4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu’nun “Yetki belgesi alma zorunluluğu ve taşıma hizmeti” başlıklı 5’inci maddesinde “Taşımacılık, acentelik ve taşıma işleri komisyonculuğu ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği yapılabilmesi için Bakanlıktan yetki belgesi alınması zorunludur.” hükmü yer almaktadır.

Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde “(1) 4925 sayılı Kanunda belirtilen tanımlara ek olarak bu Yönetmelikte geçen;...

üüü) Yetki belgesi: Bu Yönetmelik kapsamında faaliyette bulunacak gerçek ve tüzel kişilere çalışma izni veren ve Bakanlıkça düzenlenen belgeyi,...

ifade eder.” hükmü,

“Yetki belgesi alma zorunluluğu” başlıklı 5’inci maddesinde “(1) Bu Yönetmelik kapsamına giren taşımacılık, acentelik, taşıma işleri komisyonculuğu, taşıma işleri organizatörlüğü, nakliyat ambarı işletmeciliği, kargo işletmeciliği, lojistik işletmeciliği, dağıtım işletmeciliği, terminal işletmeciliği ve benzeri faaliyetlerde bulunacak gerçek ve tüzel kişilerin yapacakları faaliyetlere uygun olan yetki belgesini/belgelerini Bakanlıktan almaları zorunludur.” hükmü,

Yetki belgesi türleri” başlıklı 6’ncı maddesinde “… (3) C türü yetki belgesi: Yurtiçi ve/veya uluslararası eşya taşımacılığı veya hususi taşımacılık yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır:

a) C1 yetki belgesi: Hususi taşımacılık yapacaklara,

b) C2 yetki belgesi: Ticari amaçla yapacaklara,

c) C3 yetki belgesi: Ticari amaçla taşınma eşyası taşımacılığı yapacaklara,

verilir. …

(8) K türü yetki belgesi: Yurtiçi eşya taşımacılığı veya hususi taşımacılık yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır:

a) K1 yetki belgesi: Ticari amaçla eşya taşımacılığı yapacaklara,

…

verilir.

(9) L türü yetki belgesi: Ticari amaçla lojistik işletmeciliği yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Faaliyetin şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır:

a) L1 yetki belgesi: Yurtiçi yapacaklara,

b) L2 yetki belgesi: Yurtiçi ve/veya uluslararası yapacaklara,

verilir.

...

(13) R türü yetki belgesi: Ticari amaçla eşya taşımacılığı alanında taşıma işleri organizatörlüğü yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Faaliyetin şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır:

a) R1 yetki belgesi: Yurtiçi yapacaklara,

b) R2 yetki belgesi: Yurtiçi ve/veya uluslararası yapacaklara,

verilir. …” hükmü,

“Mevzuata uygun taşımacılık, yetki belgelerinin devredilemeyeceği ve genel yasaklar” başlıklı 9’uncu maddesinde “(1) Karayolu taşımacılık faaliyetlerinin ikili ve çok taraflı uluslararası anlaşma ve sözleşmelere, Kanuna, bu Yönetmeliğe ve ilgili diğer mevzuata uygun olarak gerçekleştirilmesi esastır.

(2) Yetki belgeleri, satılamaz ve devredilemez.

(3) Bir taşıt belgesine kayıtlı olmayan taşıtların terminallere, yükleme veya boşaltma noktalarına girişlerine ve çıkışlarına, sınır kapılarından ise çıkışlarına, 66 ncı maddede belirtilen yetkili görevliler tarafından izin verilmez. Bu durumdaki taşıtlarda bulunan yolcuların ve eşyaların aktarılmasına ise, taşıtlar uygun yerlere alınarak izin verilir.” hükmü,

“Yetki belgesi sahiplerinin ortak yükümlülükleri” başlıklı 40’ıncı maddesinde “…(17) Yetki belgesi sahipleri, almış oldukları yetki belgesinin kapsamı dışında faaliyette bulunamazlar. Bu fıkraya aykırı hareket edenlere, Kanunun 26 ncı maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen miktarda idari para cezası uygulanır…” hükmü yer almaktadır.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Aday veya isteklinin mesleki faaliyetini sürdürdüğünü ve teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren belgeler” başlıklı 38’inci maddesinde “...(4) İhale konusu işin yerine getirilmesi için alınması zorunlu olan ve ilgili mevzuatında o iş için özel olarak düzenlenen sicil, izin, ruhsat vb. belgelerin adaylar veya istekliler tarafından sunulmasına ilişkin hükümlere, ilan ve ön yeterlik şartnamesi veya idari şartnamede yer verilir. İş ortaklarının her birinin söz konusu belgeleri ayrı ayrı sunması, konsorsiyumda ise her bir ortağın kendi kısmına ilişkin belgeleri sunması zorunludur.” hükmü yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “...ı) İhale konusu işin ya da malın satış faaliyetinin yerine getirilebilmesi için ilgili mevzuat gereğince alınması zorunlu olan sicil, izin, ruhsat, faaliyet belgesi vb. belgeler:

… ” düzenlemesi yer almaktadır.

İdari Şartname’nin 7.1(ı) maddesindeki düzenlemelere göre başvuruya konu ihalede pick-up, kamyonet, ve hafif ticari araçlar için K1, L1 veya R1 yetki belgelerinin sunulmasının yeterlik kriteri olarak belirlendiği görülmüştür. Başvuru sahibi tarafından C2, L2 ve R2 yetki belgelerinin de istenilen yetki belgeleriyle aynı mahiyette olduğu, bu nedenle K1, L1 veya R1 yetki belgelerinin yanı sıra C2, L2 ve R2 yetki belgelerinin de istenilmesi gerektiği iddia edilmektedir.  

Başvuru sahibinin söz konusu iddiasına yönelik yapılan incelemede, 23.09.2020 tarihli ve 2020/UH.II-1576 sayılı Kurul kararında benzer bir iddiaya ilişkin Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Ulaştırma Hizmetleri Düzenleme Genel Müdürlüğünden bilgi istendiği ve Ulaştırma Hizmetleri Düzenleme Genel Müdürlüğünün 14.09.2020 tarihli ve E.50863 sayılı yazısında “… Bilindiği üzere, 4925 sayılı Karayolu Taşıma Yönetmeliğine göre; taşımacılık işi ile iştigal eden her firmanın, faaliyet alanına göre yetki belgesi alması ve operasyonlarında kullandığı her bir taşıtı (özmal veya sözleşmeli), yetki belgesi eki taşıt belgesine ilave ettirilerek taşıt kartını alması; ülkedeki taşıma düzeninin sağlanması, taşımada kullanılan taşıtların tespiti ve takibi, yapılan taşımalarda ülke ekonomisine maksimum verimin sağlanması ile 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanununun amacı çerçevesinde bir zorunluluk olup, kapsam dışı bırakılan taşımalar, anılan Yönetmeliğin 2 nci maddesinde açıkça belirtilmiştir.

Bununla birlikte, Karayolu Taşıma Yönetmeliği çerçevesinde, adlarına yetki belgesi düzenlenmiş firmaların, almış oldukları yetki belgelerinin faaliyetlerine uygun olması anılan Yönetmeliğin 5 inci maddesi gereği zorunludur.

Yukarıda belirtilen açıklamalar çerçevesinde, Kamu Kurum ve Kuruluşlarının düzenlemiş olduğu taşıma ihalelerinde, ihaleye iştirak edecek firmalardan; ihaleye konu taşıma faaliyetinin niteliği, mahiyeti, büyüklüğü (taşıması yapılacak eşyanın ağırlığı) ve gerekli taşıt sayısı göz önünde bulundurularak, Karayolu Taşıma Kanunu ve Karayolu Taşıma Yönetmeliği çerçevesinde düzenlenen C2, K1, L1, L2, M1, M2, N1, N2, P1, P2 yetki belgelerinden, uygun türdeki yetki belgesinin istenilmesi gerekmektedir.

Bununla birlikte, Karayolu Taşıma Yönetmeliği çerçevesinde düzenlenen yetki belgelerinin kapsamları ve faaliyet gösterebilecekleri alanlar da dikkate alınarak;

* C2 yetki belgesine sahip firmaların K1,

* L1 veya L2 yetki belgesine sahip firmaların C2, K1, N1 veya N2,

* M1 veya M2 yetki belgesine sahip firmaların P1 veya P2,

* N1 veya N2 yetki belgesine sahip firmaların C2 veya K1,

yetki belgesi kapsamında da faaliyet gösterebileceklerinin (uluslararası taşımalar sadece C2, L2 ve M2 yetki belgesi ile yapılabilmektedir) göz önünde bulundurulması gerekmektedir.

Bu itibarla; ilgi yazınızda belirtilen taşıma ihalesine ilişkin hazırlanan İdari Şartname'de belirtilen taşıtların, yapılacak taşımanın niteliği göz önünde bulundurularak, uygun olan bir yetki belgesi eki taşıt belgesinde kayıtlı bulunmaları gerekmekle birlikte, söz konusu ihalenin, sadece K türü (K1) yetki belgesi düzenlenmiş firmalarla sınırlandırılmasının uygun olmayacağı mütalaa edilmektedir.” ifadelerine yer verildiği görülmüştür.

Söz konusu yazıda, kamu kurum ve kuruluşlarının düzenlemiş olduğu taşıma ihalelerinde, ihaleye iştirak edecek firmalardan; ihaleye konu taşıma faaliyetinin niteliği, mahiyeti, büyüklüğü (taşıması yapılacak eşyanın ağırlığı) ve gerekli taşıt sayısı göz önünde bulundurularak, Karayolu Taşıma Kanunu ve Karayolu Taşıma Yönetmeliği çerçevesinde düzenlenen C2, K1, L1, L2, M1, M2, N1, N2, P1 ve P2 yetki belgelerinden, uygun türdeki yetki belgesinin istenilmesi gerektiğinin ifade edildiği,

Bu bağlamda gerek Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nin 6’ncı maddesindeki hükümlerden, gerekse de söz konusu yazıdan C2, L2 ve R2 yetki belgelerinin yurtiçi taşımacılığın yanı sıra uluslararası taşımacılık kapsamında verildiği anlaşılmaktadır. İdare tarafından şikayet başvurusuna verilen cevap yazısında şikayete konu ihalede yurtiçi taşımacılık yapılacağından bahisle K1, L1 veya R1 yetki belgelerinin istenildiği ifade edilmiştir.

Yapılan incelemede, idareler tarafından ihaleye konu taşıma faaliyetinin niteliği, mahiyeti, büyüklüğü ve gerekli taşıt sayısı göz önünde bulundurularak, Karayolu Taşıma Kanunu ve Karayolu Taşıma Yönetmeliği çerçevesinde düzenlenen yetki belgelerinden uygun türdeki yetki belgesinin istenilmesi gerektiği, başvuruya konu ihalede çalıştırılacak pick-up, kamyonet ve hafif ticari araçlar için istekliler tarafından K1, L1 veya R1 yetki belgelerinden birinin sunulabileceğinin düzenlendiği, bu anlamda başvuruya konu ihalede (söz konusu konu yazıda bahsedilen ihaledeki gibi) tek bir yetki belgesine yönelik düzenleme yapılmadığından ihaleye katılımın sınırlandırıldığının söylenemeyeceği, diğer taraftan başvuru sahibinin istenilen bu belgelere dahil edilmesini istediği C2, L2 ve R2 yetki belgelerinin yurtiçi taşımanın yanı sıra uluslararası taşıma faaliyetleri kapsamında verildiği, başvuruya konu ihalede yapılacak taşıma faaliyetlerinin yurtiçinde yapılacağı dikkate alındığında, idare tarafından sadece yurtiçi taşıma faaliyetine yönelik yetki belgesi istenilmesinde idarelerin takdir yetkisi kapsamında ihale mevzuatına aykırılık bulunmadığı anlaşıldığından başvuru sahibinin söz konusu iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.