Örnek yapım ihalesi olarak, yüklenici tarafından birtakım işler tamamlanamadığı için yüklenici idareye işlerin geçici kabule hazır hale getirildiği hususunda yazılı başvuruda bulunmamaktadır

Bu durumda yapı denetim görevlisi veya idarece görevlendirilecek iki eleman tarafından işlerin bitmesi gereken tarihte şantiyeye gidilerek tespitte bulunulur ve işin yaklaşık bitim tarihini de içeren görüşleriyle beraber ön inceleme tutanağı üç gün içinde idareye sunulur.

Örnekte yapı denetim görevlisi veya idare personelinin ön inceleme tutanağındaki görüşünde işlerin tamamlanması için 2 ay gerektiği varsayılacaktır.

İdare ön inceleme tutanağını alır almaz yükleniciye ihtar çekmelidir. Çünkü işin süresi haklı sebeplerle uzamaksızın işler, işin tamamlanma süresi içerisinde bitirilememiştir. YİTS m. 25.1. kapsamında gecikme cezasının uygulanabilmesi için en az 10 gün süreli ihtar çekilmesi gerektiği hüküm olunmaktadır.

Ön inceleme tutanağında 2 aylık bir süre öngörülmüşse (örnekte varsayıldığı üzere) idare ihtarında 2 ay içinde eksik ve kusurların tamamlaması gerektiğini yükleniciye bildirebilir. Bu süre içerisinde yüklenici işleri geçici kabule hazır hale getirdiğini düşündüğünde idareye yeniden işlerin tamamlandığını bildirerek kabul başvurusunda bulunacaktır.

YİMKY m. 6 kapsamında yapı denetim görevlisi yüklenicinin başvurusu üzerine tekrar bir inceleme yapar, inceleme neticesinde işler halen kabule uygun bulunmazsa durum idareye tekrar bir ön inceleme tutanağı düzenlenerek bildirilir. Bu noktada yapı denetim görevlisinin tekrardan işlerin yaklaşık bitim tarihini gösteren görüşleri tutanağa eklenir.

Eğer yüklenici ihtarda belirtilen ve örnek olarak verilen 2 aylık süre içerisinde işleri tamamlayamazsa YİTS m. 25.3’e göre bu süre sonunda fesih işlemi kendiliğinden gerçekleşir. Bu durumda kabul komisyonu kurulmaksızın yapım işi fesih olmuş olacaktır.

Yüklenici bu 2 aylık sürenin 1 ayı tamamlandığında işleri geçici kabule hazır hale getirmiş, idareye başvuruda bulunmuş ve başvuru üzerine yapı denetim görevlisince yapılan incelemede işlerin geçici kabule hazır hale geldiği anlaşılmışsa, yapı denetim görevlisi yapım işleri geçici kabul teklif belgesini idareye sunar.

Geçici kabul teklif belgesinin idareye ulaşmasından sonra 10 gün içerisinde yetkili makam geçici kabul komisyonunu teşkil eder. YİMKY m. 4 kapsamında geçici kabul komisyonu, kurulmasından itibaren en geç on gün içinde işyerine giderek yüklenici tarafından gerçekleştirilen işleri YİGŞ 41’inci maddesine göre inceler, muayene eder ve gerekli gördüğü kısımların işletme ve çalışma deneylerini yapar. İşlerin geçici kabul yönünden denetiminin tamamlanması sonrasında geçici kabul komisyonunun 3 seçeneği bulunmaktadır.

1. Kabul komisyonu işi kabule uygun gördüğü takdirde, geçici kabul tutanağını düzenler ve bu tutanağı komisyon üyeleri ile birlikte yüklenici veya yüklenici vekili de imzalar. Geçici kabul itibar tarihi, yüklenicinin dilekçe tarihi olarak geçici kabul komisyonunca tespit edilir. Çünkü yüklenici işleri dilekçe tarihi itibariyle fiilen bitirdiğini belirtmekte ve kabul komisyonu yapmış olduğu incelemede aksine bir yorumda bulunmamaktadır. İşin sözleşmesine göre bitmesi gereken tarih ile yüklenicinin işleri fiilen bitirdiğini beyan ettiği dilekçe tarihi arasındaki 1 aylık süre için ilk sözleşme bedeli üzerinden gecikme cezası uygulanır.

2. Kabul komisyonu kabule engel kusur ve eksiklikler tespit ederse durumu tutanakla kayıt altına alır. Kabul gerçekleştirilmez. Kabul komisyonunun bu durumda eksikliklerin tamamlanması için süre tayin etme yetkisi de bulunmamaktadır.

Sayıştay 1. Dairesi K.10664 T.T:20.11.2017

İdarenin ihtarla vermiş olduğu süre işlemeye devam eder, kalan 1 ayda yüklenici işleri geçici kabule hazır hale getirmek için çaba gösterir ve bu süre zarfında gecikme cezalı olarak çalışır. Yüklenici işleri tamamladığı takdirde tekrardan dilekçe ile idareye başvuruda bulunur. Eğer bu 2 aylık süre içerisinde kabul yapılamazsa 2 aylık süre sonunda iş kendiliğinden fesih olur.

a. Eğer 2 aylık süre içerisinde, sürenin 50’nci gününde yüklenici idareye dilekçe sunarak işi tamamladığını beyan ederse ve kabul komisyonu da işlerin geçici kabule uygun olduğunu tespit ederse, 50’nci gün işin fiilen bitim tarihi ve geçici kabul itibar tarihi olarak kayda geçilir. Bu 50 günlük süre için ilk sözleşme bedeli üzerinden gecikme cezası uygulanır. Geçici kabul itibar tarihi itibariyle teminat süresi başlar.

b. Kabul komisyonu 50. gün itibariyle verilen dilekçeye itibarla gerçekleştireceği incelemede kabule engel nitelikte olmamakla birlikte yapılan işte kusur ve eksiklikler tespit ederse YİGŞ m. 41 kapsamında “…gördüğü kusur ve eksikliklerin ayrıntısını gösterir bir liste düzenler ve bunların giderilmesi için gerekli olan süreyi tespit eder…” ibaresine göre geçici kabul komisyonu süre tayin etmekle yetkilendirilmiştir.

Bu durumda geçici kabul komisyonu gördüğü kusur ve eksikliklerin ayrıntısını gösterir bir liste düzenler ve bunların giderilmesi için gerekli olan süreyi tespit eder. Anlaşılan odur ki mevzuat işlerin eksiksiz ve kusursuz şekilde tamamlanmasını amaçlamakta, proje kapsamında eksik işler bulunması durumunda idareyi koruyucu tedbirler almaktadır ve eksik işlerin tamamlanması için kabul komisyonuna eksiklerin tamamlanması yönünde süre tayin etme yetkisi vererek yükleniciye son bir şans tanımaktadır.

Bu noktada YİGŞ m. 41’in 5’inci fıkrasının (b) bendinde “Kabul komisyonunun tespit ettiği eksiklikler, belirlenen sürede yüklenici tarafından giderilmezse …” ifadesindeki eksiklikler ibaresinin kusur ve eksiklikleri ibaresinin kusur ve eksiklikleri tarif etmek için kullanıldığı düşünülmektedir. Komisyonunun eksik ve kusurlu işlerin tamamlanması için 25 günlük bir ek süre daha tayin ettiği varsayılacaktır:

Kabul komisyonunun görüşü üzerine idare tarafından verilecek 25 günlük süre eksik işlerin tamamlanması bakımından kritiktir. Kabul komisyonu kusurlu ve eksik işleri kabule engel görmemiş fakat eksik ve kusurlu işlerin tamamlanması için ek süre tayin etmiştir. Bu süre sonunda eksik işlerin tamamlanmadığı görülürse iş sahibi YİGŞ m. 41’in 5’inci fıkrası (b) bendini uygulayacaktır. Bu noktada örnek dâhilinde yükleniciye ihtar verilmesi sebebiyle, komisyonca 25 günlük ek süre verildiği tarihe kadar ilk sözleşme bedeli üzerinden gecikme cezası uygulanacak olup, 25 günlük dönem için gecikme cezası uygulanmayacak ve 25 günün dolmasından sonraki diğer günler için kusur ve eksiklikler oranında gecikme cezası uygulanacaktır.

Yargıtay 15. Hukuk Dairesi E:2004/2559 K. 2004/6436 T:16.12.2004

25 günlük ek sürenin tamamlanmasından sonra ortaya çıkacak gecikmenin 30 günü geçmesi halinde idare işleri yüklenici nam-ı hesabına yaptırabilecektir. Kabul komisyonunun belirlediği geçici kabul itibar tarihindeki piyasa rayiçleri kullanılarak hesaplanan tutar yükleniciden temin edilir.

Yüklenicinin bu 25 günlük süre içerisinde işi kabule hazır hale getirmesi ve geçici kabulün gerçekleştirilmesi durumunda işin sözleşmenin bitim tarihi ile komisyonca eksiklerin giderilmesi için tayin edilen 25 günlük sürenin belirlendiği tarih aralığı için ilk sözleşme bedeli üzerinden gecikme cezası uygulanır.

3 Kabul komisyonu, kabule engel nitelikte olmamakla birlikte yapılan işte kusur ve eksiklikler tespit ederse 2’nci seçeneğin b şıkkı uygulanmalıdır.

Yukarıda açıklanan örnekte işlerin iş süresi içerisinde yetiştirilememesi ve idare tarafından ihtar verilmesi durumu ele alınmıştır. Yol gösterici olması adına işlerin iş süresi içerisinde tamamlandığı başka bir örnek açıklanacaktır. Örneğe geçmeden belirtmek gerekir ki YİGŞ m. 41 kapsamında yüklenicinin işleri teslim etmek için işin tamamlanma süresinin dolmasını beklemesine gerek yoktur.

Taahhüt edilen iş, sözleşme ve eklerinde yer alan hükümlere uygun olarak tamamlandığında yüklenici idareye geçici kabulün yapılması için yazılı olarak başvuruda bulunabilir. Böyle bir durumda işin kabule hazır hale gelmediği yapı denetim görevlisince tespit edilirse yüklenici işleri tamamlamak için işin süresi dâhilinde çalışmaya devam edecektir.