KİK KARARI

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, başvuruya konu ihaledeki bir başka istekli olan Emka Taahhüt İnşaat Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi ile aynı IP adresi üzerinden ihale dokümanı indirilmiş olması gerekçesiyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılarak geçici teminatlarının gelir kaydedildiği ve bunun sonucunda yasaklılık işlemlerinin başlatılacağının kendilerine bildirildiği, ancak anılan istekli ile tesadüfi olarak ortak alandaki Wi-Fi ağı üzerinden ihale dokümanının indirildiği, doküman indirme ile teklif gönderme işlemlerinin birbirleriyle bağlantılı olmadığı, zira tekliflerin farklı IP adreslerinden gönderildiği, bu doğrultuda düzeltici işlem uygulanarak ihalenin uhdelerinde bırakılması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur…” hükmü,

Anılan Kanun’un “İhaleye katılımda yeterlik kuralları” başlıklı 10’uncu maddesinin dördüncü fıkrasında “Aşağıda belirtilen durumlardaki istekliler ihale dışı bırakılır:

…

j) 17 nci maddede belirtilen yasak fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilen.

...” hükmü,

Aynı Kanun’un “Yasak fiil veya davranışlar” başlıklı 17’nci maddesinde “İhalelerde aşağıda belirtilen fiil veya davranışlarda bulunmak yasaktır:

…

b) İsteklileri tereddüde düşürmek, katılımı engellemek, isteklilere anlaşma teklifinde bulunmak veya teşvik etmek, rekabeti veya ihale kararını etkileyecek davranışlarda bulunmak.

…

d) Alternatif teklif verebilme halleri dışında, ihalelerde bir istekli tarafından kendisi veya başkaları adına doğrudan veya dolaylı olarak, asaleten ya da vekâleten birden fazla teklif vermek. Bu yasak fiil veya davranışlarda bulunanlar hakkında bu Kanunun Dördüncü Kısmında belirtilen hükümler uygulanır.

e) 11 inci maddeye göre ihaleye katılamayacağı belirtildiği halde ihaleye katılmak.

Bu yasak fiil veya davranışlarda bulunanlar hakkında bu Kanunun Dördüncü Kısmında belirtilen hükümler uygulanır.” hükmü,

Anılan Kanun’un dördüncü kısmında yer alan “İhalelere katılmaktan yasaklama” başlıklı 58’inci maddesinde “17 nci maddede belirtilen fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında fiil veya davranışlarının özelliğine göre, bir yıldan az olmamak üzere iki yıla kadar, üzerine ihale yapıldığı halde mücbir sebep halleri dışında usulüne göre sözleşme yapmayanlar hakkında ise altı aydan az olmamak üzere bir yıla kadar, 2 nci ve 3 üncü maddeler ile istisna edilenler dahil bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilir. Katılma yasakları, ihaleyi yapan bakanlık veya ilgili veya bağlı bulunulan bakanlık, herhangi bir bakanlığın ilgili veya bağlı kuruluşu sayılmayan idarelerde bu idarelerin ihale yetkilileri, il özel idareleri ve bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde İçişleri Bakanlığı; belediyeler ve bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından verilir.

Haklarında yasaklama kararı verilen tüzel kişilerin şahıs şirketi olması halinde şirket ortaklarının tamamı hakkında, sermaye şirketi olması halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olan gerçek veya tüzel kişi ortaklar hakkında birinci fıkra hükmüne göre yasaklama kararı verilir. Haklarında yasaklama kararı verilenlerin gerçek veya tüzel kişi olması durumuna göre; ayrıca bir şahıs şirketinde ortak olmaları halinde bu şahıs şirketi hakkında da, sermaye şirketinde ortak olmaları halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olmaları kaydıyla bu sermaye şirketi hakkında da aynı şekilde yasaklama kararı verilir…” hükmü,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: Yürüyen Merdiven Atölyesi 3 Kalem Yedek Parça Malzeme Alımı İşi

b) Türü: Mal alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no'su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.

d) Kodu:

e) Miktarı:

3 Kalem Yürüyen Merdiven Yedek Parça Malzeme Alımı Yapılacaktır.

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/teslim edileceği yer: Malzemeler tam ve sağlam durumda Ankara Büyükşehir Belediyesi Kent Estetiği Dairesi Başkanlığı Güvercinlik Kampüsünde bulunan Asansör ve Yürüyen Merdiven deposuna teslim edilecektir.” düzenlemesi yer almaktadır.

İhale işlem dosyası incelendiğinde; Ankara Büyükşehir Belediyesi Kent Estetiği Daire Başkanlığı tarafından gerçekleştirilen “Yürüyen Merdiven Atölyesi 3 Kalem Yedek Parça Malzeme Alımı İşi” için pazarlık usulü (21/f) ile ihaleye çıkıldığı, başvuruya konu ihalede 4 adet ihale dokümanı indirildiği ve 3 istekli tarafından teklif sunulduğu, 25.10.2024 tarihli ihale komisyonu kararında, başvuru sahibi Demak Grup İç ve Dış Ticaret Anonim Şirketi ile Emka Taahhüt İnşaat Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi’nin ihale dokümanını aynı IP adresi üzerinden indirdiğinin tespit edildiği, bu durumun anılan isteklilerin birbirlerine ait teklif bilgilerinden haberdar olabileceği ve bahsi geçen isteklilerin aynı ihaleye katılmalarının rekabeti ve ihale kararını etkileyebilecek davranış olduğu yönündeki tespitlere dayanılarak anılan isteklilerin tekliflerinin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 17’nci maddesinin (b) bendi hükmüne istinaden değerlendirme dışı bırakıldığı, ayrıca bahse konu isteklilere ilişkin yasaklama işlemlerinin başlatılması ve geçici teminatın gelir kaydedilmesine karar verildiği, ihalenin ise Mef Altyapı Ekipmanları Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi üzerinde bırakıldığı görülmüştür.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre isteklileri tereddüde düşürmek, katılımı engellemek, isteklilere anlaşma teklifinde bulunmak veya teşvik etmek, rekabeti veya ihale kararını etkileyecek davranışlarda bulunmak, alternatif teklif verebilme halleri dışında ihalelerde bir istekli tarafından kendisi veya başkaları adına doğrudan veya dolaylı olarak, asaleten ya da vekaleten birden fazla teklif vermek şeklindeki davranışların yasak fiil ve davranışlar olarak sayıldığı, söz konusu durumların tespiti halinde isteklilerin değerlendirme dışı bırakılacağı ve ihalelere katılıma ilişkin yasaklanma yaptırımının uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

Bu doğrultuda, EKAP üzerinden yapılan inceleme neticesinde, başvuru sahibi Demak Grup İç ve Dış Ticaret Anonim Şirketi ile Emka Taahhüt İnşaat Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi tarafından ihale dokümanının aynı IP adresinden (212.***.***.206) indirildiği, teklif verme işlemlerinin ise farklı IP adreslerinden gerçekleştirildiği tespit edilmiştir.

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumunun resmi internet adresi (www.btk.gov.tr) üzerinden yapılan araştırmada internet protokol adreslerine ilişkin genel bilgi bölümünde “İnternete bağlı birimlerin, birbirleriyle iletişim sağlamak amacıyla kullandıkları benzersiz numaralara İnternet Protokolü(IP) adresi adı verilmektedir. TCP/IP protokol grubunun ağ katmanında yer alan IP, internete bağlı cihazların adreslenerek alınacak ya da gönderilecek veri paketlerinin ağ içerisinde hedef adreslere doğru bir şekilde yönlendirilmesini sağlar. İnternete bağlı her cihazın bir IP adresi bulunması zorunludur.” ifadelerinin yer aldığı,

Diğer yandan IP adresinin internete ya da diğer herhangi bir bilgisayar ağına bağlı cihazların, ağ üzerinden birbirlerine veri yollamak için kullandıkları adresleri ve kimlik numaraları olduğu, sistemde aynı IP adresine sahip birden fazla cihaz bulunmayacağı, bu çerçevede, isteklilerin e-teklif verme işlemlerinde ve benzeri diğer işlemlerinde bir teknik veri olarak IP adresinin bu özelliklerini ve kurallarını dikkate alması gerektiği anlaşılmıştır.

Başvuru sahibi Demak Grup İç ve Dış Ticaret Anonim Şirketi ile ihaleye teklif veren Emka Taahhüt İnşaat Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi’nin doküman edinme işlemini aynı IP adresinden gerçekleştirdiği, istekli olabilecek sıfatının kazanılarak ihaleye başvuruda bulunulması veya teklif verilebilmesi için, ihale dokümanının EKAP’a kayıtlı gerçek ve tüzel kişiler adına yetkili kılınan kişiler tarafından e-imza kullanılarak indirilmesi gerektiği, nitekim somut olayda da anılan isteklilerin e-imzalarını kullanmak suretiyle aynı IP adresi üzerinden ihale dokümanını indirerek “istekli olabilecek” sıfatını kazandığı, belirli bir ihalede "istekli olabilecek" sıfatının kazanılmasını sağlayan bir işlemin, ihaleye ayrı ayrı teklif verecek olan firmalarca aynı IP adresine sahip cihaz üzerinden gerçekleştirilmesinin, ihalenin sonraki aşamaları bakımından 4734 sayılı Kanun'un 5’inci maddesinde hüküm altına alınan temel ilkeler arasında yer alan rekabet ilkesini etkileyeceği,

Bu itibarla, aynı ihalede birbirleri ile meşru bir rekabet içerisinde olan gerçek veya tüzel kişilerin, aynı IP adresinden ihale dokümanı indirerek istekli olabilecek sıfatını haiz olmalarının, hayatın olağan akışına uygun olduğu kabulünün mümkün bulunmadığı, bu isteklilerin birbirlerine ait teklif bilgilerinden haberdar olabileceği, ayrıca başvuruya konu ihalenin elektronik ihale olarak gerçekleştirilmesi sebebiyle tekliflerin elektronik ortamda oluşturulduğu, bu durumun bahsi geçen isteklilerin aynı ihaleye katılmalarının rekabeti ve ihale kararını etkileyebilecek davranış olduğu yönünde “kuvvetli karine” teşkil ettiği, dolayısıyla idarece başvuru sahibi isteklinin teklifinin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 17'nci maddesine aykırı olduğu gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılması işleminin yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.

Diğer taraftan, hangi durumlarda geçici teminat mektubu tutarının gelir kaydedileceği 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda açıkça düzenlenmiş olup, anılan Kanun’un 17’nci maddesi kapsamında sayılan fiil veya davranışlardan (e) bendi hariç olmak üzere geçici teminatın irat kaydedileceğine ilişkin hüküm bulunmamaktadır. Dolayısıyla, başvuru sahibi Demak Grup İç ve Dış Ticaret Anonim Şirketi tarafından sunulan geçici teminat mektubunun anılan Kanun maddesinin (b) bendi gerekçe gösterilerek gelir kaydedilmesi yönünde tesis edilen işlemin mevzuata uygun olmadığı, bu çerçevede, başvuru sahibinin geçici teminatının gelir kaydedilmesi işleminin iptali yönünde düzeltici işlem tesis edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Öte yandan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.

Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddialarının tamamında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanunun öngördüğü şekilde "başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması" koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı anlaşılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır:

İhale komisyonu kararı incelendiğinde, başvuru sahibi ile aynı IP adresinden ihale dokümanı indiren diğer istekli Emka Taahhüt İnşaat Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi’nin Kanun’un 17’nci maddesinin (b) bendi kapsamında sayılan fiil veya davranışlarda bulunduğu tespit edildiğinden geçici teminatının irat kaydedilmesine karar verildiği tespit edilmiştir. Yukarıda da yer verildiği üzere, Kanun’un 17’nci maddesinin (b) bendi kapsamında sayılan fiil veya davranışlarda bulunanların geçici teminatlarının irat kaydedileceğine ilişkin hüküm bulunmamaktadır. Dolayısıyla, Emka Taahhüt İnşaat Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi tarafından sunulan geçici teminat mektubunun gelir kaydedilmesi yönünde tesis edilen işlemin mevzuata uygun olmadığı, bu çerçevede, anılan isteklinin geçici teminatının gelir kaydedilmesi işleminin iptali yönünde düzeltici işlem tesis edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, başvuru sahibi Demak Grup İç ve Dış Ticaret Anonim Şirketi ile ihaleye teklif veren Emka Taahhüt İnşaat Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi tarafından sunulan geçici teminat mektuplarının gelir kaydedilmesi işleminin iptal edilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

   Oybirliği ile karar verildi.

MBS İhale Danışmanlık

www.ihalekik.com    /   www.ihaledanismani.com