BAŞVURU SAHİBİ:

Norm San. Ürün. İma. ve Dış Tic. Ltd. Şti.

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Çankaya Belediye Başkanlığı Mali Hizmetler Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2024/1152731 İhale Kayıt Numaralı “24 Ay Süre ile Yakıt Hariç Belediyemiz Sınırları İçerisinde Bulunan Alanlarda Oluşan Katı Atıkları Toplama ve Nakli İçin Araç ve İş Makinalarının (Şoförsüz) Kiralama Hizmet Alımı” İhalesi

KURUMCA YAPILAN İNCELEME:

Çankaya Belediye Başkanlığı Mali Hizmetler Müdürlüğü tarafından 03.10.2024 tarihinde usulü ile gerçekleştirilen “24 Ay Süre ile Yakıt Hariç Belediyemiz Sınırları İçerisinde Bulunan Alanlarda Oluşan Katı Atıkları Toplama ve Nakli İçin Araç ve İş Makinalarının (Şoförsüz) Kiralama Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin olarak Norm Sanayi Ürünleri İmalat ve Dış Ticaret Limited Şirketi tarafından 22.10.2024 tarih ve 167318 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 22.10.2024 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2024/1301 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; itirazen şikayete konu ihalenin iptal edilmesine karar verildiği, anılan kararın uygun olmadığı, şöyle ki,

İdarenin ihalenin iptal edilmesine ilişkin ilk gerekçesinin ihalede yeterli rekabet ortamının oluşmaması ve en avantajlı teklifin yaklaşık maliyete yakın olması olarak ifade edildiği, ancak anılan gerekçenin yerinde olmadığı, ihalede rekabet ortamının oluştuğu ve kendileri tarafından piyasa koşullarına uygun teklif verildiği, ihale konusu işin Türkiye’nin nüfusu en kalabalık üçüncü ilçesinin katı atık toplama işi olduğu, Türkiye’de bu çapta büyük bir işi yapabilecek firma sayısının zaten çok kısıtlı olduğu, ihaledeki 4 geçerli teklifin yeterli bir sayı olduğu, tekliflerinin yaklaşık maliyete yakın olması hususunun da yeterli rekabet oluşmadığı anlamına gelmeyeceği, geçerli tekliflerin yaklaşık maliyete göre konumlarından yola çıkılarak ihalenin iptal edilebilmesi için, öncelikle bu gizliliğe riayet edilmemiş olduğunun idarece ortaya konulması ve gerek idare bünyesinde gerekse istekliler bünyesinde bu yasağa uygun hareket etmediği tespit edilenler ile ilgili gerekli işlemlerin başlatılmasının gerektiği, eğer yaklaşık maliyetin gizliliğinin ihlal edildiğine dair idarenin bir tespit ve değerlendirmesi yok ise, bu durumda istekliler tarafından yaklaşık maliyet bilinmeden piyasa koşullarına uygun olarak teklif hazırlandığının kabul edilmesi gerektiği, bu durumda da isteklilerin tekliflerinin yaklaşık maliyete göre konumlarının önemli olmadığı, kaldı ki, Kamu İhale Genel Tebliği’ne göre ihale dokümanında teklifleri etkileyebilecek ciddi bir hata yapıldığına dair bir tespit bulunmuyor ise ihalenin yaklaşık maliyetin üstünde bir teklife bırakılmasına dahi cevaz verilirken, yaklaşık maliyete yakın da olsa altında bir teklif varken bu durumun ihalenin iptali için yeterli bir gerekçe olmasının mümkün olmadığı,

İhale dokümanında değişiklik yapılması hususunun da iptal gerekçesi olamayacağı, idarenin iptal gerekçesine bakıldığında, tekliflerle ilgili değil ihtiyacın belirlenmesi aşamasıyla ilgili gerekçelerin kullanıldığı, daha kaliteli hizmet sunmak için doküman düzenlemelerinin ihale onayından önce idare tarafından yapılması gerektiği, ihale onay belgesini imzalayan ihale yetkilisinin de bu kararların hepsinin uygun olduğunu kabul ettiği, tebliğ edilen ihale iptal kararında, ihale onay tarihinin 06.09.2024 olarak belirtildiği,  ihale tarihinden yaklaşık dört hafta önce ihale yetkilisinin bizzat kendisinin onay verdiği ihale dokümanı ile ilgili olarak, onay tarihinden yaklaşık 6 hafta ve ihale yapılıp teklifler açıldıktan 2 hafta sonra söz konusu değerlendirmenin yapılmasının hem hukuka hem de idari olarak hakkaniyetli ve basiretli davranma ilkesine bütünüyle aykırılık teşkil ettiği, kaldı ki, iptal kararında “hangi değişikliklerin yapılacağı, mevcut dokümanda ne gibi eksiklikler olduğu” hususlarının yazılmayıp genel geçer bir gerekçe uydurulduğu,

İhalede temel ilkelerin de sağlanmış olduğu, başvuruya konu ihalenin yüksek katma değerli halk sağlığını ilgilendiren bir hizmet alım ihalesi olduğu, ihalede yaklaşık maliyetin altında geçerli teklif olarak kendi tekliflerinin bulunduğu, ancak idare tarafından -her ne kadar komisyon kararında geçmese de- şikayet başvurusuna verilen cevapta ihalede tek geçerli teklif olması nedeniyle iptal kararı verildiğinin belirtildiği, ihalede tek geçerli teklifin dahi rekabet ihlali anlamına gelmeyeceği iddialarına yer verilmiştir.

İptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur...” hükmü,

Anılan Kanun’un “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39’uncu maddesinde “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir.” hükmü,

Aynı Kanun’un “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde “…İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.

İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır.

İhale kararları ihale yetkilisince onaylanmadan önce idareler, ihale üzerinde kalan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığını teyit ettirerek buna ilişkin belgeyi ihale kararına eklemek zorundadır. İki isteklinin de yasaklı çıkması durumunda ihale iptal edilir.” hükmü,

“Kesinleşen ihale kararlarının bildirilmesi” başlıklı 41’inci maddesinde “İhale sonucu, ihale kararının ihale yetkilisi tarafından onaylandığı günü izleyen en geç üç gün içinde, ihale üzerinde bırakılan dahil olmak üzere, ihaleye teklif veren bütün isteklilere bildirilir. İhale sonucunun bildiriminde, tekliflerin değerlendirmeye alınmama veya uygun bulunmama gerekçelerine de yer verilir.

İhale kararının ihale yetkilisi tarafından iptal edilmesi durumunda da isteklilere gerekçeleri belirtilmek suretiyle bildirim yapılır…” hükmü,

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 64’üncü maddesinde “(1) İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum gerekçeleriyle birlikte bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez…” hükmü,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: 24 Ay Süre İle Yakıt Hariç Belediyemiz Sınırları İçerisinde Bulunan Alanlarda Oluşan Katı Atıkları Toplama Ve Nakli İçin Araç Ve İş Makinalarının Şoförsüz Kiralanması Hizmet Alımı

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no'su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.

d) Kodu:

e) Miktarı: 24 Ay Süre İle Yakıt Hariç Belediyemiz Sınırları İçerisinde Bulunan Alanlarda Oluşan Katı Atıkları Toplama Ve Nakli İçin Araç Ve İş Makinalarının Şoförsüz Birim Fiyatlı Kiralanması Hizmet Alımı

mini damperli çöp kamyonu en az 3 m3 kapasiteli (8 adet araç ), hidrolik sıkıştırmalı çöp kamyonu (en az 7+ 1 m3 kapasiteli) (7 adet araç), hidrolik sıkıştırmalı çöp kamyonu (en az 13+ 1,5 m3 kapasiteli) (50 adet araç ), hidrolik sıkıştırmalı çöp kamyonu (en az 20 m3 kapasiteli) (7 adet araç), çok amaçlı vinçli çöp kamyonu en az 18 m3 kapasiteli ( en az 3 m3 yer üstü en az 5 m3 yer altı konteyner toplama aracı)  (9 adet araç), çok amaçlı vinçli çöp kamyonu en az 12 m3 kapasiteli en az 3 m3 yer üstü en az 5 m3 yer altı konteyner toplama aracı) (1 adet araç), konteyner yıkama aracı (en az 3 m3 yer üstü ve en az 5 m3 yer altı konteyner yıkama) (1 adet araç), konteyner yıkama ve dezenfeksiyon aracı (en az 770 litre konteyner yıkama) (1 adet araç), açık kasa damperli kamyon en az 5 ton kapasiteli (3 adet araç ), açık kasa damperli kamyon en az 10 ton kapasiteli  (3 adet araç ). su tankeri arazöz en az 5 ton kapasiteli (1 adet araç), lastik tekerlekli kepçe (yükleyici)  (2 adet araç), vidanjör (1 adet araç), hidrostatik tip vakumlu yol süpürme aracı en az 2 m3 kapasiteli  (3 adet araç), 5 m3 vakumlu yol süpürme aracı (3 adet araç). Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Çankaya Belediyesi İlçe Sınırları ve mücavir alanlar.” düzenlemesi,

“Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptal edilmesi” başlıklı 34’üncü maddesinde “34.1. İhale komisyonu kararı üzerine İdare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez.

34.2. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum, bütün isteklilere gerekçesiyle birlikte derhal bildirilir.” düzenlemesi,

“İhale kararının onaylanması veya iptali” başlıklı 37’nci maddesinde “37.1. İhale kararı ihale yetkilisince onaylanmadan önce, ihale üzerinde bırakılan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığı Kurumdan teyit edilerek buna ilişkin belge ihale kararına eklenir.

37.2. Yapılan teyit işlemi sonucunda, her iki isteklinin de yasaklı çıkması durumunda ihale iptal edilir.

37.3. İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.

37.4. İhale; kararın ihale yetkilisince onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır.”  düzenlemesi yer almaktadır.

İtirazen şikayete konu ihalenin Çankaya Belediye Başkanlığı Mali Hizmetler Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen “24 Ay Süre İle Yakıt Hariç Belediyemiz Sınırları İçerisinde Bulunan Alanlarda Oluşan Katı Atıkları Toplama ve Nakli İçin Araç ve İş Makinalarının (Şoförsüz) Kiralama Hizmet Alımı” işi olup, açık ihale usulü ile ihaleye çıkarıldığı, bahse konu ihalede 33 adet ihale dokümanı indirildiği, 03.10.2024 tarihinde yapılan ihaleye 12 isteklinin katıldığı, teklif veren 8 isteklinin geçici teminatının uygun bulunmaması nedeniyle değerlendirme dışı bırakıldığı, 3 isteklinin teklifinin ise yaklaşık maliyetin üzerinde olması nedeniyle değerlendirme dışı bırakıldığı, ihalede yaklaşık maliyetin altında kalan tek geçerli teklifin başvuru sahibi istekliye ait teklif olduğu ve 11.10.2024 tarihli ihale komisyonu kararı ile Norm Sanayi Ürünleri İmalat ve Dış Tic. Ltd. Şti.nin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlendiği ancak ihale yetkilisi tarafından komisyon kararının onaylanmayarak 18.10.2024 tarihli karar ile ihalenin iptal edildiği anlaşılmıştır.

İhalenin iptal edilmesine gerekçe olarak “… ihaleye 12 isteklinin teklif verdiği, 8 isteklinin geçerli bir geçici teminat sunmadığı,3 isteklinin teklifinin yaklaşık maliyetinin üzerinde olması ve bir teklifin de yaklaşık maliyetin %99,29’üne tekabül ettiği, yaklaşık maliyete çok yakın olduğu anlaşılmıştır. Yaptığım inceleme ve değerlendirme sonucunda temizlik hizmetlerini daha verimli yapabilmek için dokümanda bulunan bazı teknik şartların, vatandaşlara daha kaliteli hizmet vermek için gerekli değişikliklerin yapılması, ayrıca gelen tekliflerin çok yüksekte kalması, yükleniciler arasında yeterli rekabetin sağlanamadığı durumları bir bütün olarak değerlendirildiğinde ihaleye söz konusu haliyle devam edilmesinde kamu yararı bulunmadığından dolayı ihale iptal edilmiştir.” ifadelerine yer verildiği görülmüştür.

Kamu İhale Kanunu’nun 39'uncu maddesinde, ihale komisyonu kararı üzerine idarenin verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbest olduğu, ihalenin iptal edilmesi halinde bu durumun bütün isteklilere derhal bildirileceği, idarenin bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmeyeceği hüküm altına alınmıştır. Bu hükme göre idare, ihaleyi iptal etmekte serbest olsa da kendisine Kanun ile verilen bu takdir yetkisi kamu yararı ve hizmet gerekleri ile sınırlıdır. Takdir yetkisinin buna uygun kullanılıp kullanılmadığı ise her olayın kendine özgü koşulları altında değerlendirilmelidir.

İhalenin iptal edilmesine ilişkin ihale yetkilisinin kararı incelendiğinde, başvuruya konu ihalenin iptal edilme gerekçesi olarak “…temizlik hizmetlerini daha verimli yapabilmek için dokümanda bulunan bazı teknik şartların, vatandaşlara daha kaliteli hizmet vermek için gerekli değişikliklerin yapılması, ayrıca gelen tekliflerin çok yüksekte kalması, yükleniciler arasında yeterli rekabetin sağlanamadığı durumları bir bütün olarak değerlendirildiğinde ihaleye söz konusu haliyle devam edilmesinde kamu yararı bulunmadığı” hususlarının gösterildiği anlaşılmıştır.

Diğer taraftan, Axen Gay. Rek. Med. Org. Dış Tic. Ltd. Şti. tarafından 15.10.2024 tarihinde, Şark Organizasyon ve Danışmanlık Sanayi Ticaret Limited Şirketi tarafından ise 17.10.2024 tarihinde Kurum kayıtlarına alınan dilekçe ile itirazen şikâyet başvurularında bulunulduğu, söz konusu istekliler tarafından yapılan itirazen şikayet başvurularının ihale dokümanına yönelik olduğu, anılan başvurular üzerine yapılan inceleme kapsamında alınan 06.11.2024 tarihli ve 2024/UH.II-1442 sayılı, 06.11.2024 tarihli ve 2024/UH.II-1444 sayılı Kurul kararları ile ihale dokümanında bulunan aykırılıklar sebebiyle mevzuata aykırılığı belirlenen ihale işlemlerinin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden ihalenin iptaline karar verildiği anlaşılmıştır.

Yapılan incelemede, incelemeye konu ihalenin ihale dokümanındaki mevzuata aykırılıklar sebebiyle iptal edilmesi gerektiği ve iş bu itirazen şikayet başvurusunda ihalenin ihale yetkilisince iptal edilmesi işleminin ve gerekçelerinin mevzuata uygunluğu yönünden değerlendirilmesinin ihalenin iptali sonucunu değiştirmeyeceği, bu sebeple gelinen aşamada ihalenin iptali kararının yerinde olup olmadığı hususunun inceleme ve değerlendirilmesine gerek bulunmadığı anlaşıldığından itirazen şikayet başvurusunun reddi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Öte yandan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.

Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

  Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddialarında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanun’un öngördüğü şekilde "başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması" koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

   Oybirliği ile karar verildi.