İhale Sözleşme sonrası süreçlerde Yüksek Fen Kuruluna Başvuru Usulü

1. Mevzuat gereği, 4734 sayılı Kanun’da sayılan kamu yapılarının da yapı ruhsatına tabi olduğu, ancak işin yer teslimi ile birlikte, yapı ruhsatı alınmaması sebebiyle, işte meydana gelen gecikme ve bu sebeple verilen ilave süreler hususunda, sözleşme tarafları arasında ciddi anlaşmazlıklar ortaya çıktığı ve sözleşme konusu işin tamamlanma sürecinin de geciktiği, diğer taraftan mevzuatta, ihale konusu işe ait yapı ruhsatının; gerek sözleşme öncesi gerekse sözleşme

sonrası yer teslim tarihine kadar alınmasına yönelik olarak kolaylaştırıcı hükümlere yer verilmiş olduğu dikkate alındığında; en geç sözleşmesinde öngörülen yer teslim tarihine kadar yapı ruhsatının alınması gerektiği,

1. Yapı ruhsatı alınmasında sorumluluğun yapı sahibine/idareye ait olduğu, yüklenici sorumluluğunun ruhsat düzenlemeye yetkili idarede yapı sahibi/idare adına iş ve işlemleri takip etmekten ve yapı ruhsatında belirtilmesi gereken isim değişikliklerine (Yapı müteahhidi, şantiye şefi vb.) bağlı olarak ruhsat yenilemesi yaptırmakla sınırlı olduğu, bunun dışında yüklenicilere herhangi bir sorumluluk atfedilemeyeceği,
2. İşin yer tesliminin ve ilk iş programının sözleşmesinde belirtilen sürede yapılmasının zorunlu olduğu, yer teslimi sırasında, işin yapılmasını engelleyici sebep var ise bunun işyeri teslim tutanağına işlenmesi ve buna göre süre uzatımı, ödenek aktarımı, revize iş programı hazırlanması vb. süreçlerin zamanında yürütülmesi gerektiği,
3. Sözleşme ve eki Yapım İşleri Genel Şartnamesi (YİGŞ)’nde belirtilen belgelerin (İlk iş programı, teknik personel bildirimi, all risk sigortası vb.) yine sözleşme ve eki YİGŞ’de öngörülen süreler içerisinde idarelere sunulmasının zorunlu olduğu, anılan belgelerin süresi içerisinde sunulmasına yönelik zamanında idarelerce uyarı yazısı yazılması, bu belgelerin yükleniciler tarafından süresi içerisinde sunulması halinde belgelere ilişkin idare kabulünün/reddinin yazı ile belirtilmesi, sunulmaması durumunda ise yine idarelerce ilk hakediş düzenleme tarihi beklenmeden, sözleşme hükümleri gereği uygulanacak müeyyideler ve sonuçlarının hatırlatılacağı bir yazının yazılması gerektiği,
4. İşin yürütülmesi sırasında, şifahi talimatlara istinaden yapılan/yapılmayan iş ve işlemler sonrası taraflar arasında ciddi anlaşmazlıkların ortaya çıktığı göz önünde bulundurulduğunda; sözleşmenin yürütülmesi sırasında, ilgililer arasında emir, talimat ve talep içeren irtibatın kati surette ve mevzuatında belirtildiği üzere yazılı olarak yapılması gerektiği,
5. Birim fiyat sözleşmelerde ihale dokumanı içerisinde “Ön ve/veya Kesin proje”lerin yer aldığı, bu sözleşmelerde, imalatların ön/kesin projeler üzerinden yapılmaması gerektiği, ihale dokümanında bulunan ön/kesin projelerin “Uygulama projesi”ne dönüştürülmesi ve ardından imalata başlanılması hususunun mevzuatın emri olduğu, bu minvalde, söz konusu projelerin yükleniciye hazırlatılması durumunda; proje hazırlama süreci, proje bedeli gibi hususlara sözleşmede yer verilmesi gerektiği,
6. İş programına uygun harcama ve imalat yapılmasına dikkat edilme gerektiğinin yanı sıra, iş programına uygun teknik personelin iş başında bulundurulması gerektiği,
7. İşyerlerinde, yapılan işlerin bütün ayrıntılarının günü gününe kayıt altına alınabilmesi için, örneklerine uygun şantiye günlük defteri ve gerektiğinde rölöve, ataşman defterleri gibi belgelerin yüklenici ile birlikte yapı denetim görevlisi tarafından tutulması gerektiği,
8. İşin yürütülmesi sırasında, idare tarafından proje değişikliklerine, sözleşme ve eki YİGŞ’nin ilgili hükümlerinde belirtilen şartlar dâhilinde izin verilebilmekte olup, bu izin/yetki mevzuatıyla sınırlandırıldığından, buna dair hükmün/yetkinin, proje değişikliğinin zorunlu olmaksızın idaresince yapılabileceği şeklinde anlaşılmaması gerektiği,
9. İşin yürütülmesi sırasında proje değişikliği ve onayı ile değişiklik sonrası ortaya çıkan yeni iş kalemine/imalatına ait birim fiyat tespiti ve iş artışı/eksilişi hesabı ve Olur’ları alınmadan, proje değişikliğine konu yeni/ilave iş kalemlerinin/imalatların yapılması

durumunda; verilecek ilave süre ve iş artışına/eksilişine konu imalatın/iş kaleminin birim fiyatının tespiti ve bedelinin ödenmesinde/kesilmesinde, sonraki süreçte büyük sıkıntılar yaşandığı gibi bu hususun/hususların iş süreçleri açısından hem mevzuatına hem de Başkanlığımıza yapılan “Görüş” veya “Karar” talebi başvuru usulüne uygun olmayacağı açık olup, işin yürütülmesi sırasında bir proje değişikliğinin ortaya çıkması durumunda, öncelikle proje değişikliği yapılarak idaresince onaylanması, buna bağlı olarak ortaya çıkan yeni iş kalemi/imalat birim fiyatlarının tespitinin yapılması, iş artışı/eksilişi hesaplarının yapılıp onaylanması, bu işlemler yapılmadan kati surette ilave/yeni imalatlara başlanılmaması gerektiği,

1. Yeni iş kalemine ait birim fiyatın, idarelerce tek taraflı olarak değil, taraflarca yani yüklenici ile birlikte, YİGŞ’nin 22 nci maddesi hükümlerine uyularak tespit edilip, idare onayına sunulması gerektiği,
2. Birim fiyat tespitinde, taraflarca uyuşulamaz ise sözleşme eki YİGŞ’nin 22 nci maddesinin dördüncü fıkrası ile 12.06.2020 tarihli ve 31153 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yüksek Fen Kurulu Başkanlığı Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik”in “Başvuru usulü” başlıklı 13 üncü maddesinde belirtilen Ek 1 formatına uygun anlaşmazlık tutanağının düzenlenmesi, anlaşmazlık tutanağında, uyuşmazlığın sebebini teşkil eden hususlar hakkında taraflarca ileri sürülen gerekçeler ile kendilerine göre olması gereken fiyatların belirtilmesi, anlaşmazlık tutanağı ekine yine aynı madde de belirtilen Ek 2 formatına uygun şekilde yüklenici ve idarelerce ayrı ayrı hazırlanmış ve idarelerce onaylanmamış fiyat tespit tutanakları ile bunlara ilişkin analiz belgelerinin talep yazısına eklenmesi, bunlara ilaveten taraf analizlerinde yer alan rayiçlere ilişkin belgeler ile diğer bilgi ve belgelerin de analizlerin ekine konulması gerektiği,
3. Yeni birim fiyat tespiti çalışmasına, “Proje Değişikliği Olur’u”nun alındığı andan itibaren başlanılması, sürecin ivedilikle yürütülmesi ve YİGŞ’nin 22 nci maddesine göre fiyat tespitlerinin yapılması gerektiği, anılan maddede belirtilen usullere uygun hareket ile bütün yol ve çareler tüketildiği halde yeni birim fiyat tespitinde taraflar arasında anlaşma sağlanamaz ise anılan madde ve yönetmelikte belirtilen süre ve esaslara göre Başkanlığımıza başvurulması, bu süreçte idareler tarafından yükleniciye, Kurulumuzdan konu ile ilgili cevap gelene kadar bahse konu işe/imalata devam edeceği fiyat ile ilgili bildirimde bulunulması gerektiği,
4. Proje Değişikliği Olur’u alınmaksızın veya Olur alındıktan sonra, imalatın yapımına başlanılması, tamamlanması, yeni birim fiyat tespit tutanağının idarelerce onaylanması gibi fiili durumlar oluşturularak veya YİGŞ’nin 22 nci maddesindeki yol ve yöntemler tüketilmeden, idare tarafından yüklenicinin bu sürece katılımının sağlanmadığı ve/veya ihale yetkilisi imzası bulunmaksızın düzenlenen anlaşmazlık tutanağı ile yapılan başvuruların Kurulumuzca değerlendirilmesinin mümkün olmadığı,
5. Yaklaşık maliyete ait hesap cetveli ve eklerinin ihale dokümanı ve sözleşme eki olmadığı, ihale öncesi idareler tarafından hazırlanan ve gizliliği olan birer belge oldukları, bu belgelerden isteklilerin haberdar olmasının hukuken mümkün olmadığı, dolayısıyla sözleşme sonrası yükleniciyi bağlayıcı bir yönünün de bulunmadığı, bu sebeple sözleşmenin yürütülmesi sırasındaki iş ve işlemlerde bu belgelerin esas alınmaması gerektiği,
6. Pursantaj oranlarının (İlerleme yüzdeleri) uygulama projeleri ve mahal listelerine dayalı olarak hangi imalat seviyesinde sözleşme bedelinin hangi oranında ödeme yapılacağını gösteren

belgeler oldukları, birim fiyat niteliklerinin bulunmadığı ve işin yapılmasına ilişkin bir dayanak oluşturma niteliklerinin de olmadığı, diğer taraftan, pursantaj oranlarının toplamının %100 olması gerektiği, pursantaj oranlarında yapılan hataların düzeltilmeye çalışılması veya pursantajda yer alan ancak uygulama projeleri ve mahal listelerinde bulunmayan imalat bedelinin, pursantaja dayalı olarak kesinti yapılmasının istenilmesi halinde, pursantajın %100’lük bütünlüğünün bozulacağı, bu durumda da yükleniciler tarafından uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak işin tamamı için teklif edilen bedelin, dolayısıyla sözleşme bedelinin bozulması durumunun ortaya çıkacağı ve bunun da anahtar teslimi götürü bedel sözleşme hükümlerine uygun olmayacağı, bu sebeple; ilerleme yüzdelerinin kesinlikle uygulama projelerine uygun olarak (Uygulama projelerinin % 100 ünü yansıtacak şekilde) hazırlanması gerektiği,

1. İşin yürütülmesi sırasında mücbir sebepler veya idareden kaynaklanan sebeplerle işte bir durma veya yavaşlamanın meydana gelmesine bağlı olarak ilave süre verilmesi gereken hallerin, ortaya çıktığı andan itibaren derhal ve her defasında idarelerce “Süre Uzatımı ve Ödenek Aktarma Kararı” alınması, bu kararda yeni iş bitim tarihi ile revize sözleşme ödeneklerinin belirtilmesi ve yükleniciye tebliğ edilmesi, yüklenicinin de sözleşme ve eklerinde belirtilen süre içerisinde ve süre uzatımına ilişkin gerekçeler doğrultusunda revize iş programı hazırlayarak idareye sunmasını müteakip, idare tarafından onaylanacak revize iş programına göre iş ve işlemlerin (fiyat farkı hesaplanması dâhil) yürütülmesi gerektiği,
2. Yapı denetim heyeti ile yükleniciler arasında ortaya çıkan anlaşmazlıkların idarelerce çözülmesi gerektiğinden, bu aşamada konuların Kurulumuza intikal ettirilmemesi gerektiği,
3. İşin süresi içerisinde (Varsa verilen ilave süreler dâhil) tamamlanmaması durumunda, işin süresinin bittiği gün, inşaat mahallinde yapı denetim görevlileri ve yüklenici ile birlikte durum tespiti yapılarak, hazırlanacak tutanağın idareye sunulması, idarelerce, en az on gün süre verilerek işin tamamlanmasına dair bir ihtar yazısının cezalı çalışma süresi ve bedeli dikkate alınarak yükleniciye derhal ve zamanında tebliğ edilmesi, bu süre sonunda işin tamamlanmaması durumunda, sözleşme ve eki YİGŞ’nin ilgili hükümlerine göre iş ve işlemlerin yapılması gerektiği,
4. Geçici kabul eksiklikleri belirlenerek, bu eksikliklerin tamamlatılması için süre verilen işlerde, belirlenen süre sonunda eksikliklerin giderilmemesi durumunda sözleşme ve eki YİGŞ’nin ilgili hükümlerine göre iş ve işlemlerin yapılması gerektiği,
5. YİGŞ’nin 40 ıncı maddesinin sekizinci fıkrası hükmüne istinaden kesin hesapların ve kesin kabul tutanağının idarelerce onaylanmasından sonra, bunlara ilişkin onay tarihlerinin sonuncusundan başlamak üzere en çok otuz gün içinde, idarece onaylanmış kesin hesaplara dayalı olarak, yapı denetim heyeti tarafından kesin hakediş raporu düzenlenmesinin zorunlu olduğu, kesin metraj ve hesapların yapılıp onaylanmasına ve kesin hakedişin düzenlenmesine dair mevzuattaki sürelerin, ancak mücbir sebeplerle, ihale yetkilisinin onayı ile yeteri kadar uzatılabileceği, bu sürelerin mücbir sebeple uzatıldığına ilişkin bir bilgi ve belgenin olması gerektiği,

Değerlendirilmektedir.