çiğ girdi miktar ve türlerini gösteren liste yer alan aşırı düşük teklif sorgulama yazısı gönderilmiştir.

Aside Yem. ve Tem. Hiz. San. Tic. A.Ş. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının idarece “Aside Yemekçilik ve Temizlik Hizmetleri San. Tic. A.Ş. firması vermiş olduğu aşırı düşük teklif açıklamasında Ekap İşçilik Hesaplama sayfasında yaptığı hesaplamalarda bulunan asgari işçilik maliyeti üzerinden hesaplama yaptığı tespit edilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliğinin 78.3.1. maddesi ”78.3.1. (Ek madde: 18/05/2024-32550 R.G/37. md., yürürlük: 15/06/2024) Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan ve teklif fiyata dahil giderler arasında işçilik giderine yer verilen hizmet atımlarında, birim fiyat teklif cetvelinde her bir işçilik maliyeti için açılan satırda, ilgili mevzuatına göre hesaplanacak sözleşme gideri ve genel giderler dahil asgari işçilik maliyetinin altında teklif sunan isteklilerin teklifleri, ihale dokümanına aykırı teklif sunulduğu gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılır. " Şeklinde düzenlenmiştir.

İşçilik gideri hesaplamasında sözleşme gideri ve genel giderler dahil asgari işçilik maliyeti yerine asgari işçilik maliyet üzerinden hesaplama yaptığından e-teklifi değerlendirme dışı bırakılmıştır.” gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, Emir Sos.  Hiz. İş Sağ. ve Güv. Gıd. İnş. Tur. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının ise idarece uygun bulunduğu görülmüştür.

Bu kararı takiben Aside Yem. ve Tem. Hiz. San. Tic. A.Ş. tarafından yapılan itirazen şikayet başvurusu neticesinde alınan 31.10.2024 tarihli ve 2024/UH.I-1402 sayılı Kurul kararı ile “Aside Yem. ve Tem. Hiz. San. Tic. A.Ş.nin teklifinin değerlendirmeye alınması” yönünde düzeltici işlem kararı alındığı, söz konusu Kurul kararının gereğini teminen idarece alınan 08.11.2024 tarihli ihale komisyonu kararı ile ihalenin Aside Yem. ve Tem. Hiz. San. Tic. A.Ş.nin üzerinde bırakıldığı anlaşılmıştır.

İhale uhdesinde kalan Aside Yem. ve Tem. Hiz. San. Tic. A.Ş. ve ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi Emir Sos.  Hiz. İş Sağ. ve Güv. Gıd. İnş. Tur. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının incelenmesi neticesinde;

Anılan isteklilerce sunulan Ek- H.4 malzemeli yemek sunumu hesap cetvelinin standart forma uygun düzenlendiği ve cetvelde yer alan ilgili hesaplamaların doğru yapıldığı görülmüştür.

Aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında birim fiyatların tevsiki için üçüncü kişilerden alınmış fiyat tekliflerinin kullanılmadığı görülmüştür.

Sunulan aşırı düşük maliyet açıklamalarında, toplam tutar ve toplam maliyetler üzerinden açıklama yapılmadığı görülmüştür.

Yapılan hesaplamalarda, ihale konusu iş kapsamında çalıştırılacak personele ait giyim giderlerinin işçilik giderleri kısmına dahil edilmediği görülmüştür.

Aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilan edilen birim fiyatların, ihale ilan tarihi ile ihale tarihi arasında geçerli fiyatlar olduğu görülmüştür.

Aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında kullanılan ticaret borsaları tarafından ilan edilen ortalama birim fiyatların kullanıldığı, söz konusu bültenlerin teyit edilebildiği, Ticaret Borsası Bültenlerinin açıklama kapsamında sunulduğu, bültenlerin ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününde gerçekleşen ortalama fiyatı gösterdiği, ticaret bültenlerinde yer alan ve birim fiyatları kullanılan ürünlerin idarece belirlenen ürün niteliklerini haiz olduğu ve ürünlere ait birimlerin idarece söz konusu ürünler için belirlenen birimlerle aynı olduğu görülmüştür.

Aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında toptancı hali fiyatlarının kullanılmadığı görülmüştür.

Anılan istekliler tarafından sunulan Ek-O.7 Maliyet/Satış Tutarı Tespit Tutanaklarının  mevzuata uygun düzenlendiği ve mevzuat gereği belirtilmesi gereken bilgilerin söz konusu belgeye aktarıldığı, tutanağın ekinde sunulması gereken belgelerin sunulduğu, tutanaklarda yer alan tabloların ilgili kısımlarının doldurulduğu ve hesaplamaların doğru yapıldığı,  söz konusu tutanaklarda yer alan ürünlere ilişkin satış miktarları incelendiğinde, örneğin paketli roll ekmek ve pet su girdilerinin satış miktarlarının sözleşme süresince söz konusu girdilerin kullanımı için öngörülen miktarın 1/20’sinden az olmadığı görülmüş, diğer girdiler için de kullanılması gereken çiğ girdi malzemelerinin 1/20’si oranında satış yapıldığına ilişkin hesaplamaların yer aldığı görülmüştür.

Sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarında, ortalama menü maliyetlerinin doğru hesaplandığı ve maliyetlerin ana girdi hesabına doğru yansıtıldığı görülmüştür.

Ana girdi tablosunda bulunan malzemelerin birim fiyatlarının Ek-H.4 cetveline doğru yansıtıldığı, ayrıca idarece örnek yemek menüsünde yer alan yemekler için belirlenen gramaj listelerinde yer alan girdilere isteklilerce sunulan ana girdi tablosunda yer verildiği görülmüştür.

Aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında hesaplanan işçilik maliyetlerinin kamu ihale mevzuatına uygun hesaplanmış olduğu görülmüştür.

Aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sözleşme giderlerinin hesaplandığı görülmüştür.

Sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının idarece açıklama isteme yazısı ekinde tebliğ edilen örnek menüye göre hazırlandığı görülmüştür.

  Yukarıda yer verilen gerekçeler doğrultusunda başvuru sahibi isteklinin iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

İhale Danışmanlık Hizmetlerimiz