Kik kararı

İHALE KARARI

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, itirazen şikayete konu ihalede Teknik Şartname’nin 4’üncü maddesinde “4.2 Yüklenici firma idareye kiraladığı araçlarının tam kasko sigortalarını (şoför hatasına bakılmaksızın ve çok kullanıcıyı kapsayacak şekilde) kaza, hırsızlık, yangın, tabi afetler, terör, sabotaj, halk hareketleri vb. riskleri ve her türlü zarar-ziyan kapsayacak şekilde yaptırmak zorundadır. Aksi halde doğabilecek her türlü zarar ve ziyandan yüklenici firma sorumlu olacaktır. İdareden herhangi bir hak talep etmeyecektir.

4.3 Herhangi bir kaza veya çalınma sonucu araçta meydana gelen hasar/tazmin bedelinin tamamı kasko kapsamında firma yükümlülüğündedir. Bodrum Belediyesi'nin herhangi bir sorumluluğu yoktur.

4.4 Firma sahibi olduğu araçların kullanımı ile meydana gelebilecek olaylar neticesinde ortaya çıkan yasal ve hukuki süreçler sonucunda üçüncü şahısların kazandığı her türlü tazminatı ve oluşan bedellerini karşılamakla yükümlüdür. İdaremize bu gibi nedenlerle tazminat gelmesi halinde yükleniciden rücu edilecektir.” düzenlemesinin yer aldığı, idareye ait personelin kusurundan doğacak zararların da yüklenicinin sorumluluğu kapsamına alındığı, ihalede şoförlerin yüklenici tarafından temin edilmeyecek olması ve araçları idare personelinin kullanacağı dikkate alındığında şikâyete konu düzenlemelerin mevzuata aykırı ve istekilerin sağlıklı teklif oluşturmasını engeller nitelikte olmasından dolayı ihalenin iptal edilmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “İlkeler” başlıklı 4’üncü maddesinde “Bu Kanun’a göre düzenlenecek sözleşmelerde, ihale dokümanında yer alan şartlara aykırı hükümlere yer verilemez.

Bu Kanun’da belirtilen haller dışında sözleşme hükümlerinde değişiklik yapılamaz ve ek sözleşme düzenlenemez.

Bu Kanun kapsamında yapılan kamu sözleşmelerinin tarafları, sözleşme hükümlerinin uygulanmasında eşit hak ve yükümlülüklere sahiptir. İhale dokümanı ve sözleşme hükümlerinde bu prensibe aykırı maddelere yer verilemez. Kanunun yorum ve uygulanmasında bu prensip göz önünde bulundurulur.” hükmü,

Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin; “Yüklenicinin genel sorumlulukları” başlıklı 6’ncı maddesinde “Yüklenici, işleri gereken özen ve ihtimamı göstererek planlayacak, projelendirecek (sözleşmede öngörüldüğü şekilde), yürütecek, tamamlayacak ve işlerde olabilecek kusurları sözleşme hükümlerine uygun olarak giderecektir. Yüklenici, bu sorumluluklarının yerine getirilmesi için, ister kalıcı, ister geçici nitelikte olsun, gereken bütün denetim, muayene ve testleri yaptıracak ve işçilik, malzeme, tesis, ekipman vb. temin edecektir.

Yüklenici, işin görülmesi sırasında ilgili mevzuatın izin vermediği insan ve çevre sağlığına zarar verici nitelikte malzeme kullanamaz veya yöntem uygulayamaz. İlgili mevzuatın izin verdiği malzeme ve yöntemler ise, öngörülmüş tedbirler alınarak ve usulüne uygun şekilde kullanılabilir. Bu yükümlülüklerin ihlal edilmesi halinde yüklenici, idarenin ve üçüncü şahısların tüm zararlarını karşılamak zorundadır.

Yüklenici, bu Genel Şartnamede öngörülen yükümlülük ve yasakları ihlâl ederek idareye veya üçüncü kişilere verdiği zarardan dolayı bizzat sorumludur.” hükmü,

“Mevzuata uygunluk” başlıklı 12’nci maddesinde “İlgili bütün bildirimlerin ve bütün ödemelerin yapılması da dahil olmak üzere yüklenici,

…

(b) Malları veya hakları, işler dolayısıyla herhangi bir şekilde etkilenen veya etkilenebilecek olan kamu kurum ve kuruluşlarının düzenlemelerine uyacak ve bu hükümlerin ihlali nedeniyle ortaya çıkabilecek bütün sorumluluk ve cezalardan dolayı idarenin zararını karşılayacaktır.” hükmü,

“Kamu düzenine ve mallarına zarar vermeme” başlıklı 15’inci maddesinde “Yüklenici işlerin yürütülmesi, tamamlanması ve işlerde olabilecek aksaklıkların giderilmesi için gereken bütün işlemlerde, sözleşme koşullarına uygun davranma yükümlülüğü içerisinde;

(a) Kamu düzenine ve kamusal yaşamın gereklerine uygun davranacak,

(b) Kamunun mülkiyeti veya hüküm ve tasarrufu altındaki taşınır ve taşınmaz mallar ile özel kişilerin mülkiyetindeki taşınır veya taşınmaz mallara, kamusal kullanıma tahsis edilmiş veya bırakılmış yol, meydan, park gibi orta mallarına ve kamu hizmetinde kullanılan mallara zarar vermeyecek, bunların kullanımına ve bunlara ulaşılmasına engel olmayacaktır. Belirtilen hükümlerin ihlal edilmesi nedeniyle idarenin maruz kalabileceği tüm zarar, ceza, tazminat ve benzeri sorumluluklar ile bunların mali sonuçlarından doğacak giderler yüklenici tarafından karşılanacaktır.” hükmü,

“İş ve işyerlerinin korunması ve sigortalanması” başlıklı 19’uncu maddesinde “İşyerinde, işin başlamasından kabul belgesinin verilmesine kadar her türlü araç, malzeme, ihzarat, makine ve taşıtlar ile sözleşme konusu hizmet işinin korunmasından yüklenici sorumludur.

Yüklenici, kazaların, zarar ve kayıpların meydana gelmesini önlemek amacı ile gereken bütün önlemleri almak ve kontrol teşkilatı tarafından, kaza, zarar ve kayıp ihtimallerini azaltmak için verilecek talimatların hepsine uymak zorundadır.

Yüklenici, işin devamı süresince iş yerinde yapılacak çalışmalarda her türlü güvenlik önlemini almak zorundadır. İş sahasında veya çevresindeki bölgede, yeterli güvenlik önleminin alınmaması nedeniyle doğabilecek hasar ve zararın ödenmesinden yüklenici sorumludur. Ayrıca yüklenici, işyerinde kullanılan ekipmanın neden olabileceği kazalardan korunma usullerini ve önlemlerini çalışanlara öğretmek zorundadır. Bu konularda gerek kontrol teşkilatı tarafından istenen ve gerekse yüklenicinin kendi arzusu ile uyguladığı güvenlik ve koruma önlemlerine ilişkin giderlerin tümü yükleniciye aittir…” hükmü,

“Yüklenicinin kusuru dışındaki hasar ve zararlar” başlıklı 20’nci maddesinde “Olağanüstü haller ve doğal afetlerin işyerlerinde ve yapılan işlerde meydana getireceği hasar ve zararlar ile sigortalanabilir riskler sigorta kapsamında olsun veya olmasın yüklenici bu hasar ve zararlar için idareden hiç bir bedel isteyemez. Ancak bu hasar ve zararlar nedeniyle meydana gelecek gecikmeler için yükleniciye gerekli süre uzatımı verilir.

Savaş, yurt içinde seferberlik, ayaklanma, iç savaş ve bunlara benzer olaylar veya yüklenici ve varsa alt yüklenici tarafından kullanılmadıkça bir nükleer yakıttan kaynaklanan radyasyonlar ve bunların gerektirdiği önlemler sonucunda meydana gelecek riskler gibi sigortalanması mümkün olmayan türden riskler ile idarenin işlerin tamamlanmış kısımlarını teslim alarak kullanmasından dolayı doğacak riskler idareye aittir.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “İş ve işyerlerinin korunması ve sigortalanması” başlıklı 76’ncı maddesinde “76.1. Hizmet alımı ihalelerinde iş ve işyerlerinin korunması ve sigortalanmasına ilişkin düzenleme Hizmet İşleri Genel Şartnamesinin 19 uncu maddesi ile tip idari şartnamelerin “teklif fiyata dâhil olan giderler” maddesi ve tip sözleşmenin 21 inci maddesinde yer almaktadır.

…

76.4. İstekliler tarafından ilgili mevzuatı gereğince yapılması gereken sigorta giderleri, tip idari şartnamelerin “Teklif fiyata dâhil olan giderler” maddesi kapsamında teklif fiyatına dâhil edilecektir. İhale dokümanında iş ve/veya işyerlerinin sigortalanmasının ayrıca istendiği durumlarda sigorta türü veya türleri ile sigorta teminatının kapsam ve limitinin belirlenmesi gerekmektedir.

Sigorta türleri belirtilmesine rağmen sigorta teminatının kapsamı ve limitinin belirlenmediği hallerde iş ve/işyerlerinin sigortalanmasının asgari limitler dâhilinde istendiği kabul edilecektir. Sigorta türü veya türlerinin belirlenmediği hallerde ise, iş ve/işyerlerinin sigortalanmasının istenmediği kabul edilmek suretiyle teklifler değerlendirilecektir...” açıklaması,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: Araç Kiralama Hizmet Alımı

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no'su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.

d) Kodu:

e) Miktarı: 23 kalem 36 ay süreli 146 Adet Muhtelif Araç Kiralama Hizmeti Alımı. Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Bodrum İlçesi sınırları içerisinde ve idarenin gerekli gördüğü durumlarda il sınırları dışında” düzenlemesi,

“Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri teklif fiyatına dahildir.

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1.Tüm araçların yakıtı idare tarafından karşılanacaktır. İşin yürütülmesi için gerekli olan yüklenicinin temin edeceği araçların amortisman, yedek parça, tamir-bakım, sigorta ve vb. diğer giderleri, araç takip cihazları ve hatları vb. giderleri ile  teknik şartnamede belirtilen tüm giderler teklif fiyata dahildir. İdari Şartnamenin ve Sözleşmenin ayrılmaz bir parçası olan ve ihale dokümanı ile birlikte sunulan "Teknik Şartname"nin ilgili maddelerinde Yükleniciye ait olduğu ve Yüklenici tarafından karşılanacağı belirtilen tüm giderler yüklenici tarafından karşılanacak ve teklif birim fiyata dahil edilecektir

25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.

25.5. Bu madde boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,

Sözleşme Tasarısı’nın “İş ve işyerinin korunması ve sigortalanması” başlıklı 21’inci maddesinde “21.1. İş ve işyerlerinin korunmasına ilişkin sorumluluk Genel Şartnamenin 19 uncu maddesinde düzenlenen esaslar dahilinde yükleniciye aittir.

21.2. Sigorta türleri ile teminat kapsamı ve limitleri:

21.2.1. Bu madde boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin “Kasko, sigorta, vergiler, araç muayenesi, egzoz muayenesi” başlıklı 4’üncü maddesinde “4.1 Araçların çalışma süresi boyunca zorunlu mali sorumluluk sigortası (zeyilname dahi[), koltuk sayısına ve birden fazla sürücünün kullanmasını kapsayacak şekilde (kiralama kaskosu) tam kasko sigortası, Motorlu Araçlar Vergisi, araç muayene ve egzoz muayene ücretlerinin yanı sıra burada sayılmayıp halen yürürlükte olanlar ile bundan sonra yürürlüğe girecek benzeri yasal sorumluluklar firmaya aittir.

4.2 Yüklenici firma idareye kiraladığı araçlarının Tam Kasko Sigortalarını (şoför hatasına bakılmaksızın ve çok kullanıcıyı kapsayacak şekilde) kaza, hırsızlık, yangın, tabi afetler, terör, sabotaj, halk hareketleri vb. riskleri ve her türlü zarar-ziyan kapsayacak şekilde yaptırmak zorundadır. Aksi halde doğabilecek her türlü zarar ve ziyandan yüklenici firma sorumlu olacaktır. İdareden herhangi bir hak talep etmeyecektir.

4.3 Herhangi bir kaza veya çalınma sonucu araçta meydana gelen hasar/tazmin bedelinin tamamı kasko kapsamında firma yükümlülüğündedir. Bodrum Belediyesi'nin herhangi bir sorumluluğu yoktur.

4.4 Firma sahibi olduğu araçların kullanımı ile meydana gelebilecek olaylar neticesinde ortaya çıkan yasal ve hukuki süreçler sonucunda üçüncü şahısların kazandığı her türlü tazminatı ve oluşan bedellerini karşılamakla yükümlüdür. İdaremize bu gibi nedenlerle tazminat gelmesi halinde yükleniciden rücu edilecektir.

4.5 Kasko sigortası kapsamında bir riskin (kaza, çalınma vb.) oluşması durumunda firma bilgilendirilecek, kaza, çalınma ile ilgili belge ve dokümanlar ilgili Bodrum Belediyesi tarafından firmaya ulaştırılacak ve gereken her türlü işlem firma takibi altında yürütülecektir. Bu kapsamda; firma, kasko poliçesinin bir örneğini poliçeyi düzenleyen sigorta şirketinin acil yardım telefonların ve bu durumlar ile ilgili 7/24 hizmet verebilecek personelinin ad ve telefon bilgilerini Bodrum Belediyesi'ne verecektir.

4.6 Aracın araçtan kaynaklanan hasar sonrası çalıştırılamaz duruma gelmesi halinde tamir yerine ulaştırılmasına ilişkin her türlü masraf firma tarafından karşı tespiti mümkün olmaksızın aracın bir kaza ya da hasara uğraması, çizilmesi veya herhangi bir sebeple zarar görmesi durumda yüklenici yetkilisi çağrılacak olup karakolda tutulacak hasar tespit ifade tutanağı Bodrum Belediyesi tarafından firmaya yazılı olarak bildirilecektir.

4.7 Araçlar, egzoz muayenesi yapılmış olarak teslim alınacaktır. Kulanım süresi boyunca gerek araç muayenesi gerekse egzoz muayenesi firma tarafından yaptırılacaktır. Araç muayenesi ve egzoz zamanında yapılmayan araçlar Bodrum Belediyesi tarafından kullanılmayacak olup, cezai hükümleri uygulanacaktır.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Genel Hususlar” başlıklı 7’nci maddesinde “…7.2 Sözleşme süresi boyunca iş bu Teknik Şartname kapsamında tedarik edilecek araçların tüm cezai sorumluluk tamamen firmaya aittir. (Sürücülerin kullanımından kaynaklı park, hız, uygunsuz kullanım vb. cezai unsurlar hariç)…” düzenlemesi yer almaktadır.

İtirazen şikayete konu ihalenin Bodrum Belediyesi Destek Hizmetleri Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen “Araç Kiralama Hizmet Alımı” işi olduğu ve açık ihale usulü ile ihaleye çıkarıldığı, bahse konu ihalede 30 adet ihale dokümanı indirildiği, 12.12.2024 tarihinde yapılan ihaleye 14 isteklinin katıldığı, 13.12.2024 onay tarihli ihale komisyonu kararı ile ihalenin Yk Turizm Oto. ve İnş. San. Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, başvuru sahibi isteklinin teklifinin ise geçerli teklif olarak nitelendirildiği anlaşılmıştır.

İhaleye ait İdari Şartname’nin 25.1’inci maddesinde, sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderlerinin teklif fiyatına dâhil olacağı belirtilmiştir.

İhale konusu işin 36 ay süreli akaryakıt giderleri idareye ait olmak üzere, muhtelif tür ve miktarda sürücüsüz araç kiralama hizmet alımı işi olduğu, ihale konusu iş kapsamında kiralanacak araçların tamamının idare personelince kullanılacağı görülmüştür.

Yukarıda aktarılan mevzuat maddelerinden; hizmet alımı ihalelerinde, işin başlamasından kabul belgesinin verilmesine kadar, iş yerinde her türlü araç, malzeme, ihzarat, makine ve taşıtlar ile sözleşme konusu hizmet işinin/iş yerinin korunmasından yüklenicinin sorumlu olduğu, ilgili mevzuatı gereğince yaptırılması gereken sigortalara ait giderlerin ise İdari Şartname’nin 25’inci maddesinde yer alan teklif fiyata dâhil giderler arasında sayılması gerektiği, bu bağlamda iş ve/veya iş yerinin yüklenici tarafından korunması ve mevzuat uyarınca zorunlu olan sigortaların da yüklenici tarafından yaptırılmasının mecburi olduğu, idare tarafından bunların yanı sıra ayrıca iş ve/veya iş yerinin sigortalanmasının istenilmesi durumunda ise, bu hususun Sözleşme Tasarısı’nın 21.1’inci maddesinde belirtilmesi ve uygulanacak sigorta türü ile limitlerinin de aynı Tasarı’nın 21.2’nci maddesinde ifade edilmesi gerektiği; sigorta türlerinin belirtilmediği hallerde, iş ve/veya iş yerinin sigortalanmasının istenmediği kabulünün yapılacağı anlaşılmaktadır.

Yukarıda aktarılan mevzuat düzenlemeleri uyarınca, yüklenicilerin işin görülmesi esnasında Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nde öngörülen yükümlülük ve yasakları ihlâl etmek suretiyle, idareye veya üçüncü kişilere verdiği zarardan dolayı bizzat sorumlu olacağı belirli kılınmış olup idarenin ise takip, gözetim ve denetim sorumluluğu bulunmaktadır. Bu bağlamda, her ne kadar yüklenicinin ilgili mevzuata göre alınması zorunlu olan güvenlik ve sağlık tedbirlerini almakla yükümlü olduğu açık olsa da, başvuruya konu edilen Teknik Şartname’nin 4’üncü maddesinde yer verilen düzenlemelerden, yüklenici tarafından yapılacak sigorta kapsamının şoför hatasına bakılmaksızın çok kullanıcılı ve her türlü zarar ve ziyanı kapsayacak şekilde yaptırılacağının, aksi halde doğabilecek her türlü zarar ve ziyandan yüklenici firmanın sorumlu olacağı ve idareden herhangi bir hak talep edilemeyeceğinin belirtildiği, araçların kullanımı ile meydana gelebilecek olaylar neticesinde ortaya çıkan yasal ve hukuki süreçler sonucunda üçüncü şahısların kazandığı her türlü tazminatı ve oluşan bedelleri yüklenicinin karşılamakla yükümlü olduğu ve idareye bu gibi nedenlerle tazminat gelmesi halinde yükleniciden rücu edileceğinin düzenlendiği, bu düzenlemeler ile Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin genel hükümlerinin kapsamının dışına çıkıldığı, idarenin personelinin kusurundan doğacak zararların da yüklenicinin sorumluluğu kapsamına alındığı, ihalede şoförlerin yüklenici tarafından temin edilmeyeceği, araçları idare personelinin kullanacağı dikkate alındığında şikâyete konu düzenlemelerin 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “İlkeler” başlıklı 4’üncü maddesinde hüküm altına alınan eşit hak ve yükümlülükler ilkesine aykırı olduğu anlaşıldığından, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.