KİK KARARLARI
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “…Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi
79.1. Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer aşağıdaki kurallara göre tespit edilir.
79.1.1. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde kar hariç yaklaşık maliyet tutarı sınır değer olarak kabul edilir.
79.1.2. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde sınır değer;
SD: Sınır değeri,
YM: Yaklaşık maliyeti,
n: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan ve teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olanlar dışındaki isteklilerin teklif sayısını,
T1, T2, T3….Tn: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan ve teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olanlar dışındaki isteklilerin teklif bedellerini,
R: Sınır Değer Tespit Katsayısını
79.1.3. 79.1.2 nci maddede yer alan R değeri her yıl 1 Şubat tarihinden geçerli olmak üzere Kurum tarafından belirlenir ve ilan edilir. İhalenin konusu veya işin niteliğine göre Kurum tarafından farklı R değerleri belirlenebilir.
79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir...” açıklaması,
İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dâhil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. İlgili mevzuatı gereğince ödenecek vergi (kdv hariç), resim, harç ile ulaşım, nakliye, boşaltma ve her türlü sigorta giderlerinin teklif fiyata dahil edilerek verilecektir
25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.
25.3. Bu madde boş bırakılmıştır.
25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.
25.5. Bu madde boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “Verilen tekliflerden diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanların, ihale komisyonu tarafından tespit edilmesi halinde, bu teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale komisyonu tarafından;
a) İmalat sürecinin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temininde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen malın özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamalar dikkate alınarak aşırı düşük teklifler değerlendirilir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.” düzenlemesi yer almaktadır.
İnceleme konusu ihalenin şikayet konusu 9. kahve grubu alımı kısmına 2 isteklinin katıldığı, söz konusu kısımda başvuru sahibi Zeki Aydın’ın aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun olmadığı, EKAP üzerinden sunulan yeterlilik belgelerinde Aferin Gıda Sanayi ve Dış Ticaret Anonim Şirketi’ne ait yetki yazısı ve işletme kayıt belgelerinin sunulduğu, ancak aşırı düşük teklif sorgulamasında farklı bir firma olan Bolu Er Gıda firmasına ait aşırı düşük beyan ve belgelerinin sunulduğu gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, anılan kısma teklif veren diğer istekli Üreten Temizlik İnş. Kim. Gıd. Mak. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin de tek geçerli teklif olarak kalması sebebiyle rekabetin sağlanmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılarak 17.12.2024 tarihli ihale komisyon kararı ile ihalenin 9. kısmının iptal edildiği tespit edilmiştir.
İdarece, anılan kısımda başvuru sahibi Zeki Aydın’dan 11.12.2024 tarihli ve 310 sayılı yazı ile “… Sunulması Gereken Belgeler
9. KISIM KAHVE GRUBU ALIMI için: İhale İlanında yer alanın 15. Diğer hususlar: Maddesinde yer alan Teklif fiyatı ihale komisyonu tarafından aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. ve İdari Şartnamenin
Madde 33 - Aşırı düşük teklifler
33.1. Verilen tekliflerden diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanların, ihale komisyonu tarafından tespit edilmesi halinde, bu teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale komisyonu tarafından;
a) İmalat sürecinin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temininde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen malın özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamalar dikkate alınarak aşırı düşük teklifler değerlendirilir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. Madesine istinaden 3 (üç) iş günü içinde Kdz.Ereğli Belediyesi İşletme ve İştirakler Müdürlüğü MURTAZA MAH.HASAN ARSLAN SOK. NO:39 67300 - EREĞLİ / ZONGULDAK adresinde bulunan İhale Komisyonumuza Aşırı Düşük Cevabınızı sunmanız gerekmektedir...” ifadelerine yer verilerek aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği,
17.12.2024 tarihli ihale komisyon kararı ile başvuru sahibi Zeki Aydın’ın ihalenin 9. Kısmında aşırı düşük teklif açıklamasının “… Ekap üzerinden sunulan yeterlilik belgelerinde Aferin Gıda Sanayi ve Dış Ticaret Anonim Şirketi’ne ait yetki yazısı ve İşletme kayıt belgelerini sunduğu, ancak aşırı düşük sorgulamasında farklı bir firma olan Bolu Er Gıda firmasına ait aşırı düşük beyan ve belgelerini sunduğundan dolayı aşırı düşük sorgulaması uygun olmadığından Komisyonumuzca değerlendirme dışı bırakılmıştır…” gerekçelerine yer verilerek reddedildiği görülmüştür. Şikayet başvurusuna idarece verilen cevapta da, başvuru sahibinin aşırı düşük teklif açıklaması bu gerekçe ile uygun olmadığı belirtilerek usul ekonomisi yönünden başvuru sahibi tarafından sunulan aşırı düşük teklif sorgulaması ile ilgili diğer belgelerin incelenmesine gerek duyulmadığı belirtilmiştir.
Kamu ihale mevzuatı uyarınca isteklilerin aşırı düşük açıklamalarını mevzuata uygun/geçerli şekilde yapabilmeleri ve idarelerin yapılan açıklamaları sağlıklı şekilde değerlendirebilmelerinin ön koşulu, idareler tarafından yapılan aşırı düşük teklif sorgulamasının 4734 sayılı Kanun’un 38’inci maddesi ve Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.1’inci maddesine uygun yapılmasıdır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hüküm ve açıklamaları çerçevesinde aşırı düşük teklif sorgulamasının bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde teklifte önemli olduğu idarece tespit edilen teklif bileşenleri üzerinden yapılması gerekmektedir.
Yapılan incelemede, idare tarafından aşırı düşük teklif olduğu belirlenen istekliye gönderilen 20.12.2024 tarihli aşırı düşük teklif sorgulama yazısında genel olarak ilgili doküman ve mevzuat düzenlemelerine yer verildiği, ancak önemli teklif bileşenlerinin açıkça belirlenmediği görülmüştür. Nitekim, ihalenin 9. kısım kahve grubu kısmı incelendiğinde, söz konusu kısmın birbirinden farklı 13 kalem ürün içerdiği, bunlardan hangilerinin önemli maliyet bileşeni olduğu hususunda aşırı düşük teklif sorgulama yazısında herhangi bir belirleme yapılmadığı, bunun yanında, İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dâhil olan giderler” başlığı altında yer alan ulaşım, nakliye ve boşaltma gibi maliyet kalemlerinin de önemli maliyet bileşeni olup olmadığı hususunda belirleme yapılmadığı anlaşılmıştır. Bu şekilde yapılan sorgulama sonucu istekli tarafından sunulan açıklamaların denetlenmesinin sağlıklı bir şekilde yapılamayacağı, hangi unsurların önemli teklif bileşeni olarak belirleneceği hususunda idarenin takdir yetkisinin bulunduğu, ancak önemli teklif bileşeni belirlenmeksizin açıklama istenilmesinin mevzuata uygun olmadığı anlaşılmıştır.
Netice itibarıyla, idare tarafından teklifte önemli olduğu tespit edilen maliyet bileşeni ve/veya bileşenlerinin açık ve tereddüde mahal vermeyecek şekilde belirlenerek, ihalenin 9. kısmında aşırı düşük teklif sorgulamasının yeniden yapılması gerektiği anlaşılmıştır.
Diğer taraftan, idarece başvuru sahibinin aşırı düşük teklif sorgulama aşamasında Bolu Er Gıda firmasına ilişkin belgelerin sunulmasının ihalede sunulan yetkili satıcılık belgesinin değiştirilmesi anlamına geldiği belirtilerek yasak fiil veya davranışlarda bulunulduğu gerekçesiyle aşırı düşük teklif sorgulamasına ilişkin diğer belgeler incelenmeksizin başvuru sahibinin değerlendirme dışı bırakılması ve geçici teminatının gelir kaydedilmesi işleminin, tekliflerin verilmesi aşamasında yeterlik kriteri olarak istenilen yetkili satıcılık belgesi ile aşırı düşük teklif sorgulaması aşamasında verilen fiyat teklifinin birbirinden farklı belgeler olduğu, bu çerçevede söz konusu belgelerin farklı firmalardan alınmasında aykırılık bulunmadığı dikkate alındığında, söz konusu işlemin mevzuata uygun olmadığı anlaşılmış olup idarece teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenlerin belirlenmesi suretiyle aşırı düşük teklif sorgulamasının yenilenmesi ve başvuru sahibi tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamında sunulacak tüm belgelerin bu çerçevede değerlendirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
|
||||||||||
İHALE KARARLARI İHALEDANIŞMANI
