4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanun’a göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur….” hükmü,
Anılan Kanun’un “İhaleye katılımda yeterlik kuralları” başlıklı 10’uncu maddesinde “İhaleye katılacak isteklilerden, ekonomik ve malî yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak aşağıda belirtilen bilgi ve belgeler istenebilir:
...
b) Mesleki ve teknik yeterliğin belirlenmesi için;
...
8) İhale konusu işin ihale dokümanında belirtilen standartlara uygunluğunu gösteren, uluslar arası kurallara uygun şekilde akredite edilmiş kalite kontrol kuruluşları tarafından verilen sertifikalar,
...
İhale konusu işin niteliğine göre yukarıda belirtilen bilgi veya belgelerden hangilerinin yeterlik değerlendirmesinde kullanılacağı, ihale dokümanında ve ihale veya ön yeterliğe ilişkin ilân veya davet belgelerinde belirtilir.” hükmü,
Aynı Kanun’un “İhale ilânlarında bulunması zorunlu hususlar” başlıklı 24’üncü maddesinde “İhale dokümanında belirtilmeyen hususlara ilânlarda yer verilemez. İhale ilânlarında aşağıdaki hususların belirtilmesi zorunludur:
…
e) Uygulanacak ihale usulü, ihaleye katılabilme şartları ve istenilen belgelerin neler olduğu.
f) Yeterlik değerlendirmesinde uygulanacak kriterler. …” düzenlemesi,
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İhale ve ön yeterlik dokümanının içeriği” başlıklı 12’nci maddesinde “(1) İhale dokümanında; isteklilere talimatları da içeren idari şartname, sözleşme tasarısı ve teknik şartname ile gerekli diğer belge ve bilgiler bulunur.
…
(3) İhale veya ön yeterlik dokümanında yapılan düzenlemeler birbirine aykırı olamaz.” hükmü,
Anılan Yönetmelik’in “Yeterliğin belirlenmesinde uyulacak ilkeler” başlıklı 28’inci maddesinde “(1) Ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğin saptanması amacıyla öngörülecek değerlendirme kriterleri ve istenecek belgeler, rekabeti engelleyecek şekilde belirlenemez.
(2) Yeterlik değerlendirmesi için istenecek belgelerin ve yeterlik değerlendirmesinde aranılacak kriterlerin, ihale veya ön yeterlik ilanı ile idari şartnamede veya ön yeterlik şartnamesinde ya da davet yazısında belirtilmesi zorunludur. …” hükmü,
Bahse konu Yönetmelik’in “Kalite ve standarda ilişkin belgeler” başlıklı 42’nci maddesinde “(1) İşin niteliği göz önünde bulundurularak ön yeterlik şartnamesi ve idari şartnamede; kalite yönetim sistem belgesi, çevre yönetim sistem belgesi, hizmet yeterlilik belgesi ile deney-analiz-kalibrasyon laboratuvarlarının ve muayene kuruluşlarının kalite yeterliğine ilişkin düzenleme yapılabilir. …” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Kalite ve standarda ilişkin belgeler” başlıklı 74’üncü maddesinde “74.1. İdareler, ihale konusu işin niteliğini ve uygulama yönetmeliklerinin bu konuyu düzenleyen maddelerini esas alarak, ihale dokümanında kalite ve standart belgelerine ilişkin düzenleme yapabilirler. İhale konusu ile ilgisi bulunmayan veya işin niteliğinin gerektirmediği kalite ve standarda ilişkin belgelerin istenilmesi, 4734 sayılı Kanunun temel ilkelerine ve Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğine aykırılık teşkil edecektir.
74.2. İdarece kalite ve standarda ilişkin belge istenmesi durumunda, standarda ilişkin tanıma (kritere), belgenin başvuru veya teklif kapsamında istenmesi halinde ön yeterlik şartnamesinde veya idari şartnamede, yükleniciden istenmesi halinde ise teknik şartnamede yer verilecektir.
74.3. Kalite ve/veya çevre yönetim sistem belgesinin istenilmesi halinde, söz konusu belgenin/belgelerin Türk Akreditasyon Kurumu tarafından akredite edilen belgelendirme kuruluşları veya Uluslararası Akreditasyon Forumu Karşılıklı Tanınma Antlaşmasında yer alan ulusal akreditasyon kurumlarınca akredite edilmiş belgelendirme kuruluşları tarafından düzenlenmesi yeterli olup, bunun yerine söz konusu belgelerin belirli bir belgelendirme kuruluşundan alınmış olması zorunluluğunu getiren ifadeler kullanılamaz.
Kalite yönetim sistem belgelendirilmesine ilişkin olarak ISO 9001:2008 standardı 13/11/2008 tarihinde yayımlanmış olup, 13/11/2010 tarihinden itibaren ISO 9001:2000 standardına göre verilen kalite yönetim sistem belgeleri geçersiz hale gelmiştir. Bu nedenle idarelerce hizmet alımı ihalelerinde kalite yönetim sistem belgesinin istenilmesi durumunda ilanda ve dokümanda aday veya isteklilerin ihale konusu işe ilişkin ISO 9001:2008 standardına göre alınmış kalite yönetim sistem belgesi sunmaları gerektiğine yönelik düzenleme yapılacak ve aday veya istekliler tarafından da ISO 9001:2008 standardına göre alınmış kalite yönetim sistem belgesi sunulacaktır. Bu konuya ilişkin ayrıntılı açıklama, Kamu İhale Kurulunun 11/2/2010 tarihli ve 2010/DK.D-16 sayılı Düzenleyici Kararında yer almaktadır. Anılan Karara, Kurumun internet sayfasının Kamu İhale Mevzuatı bölümündeki Kamu İhale Kurulu Düzenleyici Kararları kısmından ulaşılabilir.
…
74.5. Hizmet alımı ihalelerinde kalite yönetim sistem belgesi ve/veya çevre yönetim sistem belgesinin istenip istenmeyeceği, 74.7. maddesindeki açıklama ve aşağıdaki esaslara uygun olarak idarelerce belirlenecektir.
74.5.1. İdarelerin kendi hizmet binalarında veya diğer görev sahalarında gerçekleştirilen hizmet alımı ihaleleri (örneğin; temizlik, özel güvenlik, hasta ve ziyaretçi yönlendirme, veri işleme ve otomasyon sisteminin işletimi, yemek hazırlama ve dağıtım hizmetleri gibi) ile personel/ öğrenci taşıma hizmetleri ve araç kiralama hizmet alımı ihalelerinde kalite yönetim sistem belgesi istenmeyecektir. …” açıklaması,
İhale İlanı’nın “Kalite ve standarda ilişkin belgelere ait bilgiler” başlıklı 4.3.3’üncü maddesinde “Kalite ve yönetim sistem belgesi
Kalite yönetim sistem belgesi Türk Akreditasyon Kurumu tarafından akredite edilen belgelendirme kuruluşları veya Uluslararası Akreditasyon Forumu Karşılıklı Tanınma Antlaşmasında yer alan ulusal akreditasyon kurumlarınca akredite edilmiş belgelendirme kuruluşları tarafından düzenlenmesi zorunludur. İsteklilerden bu bilgilerin tevsik edilmesinin istenilmesi halinde, söz konusu belgelerin, bu belgelendirme kuruluşlarının, Uluslararası Akreditasyon Forumu Karşılıklı Tanınma Antlaşmasında yer alan ulusal akreditasyon kurumlarınca akredite edilmiş belgelendirme kuruluşu olduklarının ve bu kuruluşlarca düzenlenen belgelerin geçerliliğini sürdürdüğünün, Türk Akreditasyon Kurumundan alınacak bir yazı ile teyit edilmesi gerekir. İhale tarihi veya bu tarihten önceki bir yıl içinde alınan teyit yazıları geçerlidir. Ancak, Türk Akreditasyon Kurumu tarafından akredite edildiği duyurulan belgelendirme kuruluşları tarafından düzenlenen ve TÜRKAK Akreditasyon Markası taşıyan belge ve sertifikalar için Türk Akreditasyon Kurumundan teyit alınması zorunlu değildir. Bu belgenin ihale tarihinde geçerli olması yeterlidir.
İş ortaklıklarından birinin istenilen belgeye ilişkin bilgiyi belirtmesi yeterlidir.” düzenlemesi,
İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.1. İsteklilerin ihaleye katılabilmeleri için aşağıda sayılan belgeler ve yeterlik kriterleri ile fiyat dışı unsurlara ilişkin bilgileri e-teklifleri kapsamında beyan etmeleri gerekmektedir.
…
7.5.3. Kalite yönetim sistem belgesi Türk Akreditasyon Kurumu tarafından akredite edilen belgelendirme kuruluşları veya Uluslararası Akreditasyon Forumu Karşılıklı Tanınma Antlaşmasında yer alan ulusal akreditasyon kurumlarınca akredite edilmiş belgelendirme kuruluşları tarafından düzenlenmesi zorunludur. Bu belgelendirme kuruluşlarının, Uluslararası Akreditasyon Forumu Karşılıklı Tanınma Antlaşmasında yer alan ulusal akreditasyon kurumlarınca akredite edilmiş belgelendirme kuruluşu olduklarının ve bu kuruluşlarca düzenlenen belgelerin geçerliliğini sürdürdüğünün, Türk Akreditasyon Kurumundan alınacak bir yazı ile teyit edilmesi gerekir. İhale tarihi veya bu tarihten önceki bir yıl içinde alınan teyit yazıları geçerlidir. Ancak, Türk Akreditasyon Kurumu tarafından akredite edildiği duyurulan belgelendirme kuruluşları tarafından düzenlenen ve TÜRKAK Akreditasyon Markası taşıyan belge ve sertifikalar için Türk Akreditasyon Kurumundan teyit alınması zorunlu değildir. Bu belgenin ihale tarihinde geçerli olması yeterlidir.
İş ortaklıklarında, ortaklardan birinin istenilen belgeyi sunması yeterlidir.
Bu maddede istenen kalite standartlarına ilişkin diğer belgeler:
Belge Adı |
Açıklama |
Ortak Girişimlerde |
Kalite ve yönetim sistem belgesi |
TSE onaylı TS 13075 gıda maddeleri taşıma hizmetleri belgesi Not: İstenilen belgeler (İş Ortaklığında Pilot Ortağın Veya Diğer Ortaklardan Herhangi Bir Veya Birkaçının Yeterlilik Kriterini Sağlaması Yeterli Kabul Edilecektir.) İstekliler İhale konusu hizmet ile ilgili olarak ihale tarihi itibariyle geçerlilik süresini doldurmamış Kalite Yönetim Sistem Belgelerinin aslını veya noter tasdikli suretlerini sunacaklardır |
Tek ortağın sunması yeterlidir. |
” düzenlemesi,
Teknik Şartname’nin “İşin Konusu ve Tanımlar” başlıklı 1’inci maddesinde “02.01.2025-31.12.2025 tarihleri arasında Trakya Üniversitesi Rektörlüğü Sağlık Kültür ve Spor Dairesi Başkanlığı bünyesindeki yemekhanelerde üniversitemiz öğrencileri ile akademik ve idari personele verilecek 1 öğünde 4 çeşitten oluşan öğle ve akşam yemeklerinin malzeme dahil olacak şekilde hazırlanması, Balkan Yerleşkesi Bolca Ana yemekhane binasında bulunan merkez mutfağında pişirilmesi ve yemek pişmeyen salonlara taşınması, servisi, bulaşığı ve yemek verilen yerlerin temizliği ile ilgili tüm hizmetleri kapsamaktadır.” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “Pişirme ve Taşıma” başlıklı 17.2’nci maddesinde “17.2.1. Yemekler; Üniversitemiz Balkan Yerleşkesi Bolca Ana Mutfağında, firma tarafından pişirilecektir. Pişirilen yemekler Bolca Ana Yemekhanesinde öğrenci ve personel hizmetine sunulduğu gibi ayrıca mutfağı bulunmayan ve aşağıda belirtilen üniversitemiz birimlerinin yemekhanelerine yüklenici firma tarafından uygun araçlarla taşıma usulü ile getirilecektir. …” düzenlemesi,
Sözleşme Tasarısı’nın “İşin yapılma yeri, işyeri teslim ve işe başlama tarihi” başlıklı 10’uncu maddesinde “10.1. İşin yapılacağı yer/yerler: Trakya Üniversitesi Sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanlığına ait Bolca Ana Mutfağı ve Yemekhaneleri
10.2. İşyerinin teslimine ilişkin esaslar ve işe başlama tarihi: İşyeri teslimi yapılmayacak ve 9.1. maddesinde belirtilen tarihte işe başlanacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 42’nci maddesinde, işin niteliğine göre hizmet alımı ihalelerinde, kalite ve standarda yönelik, İdari Şartname’de yeterlik kriteri olarak kalite yönetim sistem belgesi istenebileceği hükme bağlanmakla birlikte, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 74.5.1’inci maddesinde idarelerin kendi hizmet binalarında gerçekleştirilen yemek hizmet alımı ihaleleri için “Kalite Yönetim Sistem Belgesi”nin istenmeyeceği açıklanmıştır.
Yapılan incelemede, hem İhale İlanı’nda hem de İdari Şartname’nin 7’nci maddesinde yeterlik kriteri olarak kalite yönetim sistem belgesinin istenildiği görülmüştür.
İhale İlanı ile ihale dokümanında yer alan düzenlemeler dikkate alındığında, idarenin kendi hizmet binasında gerçekleştirilecek yemek hizmeti alımı ihalesinde “Kalite Yönetim Sistem Belgesi”nin istenilmesinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 74.5.1’inci maddesine aykırılık teşkil ettiği anlaşılmıştır.
Öte yandan, yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinden, isteklilerin yeterliğinin değerlendirilmesi için istenecek belgelerin ve yeterlik değerlendirmesinde aranılacak kriterlerin, İhale İlanı ile İdari Şartname’de belirtilmesinin zorunlu olduğu, ihale dokümanında belirtilmeyen hususlara ilanda yer verilemeyeceği ve ihale veya ön yeterlik dokümanında yapılan düzenlemelerin birbirine aykırı olamayacağı anlaşılmaktadır.
Şikayete konu ihaleye ait doküman incelendiğinde, İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde TSE onaylı TS 13075 gıda maddeleri taşıma hizmetleri belgesine ilişkin bilgilerin istekliler tarafından e-teklifleri kapsamında beyan etmelerinin istenildiği, ancak İhale İlanında isteklilerin teklifleri kapsamında TS 13075 belgesine ilişkin bilgileri beyan etmeleri gerektiğine yönelik herhangi bir bilgiye yer verilmediği görülmüştür.
Yukarıda yer verilen kamu ihale mevzuatı hükümleri gereğince, isteklilerin yeterliğinin değerlendirilmesi için istenecek belgelerin ve yeterlik değerlendirmesinde aranılacak kriterlerin, İhale İlanı ile İdari Şartname’de belirtilmesinin zorunlu olduğu, TSE onaylı TS 13075 belgesinin İhale İlanında istenilmemesine karşın İdari Şartname’nin 7’nci maddesi kapsamında düzenlendiği, anılan düzenlemelerin isteklileri tereddüte düşürücü nitelikte olduğu değerlendirildiğinden, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Toplantı No | : 2024/043 |
Gündem No | : 46 |
Karar Tarihi | : 06.11.2024 |
Karar No | : 2024/UH.II-1451 |