4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir...” hükmü,

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 59’uncu maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.

(2) Aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemlerine ilişkin olarak, ihale ilanı ve dokümanında belirtilmek kaydıyla üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralardaki koşullar çerçevesinde aşağıdaki seçeneklerden bir tanesi kullanılır.

a) Sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale komisyonu;

1) Verilen hizmetin ekonomik olması,

2) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

3) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

b) Aşırı düşük teklif sınır değerinin altında teklif sunan isteklilerin teklifi açıklama istenmeksizin reddedilir.

(3) Yaklaşık maliyeti Kanunun 8 inci maddesinde öngörülen eşik değerin yarısına eşit veya bu değerin üzerinde olan ihalelerde, ikinci fıkranın (a) bendinin kullanılması zorunludur. ...” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “…79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir…” açıklaması,  

İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri teklif fiyatına dahildir.

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1.

Sürücüye verilecek ücret, brüt asgari ücretin %30 fazlası olacaktır.

İş kanunu mevzuatı kapsamında her bir sürücüye ayrı ayrı olmak üzere 10 aylık süre kapsamında 270 saati geçmeyecek şekilde fazla çalışma yaptırılacaktır.

25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.

25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir.

2” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister...” düzenlemesi,

İhalenin Teknik Şartnamesi’nde ise “…4-3. Kiralanacak hizmet araçları için fiyat teklifi, yakıt İdare'ye ait, diğer tüm giderler (işletme, bakım, onarım, muayene, lastik tamiri ve benzeri) Yükleniciye ait olmak üzere 24 saat üzerinden ve km sınırı olmaksızın verilecektir…

4-10. Kiralanacak hizmet araçlarının bakım-onarım, tamirleri yetkili servislerde yaptırılmak kaydı ile masrafları; her türlü vergi, resim, harç; her türlü muayene, trafik sigortası ve tam kasko giderleri yükleniciye ait olacaktır…

4-17. Kiralanacak hizmet araçlarının bakım-onarım, periyodik bakım gibi hizmetlerinin en kısa zamanda yürütülmesi amacıyla. Yüklenici tarafından sadece yetkili servislerden herhangi

biri (veya bir kaçı) ile anlaşma yapılacaktır. Araçların kiralama süresince periyodik bakımı ve bakım maliyeti (yedek parça ve işçilik) firmaya ait olacaktır. Araçların her türlü bakımı, aracın bakım kataloğuna uygun olarak yapılacaktır. Aracın bakım zamanı geldiğinde durum firmaya bildirilecek ve bakım, üretici firmanın belirteceği yetkili servislerde yaptırılacaktır. Ancak, hizmet verdiği il dışındaki kullanımlarda ihtiyaç duyulan ve yapılması zorunluluk arz eden bakım ve onarımlar, mümkün olduğu taktirde, Yüklenici bilgilendirilerek yaptırılacak ve Yükleniciye fatura edilecektir.  Periyodik bakım km’si gelen araçlar periyodik bakıma girecektir. Periyodik bakım ve araç garanti kapsamı dışındaki; lastik onarımı, cam suyu ilavesi ve diğer sarf malzemelerin temini için gerekli servis anlaşmaları sağlanacak, anlaşma yapılan firmaların adres ve iletişim bilgileri bir liste halinde sözleşmenin yapılmasına müteakiben İdareye verilecektir…

4-27. Taşıma araçlarında zorunlu koltuk sigortası ve seyahat sağlık sigortası yapılmış olması gerekmektedir…

7-1. Yüklenici, hizmetlerde kullanılacak her türlü araçlara, Trafik Kanununun öngördüğü zorunlu mali mesuliyet sigortası yaptırmakla yükümlüdür.

7-2. Yüklenici, İdare'ye kiralayacağı hizmet araçlarının tam kasko sigortası (kaza, hırsızlık, yangın, tabii afet, terör, sabotaj, halk hareketleri ve benzeri) yaptırmak zorundadır…” düzenlemeleri yer almaktadır.

İdarenin aşırı düşük teklif sahiplerine gönderdiği açıklama talebi yazısında “Kamu İhale Kanununun "Aşırı Düşük Teklifler" başlıklı 38. Maddesi gereğince teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit edilenlerden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak İl Müdürlüğümüze gönderilmesi gerekmektedir.” denildiği, yazının doküman düzenlemelerinde yer alan gider bileşenlerinden hangilerini kapsadığının anlaşılamadığı tespit edilmiştir.

İdarelerce düzenlenen aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısında önemli teklif bileşenlerinin belirlenmesi idarenin takdir yetkisi kapsamında olmakla birlikte, aşırı düşük teklif açıklama talebinde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’nci maddesinde yer alan hükümler ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde yer alan açıklamalar uyarınca, teklifte önemli olduğu tespit edilen maliyet bileşenlerinin bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde, açık ve tereddüde mahal vermeyecek şekilde belirtilmesi zorunludur.

İncelenen ihalede, idarenin aşırı düşük teklif sorgulama yazısında teklifte önemli olan bileşenleri mevzuata uygun, açık ve net olarak belirlemediği anlaşılmıştır. Yukarıda aktarılan mevzuat çerçevesinde idare tarafından teklifte önemli olan bileşenlerin açık ve net bir şekilde tespit edilmesi ve bu bileşenlere ilişkin teklifi sınır değerin altında olan isteklilerden yeniden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi gerektiği anlaşılmakla birlikte, 12.03.2025 tarih ve 2025/UH.II-722 sayılı Kurul kararı ile ihalenin iptaline karar verildiğinden, ihale sürecinin sona ermesi nedeniyle düzeltici işlem belirlenmesine gerek olmadığı sonucuna varılmıştır.