Kik kararı

İHALE KARARI

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, başvuruya konu ihalenin “Dizel Yakıt/Motorin” başlıklı 2’nci kısmında ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak Asyak Nak. Pet. İnş. ve İnş. Malz. San. Tic. Ltd. Şti.nin belirlendiği, ancak anılan isteklinin teklifinin idarece aşırı düşük teklif sorgulamasına tabii tutulmadan bahse konu kısmın anılan istekli üzerinde bırakılmasının mevzuat hükümlerine aykırılık teşkil ettiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,

Anılan Kanun’un “İhalelere yönelik başvurular” başlıklı 54’üncü maddesinde “İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunabilirler.

Şikayet ve itirazen şikayet başvuruları, dava açılmadan önce tüketilmesi zorunlu idari başvuru yollarıdır. …” hükmü,

Bahse konu Kanun’un “İdareye şikayet başvurusu” başlıklı 55’inci maddesinde “Şikayet başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılır. İlanda yer alan hususlara yönelik başvuruların süresi ilk ilan tarihinden, ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan diğer hükümlerine yönelik başvuruların süresi ise dokümanın satın alındığı tarihte başlar. …” hükmü,

Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 58’inci maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

(2) İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal temininde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen malların özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Mal alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 62/A maddesinde “62/A.1. Mal alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.

62/A.1.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir. İstekliler, aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini, bu Tebliğin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79 uncu maddesinde belirtilen yöntemlerle açıklayabilirler.

62/A.1.2. İhale komisyonu tarafından yapılan değerlendirmede açıklamaları yeterli görülmeyen veya süresi içerisinde yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.” açıklaması,

Başvuruya konu ihaleye ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: Katı ,Sıvı Yakıt ve Tıbbi Gaz Ürünleri Alımı

b) Türü: Mal alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

…

e) Miktarı: Dağılım Tablosunda belirtilen miktarlar.

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/teslim edileceği yer: Altınözü, Arsuz, Belen, Payas, Defne, Dörtyol, Erzin, Hassa, İskenderun, Kırıkhan, Samadağ, Yayladağı, Kumlu, Reyhanlı Devlet Hastaneleri, Hatay, İskenderun, Kırıkhan, Dörtyol Ağız ve Diş Sağlığı Merkezleri, Hatay Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Hatay İl Sağlık Müdürlüğü ile Suriye Görev Gücü Başkanlığı (Afrin Hastanesi)” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 31’inci maddesinde “… 31.6. İhale komisyonu aşırı düşük teklifleri 33 üncü maddeye göre değerlendirir. …” düzenlemesi,

Bahse konu Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Verilen tekliflerden diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanların, ihale komisyonu tarafından tespit edilmesi halinde, bu teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale komisyonu tarafından;

a) İmalat sürecinin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temininde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen malın özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamalar dikkate alınarak aşırı düşük teklifler değerlendirilir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.” düzenlemesi yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “Ek” başlıklı bölümünde yer alan tablo aşağıdaki gibidir:

İhale işlem dosyası incelendiğinde; başvuruya onu ihalenin 13.11.2024 tarihinde Hatay İl Sağlık Müdürlüğü tarafından elektronik ortamda gerçekleştirilen “Katı, Sıvı Yakıt ve Tıbbi Gaz Ürünleri Alımı” ihalesi, bahse konu ihalenin 14 kısımdan oluştuğu, 06.12.2024 onay tarihli ihale komisyonu kararı ile ihalenin “Dizel Yakıt/Motorin” başlıklı 2’nci kısmında ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibinin Asyak Nak. Pet. İnş. ve İnş. Malz. San. Tic. Ltd. Şti., ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin ise Emak Nak. ve Pet.San. Tic. Ltd. Şti. olarak belirlendiği tespit edilmiştir.

17.12.2024 tarihinde idare tarafından EKAP üzerinden Asyak Nak. Pet. İnş. ve İnş. Malz. San. Tic. Ltd. Şti.ne tebliğ edilen yazıda “… 2’nci kısım “Dizel Yakıt/Motorin”e ilişkin ihale komisyonumuzca verilen ihale kararına yapılan şikayet başvurusu üzerine ihale komisyonumuzca, diğer teklif edilen fiyatlar, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından ihale tarihinde yayınlanan fiyatlar ve yaklaşık maliyete göre yapılan ikinci değerlendirme sonucunda şirketinizce verilen teklifin, İdari Şartnamenin 33’üncü maddesi kapsamında aşırı düşük teklif kapsamında değerlendirilmiştir.

… hükümleri gereği, Kamu İhale Tebliği’nin 79’uncu maddesi kapsamında, İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde belirtilen giderler de dikkate alınarak aşırı düşük açıklamalarınızın (motorin maliyeti ve nakliye gideri) 19.12.2024 tarihi mesai bitimine kadar Müdürlüğümüze yazılı olarak sunulması…” ifadelerine yer verildiği ve 19.12.2024 tarihinde anılan istekli tarafından açıklamanın idareye sunulduğu görülmüştür.

Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerine göre; mal alımı ihalelerinde tekliflerin diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete kıyaslanmak suretiyle aşırı düşük teklif olarak belirlenmesinde idarenin takdir yetkisinin bulunduğu,

Başvuruya konu ihaleye ilişkin alınan 06.12.2024 onay tarihli ihale komisyonu kararı ile Asyak Nak. Pet. İnş. ve İnş. Malz. San. Tic. Ltd. Şti.nin teklifi idarece aşırı düşük teklif olarak değerlendirilmeden anılan isteklinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlendiği, başvuru sahibi tarafından bahse konu isteklinin teklifinin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulması gerektiği iddiasıyla 12.12.2024 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda bulunduğu, idarenin 23.12.2024 tarihli cevabında mal alımı ihalelerinde aşırı düşük teklif sorgulaması yapılıp yapılmamasının idarenin takdirinde olduğu hususu ifade edilerek söz konusu şikayet başvurusunu yerinde bulmadığı, ancak süreç içerisinde, idarece 17.12.2024 tarihinde ihale üzerinde bırakılan Asyak Nak. Pet. İnş. ve İnş. Malz. San. Tic. Ltd. Şti.ne tebliğ edilen yazı ile anılan istekliden aşırı düşük teklif açıklama talebinde bulunulduğu ve bahse konu istekli tarafından idareye aşırı düşük teklif açıklaması sunulduğu, bu aşamada uyuşmazlığa konu bir husus kalmadığı görülmekle birlikte, ihale işlem dosyası incelendiğinde; idare tarafından gerçekleştirilen aşırı düşük teklif sorgulaması neticesinde başvuruya konu ihalede yeni bir ihale komisyonu kararı alınmadığının anlaşıldığı, başvuruya konu ihalede idarece gerçekleştirilen aşırı düşük teklif sorgulaması neticesinde 06.12.2024 onay tarihli ihale komisyonu kararıyla belirlenen ihale üzerinde bırakılan istekli değişmeyecek olsa bile, aşırı düşük teklif sorgulaması neticesinde idarece yeni bir ihale komisyonu kararı alınmasının ihaleye teklif sunan tüm istekliler açısından hukuki bir sonuç doğuracağı, şöyle ki; idarenin ihale sürecinde anılan istekliye yönelik gerçekleştirdiği aşırı düşük teklif sorgulaması neticesinde yapılan değerlendirmeye yönelik yeni bir ihale komisyonu kararı alınmasının hem ihaleye teklif sunan isteklilerin idarenin ihale sürecindeki iş ve eylemlerinin farkına varması veya farkına varmış olması hem de bu iş ve eylemlere ilişkin başvuru sürelerinin başlaması açısından önem arz ettiği, bunun yanı sıra, ihale mevzuatı çerçevesinde tekliflerin değerlendirilmesi sistematiğinde öncelikle aşırı düşük teklif sorgulamasının gerçekleştirilmesi daha sonra ihalenin karara bağlanması gerektiğinin açık olduğu, dolayısıyla hem isteklilerin ihaleye yönelik başvuru hakkının korunması hem de ihale sürecinin ihale mevzuatında hüküm altına alınan sistematiğe uygun bir sırada sonuçlandırılması açısından başvuruya konu ihalede, idarenin aşırı düşük teklif sorgulamasına yönelik değerlendirmesi neticesinde yeni bir ihale komisyonu kararı alması gerektiği sonucuna varılmıştır.