KİK KARARI

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, aşırı düşük sorgulama yazısında yer alan ve “…İdari şartnamede tanımlanan tüm vergi ve sigorta giderleri…” şeklinde belirlenen önemli teklif bileşeni yerine idarece açıklanması istenilen maliyetlerin somut bir biçimde isteklilerin insiyatifine bırakılmadan ismen zikredilerek belirtilmesi gerektiği, bu çerçevede söz konusu sorgulama kaleminin düzeltilmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,            

b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,            

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “…79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.

79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir.

79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri kullanarak açıklayabilirler…” açıklaması,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: 12 Ay Süre İle 44 Adet İş Aracı ve İş Makinesi Kiralama(2. Etap) Hizmet Alımı İşi

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no'su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.

d) Kodu:

e) Miktarı:

12 Ay Süre İle 44 Adet İş Aracı ve İş Makinesi Kiralama (2.Etap) Hizmet Alımı İşi

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: İZSU Genel Müdürlüğü Merkez, 1.Bölge, 2.Bölge ve 3.Bölge ilçeleri olmakla beraber, yetki ve sorumluluk alanında yer alan yerleşim yerlerinde bulunan bölgelerde ihtiyaç durumunda İdarenin yetki ve sorumluluk sınırları içerisindeki tüm alanlar.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri teklif fiyatına dahildir.

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1.

- İş aracı ve iş makinelerinin akaryakıt ve akaryakıt katkısı dışındaki tüm ihtiyaçları (tamir, bakım, yağ, lastik, araç takip sistemi giderleri, sarf malzemesi, trafik sigortası, muhtasar vergiler, personele ait sigorta vergi ve tüm yasal ödemeler ile diğer benzeri masraflar) yükleniciye ait olup teklif fiyata dahildir. İş aracı ve İş makinelerinin sürücüleri ve yardımcı personeli yüklenici tarafından karşılanacaktır.

- İş araçları ve iş makinelerinin üzerinde Araç Takip Cihazı olacaktır.

- İdare gerekli gördüğü takdirde resmi tatil (dini ve resmi bayramlar vs.) günlerinde yükleniciye bildirerek çalışma yapabilecektir.

- Yüklenici her bir sürücü, yardımcı personel operatör için ayrı ayrı yazlık ve kışlık olmak üzere iş kıyafetleri ve her türlü kişisel koruyucu donanımlarını temin edecektir.

- Personel maaş ve ücretleri: İhale kapsamında çalıştırılacak sürücülere aylık olarak en az yürürlükteki brüt asgari ücretin %50 fazlası, yardımcı personele aylık olarak en az yürürlükteki brüt asgari ücret kadar, İş makinesi operatörlerine aylık olarak en az yürürlükteki brüt asgari ücretin %50 fazlası ödenecektir. Ayrıca söz konusu iş kapsamında çalışacak tüm personele yüklenici tarafından fiilen çalışılan iş günü üzerinden brüt 187,00 TL nakdi yemek ücreti ve brüt 88,00 TL nakdi yol ücreti ödenecek olup, ödenecek yol ve yemek ücreti ile ilgili aylık ücret tahakkuk bordrosunda gösterilecek olup bu hizmet için yükleniciye ayrıca bir bedel ödenmeyecektir.

- İhale kapsamında;

1.Kalem için: 3 (üç) sürücü,3 (üç) yardımcı personel (Tekli Vardiya)

2.Kalem için: 3 (üç) sürücü,3 (üç) yardımcı personel (Tekli Vardiya)

3.Kalem için: 1 (bir) sürücü, 1 (bir)yardımcı personel (Tekli Vardiya)

4.Kalem için : 23 (yirmi üç)  operatör (Tekli Vardiya)

5.Kalem için: 7 (yedi) operatör (Tekli Vardiya)

6.Kalem için: 2 (iki) operatör (Tekli Vardiya)

7.Kalem için: 5(beş) operatör (Tekli Vardiya) olmak üzere toplamda en az 51(elli bir) adet personel görev yapacaktır.

- Teknik Şartnamenin 12.6, 12.8, 14.3, 14.4, 14.9

-Sözleşme Tasarısı madde 21 de belirtilen sigorta giderleri,

-Yüklenici karı

teklif fiyata dahildir.

25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.

25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir.

Kısa vadeli sigorta kolları prim oranı, sigortalının primi esas kazancının %2,25'dir.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Verilen hizmetin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi,

Sözleşme Tasarısı’nın “İş ve işyerinin korunması ve sigortalanması” başlıklı 21’inci maddesinde “21.1. İş ve işyerlerinin korunması ile işin ve/veya işyerlerinin sigortalattırılmasına ilişkin sorumluluk Genel Şartnamenin 19 uncu maddesinde düzenlenen esaslar dahilinde yükleniciye aittir.

21.2. Sigorta türleri ile teminat kapsamı ve limitleri:

21.2.1.

- "İşveren Mali Sorumluluk ve 3.Şahıslara karşı Mali Mesuliyet Sigortası" ve tüm araçların trafik ile kasko sigortaları yer teslim ile İdareye teslim edilecektir.

İşveren Mali Sorumluluk Sigortası Limiti;

- Şahıs başına ve kaza başına ayrımı yapılmaksızın toplam : 200.000,00 TL

- Poliçe süresince toplam limit : 200.000,00 TL

3.Şahıs Sigortası Limiti;

- Bedeni zarar kişi başına : 200.000,00 TL

- Bedeni zarar kaza başına : 600.00,00 TL

- Maddi zarar kaza başına : 400.000,00 TL

- Poliçe süresince toplam limit : 1.200.000,00 TL” düzenlemesi yer almaktadır.

 İhale işlem dosyası üzerinde yapılan inceleme neticesinde; idare tarafından hesaplanan sınır değerin altında teklif sunduğu tespit edilen isteklilere tebliğ edilen yazıda önemli teklif bileşenlerinin “…1) Çalıştırılacak iş araçları ve iş makineleri yüklenicinin kendi malı ise amortisman giderleri

2) Sözleşme giderleri (damga vergisi, kik payı, karar pulu )

3) Çalıştırılacak iş araçları ve iş makineleri şahıslardan kiralama yoluyla temin edilecekse araç kiralama giderleri   

4) Lastik giderleri

5) Personel giderleri

6) Yüklenici her bir sürücü ve yardımcı personel için ayrı ayrı temin edeceği yazlık ve kışlık olmak üzere iş kıyafetleri ve her türlü kişisel koruyucu donanımların (yazlık ve kışlık iş kıyafeti, t-shirt, yazlık ve kışlık iş güvenlik ayakkabısı, yüksek görünümlü reflektörlü yelek, yağmurluk vs.) giderleri

7) Personel işçi sağlığı ve güvenliği giderleri

8) Periyodik Bakım – Onarım giderleri

9) İdari Şartnamede tanımlanan tüm vergi ve sigorta giderleri

10) Araç kasko ve trafik sigortası giderleri

11) Araç takip sistemi giderleri

12) Firma karı…” şeklinde belirlendiği,

Başvuru sahibi istekli tarafından aşırı düşük sorgulama yazısına yönelik idareye şikayet başvurusunda bulunduğu, akabinde idarece gönderilen cevabi yazıda “…Şikayet konusu olan aşırı düşük sorgulama konulu yazımız İdaremiz tarafından 21.10.2024 tarihinde gönderilmiştir. Sorgulama içerisinde bulunan;

-Yüklenici her bir sürücü ve yardımcı personel için ayrı ayrı temin edeceği yazlık ve kışlık olmak üzere iş kıyafetleri ve her türlü kişisel koruyucu donanımların (yazlık ve kışlık iş kıyafeti, t-shirt, yazlık ve kışlık iş güvenlik ayakkabısı, yüksek görünümlü reflektörlü yelek, yağmurluk vs.) giderleri,

- Personel giderleri,

- Periyodik Bakım - Onarım giderleri

maddelerinin aşırı düşük sorgulama konuları arasından çıkarılarak revize edilmesi, ayrıca; sağlıklı ve mevzuata uygun bir aşırı düşük savunma dosyasının hazırlanabilmesi ve fiyat teklifine konu olan maliyet kalemlerinde tespit tutanaklarının faturaya dayalı olma zorunluluğu olduğu her bir fiyat teklifi için muhatap mali müşavirler tarafından temin edilebilmesi için verilen 3 (üç) iş gününün revize edilmesi yönündeki talebiniz neticesinde 25.10.2024 tarihi mesai bitimine kadar verilen sürenin 07.11.2024 tarihi mesai bitimine kadar uzatılması uygun görülmüştür…” ifadelerine yer verilerek düzeltici işlem tesis edildiği,

Başvuru sahibi istekli tarafından idareye yapılan şikayete konu edilen ve “İdari Şartnamede tanımlanan tüm vergi ve sigorta giderleri” şeklinde belirlenen önemli teklif bileşeni kalemine yönelik ise idarece herhangi bir işlem tesis edilmediği, bunun üzerine söz konusu hususun itirazen şikayete konu edildiği tespit edilmiştir.

Yukarıda aktarılan mevzuat hüküm ve açıklamaları ile ihale dokümanında yer alan düzenlemelerden; inceleme konusu hizmet alımı ihalesinde teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili aşırı düşük teklif açıklaması talep edileceği, aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin idarenin takdir yetkisi kapsamında olmak üzere, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesinin zorunlu olduğu, aşırı düşük teklif sahibi istekliler tarafından Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2’nci maddesinde sayılan yöntemler kullanılarak açıklama yapılabileceği anlaşılmaktadır.

Bu bağlamda itirazen şikayete konu edilen ve “İdari Şartnamede tanımlanan tüm vergi ve sigorta giderleri” şeklinde belirlenen önemli teklif bileşeni kalemine yönelik yapılan incelemede, İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderlerinin teklif fiyata dahil olduğunun belirtildiği, ilgili mevzuat gereğince ödenecek tüm vergi ve sigorta giderleri içerisinde pek çok bileşenin yer aldığı, aynı Şartname’de ayrıca  “…trafik sigortası, muhtasar vergiler, personele ait sigorta vergi ve tüm yasal ödemeler ile diğer benzeri masraflar…” şeklinde teklif fiyata dahil olan maliyetlerin belirlendiği, ilaveten anılan Şartname’de teklif fiyata dahil kalemler içerisinde, Sözleşme Tasarısı’nın 21’inci maddesinde düzenlenen sigorta giderlerine (işveren mali sorumluluk ve 3.şahıslara karşı mali mesuliyet sigortası, trafik ve kasko sigortaları) atıf yapıldığı, diğer taraftan idarece gönderilen aşırı düşük sorgulama yazısında itirazen şikayete konu edilen ve “İdari Şartnamede tanımlanan tüm vergi ve sigorta giderleri” şeklinde belirlenen önemli teklif bileşeni kaleminin dışında “Araç kasko ve trafik sigortası giderleri”nin de ayrıca önemli teklif bileşeni olarak belirlendiği, bu çerçevede iddia konusu “İdari Şartnamede tanımlanan tüm vergi ve sigorta giderleri” şeklinde belirlenen önemli teklif bileşeninin mükerrerlik ve belirsizlik içerdiği, açık ve net bir şekilde belirlenmediği, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde aşırı düşük tekliflerin hazırlanması, değerlendirilmesi ve incelenmesine olanak tanımadığı, bu durumda idare tarafından teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenlerin isteklileri tereddüde düşürmeyecek şekilde aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısında somut ve net bir şekilde belirtilmesi suretiyle aşırı düşük teklif sorgulamasının yeniden yapılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.   

Öte yandan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.” hükmü yer almaktadır. 

Başvuru sahibi tarafından 157.733,00 TL başvuru bedelinin Kurum şikâyet gelirleri hesabına yatırıldığı görülmüştür. Yapılan incelemede anılan isteklinin itirazen şikâyete konu iddiasında haklı olduğu tespit edilmiş olup, Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumu’na yazılı talebi halinde 157.733,00 TL’lik başvuru bedelinin iadesinin gerektiği anlaşılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, idare tarafından teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenlerin isteklileri tereddüde düşürmeyecek şekilde aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısında mükerrerlik ve belirsizlik olmaksızın somut ve net bir şekilde belirtilmesi suretiyle aşırı düşük teklif sorgulamasının yeniden yapılması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

1) Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine, 

2) Başvuru bedelinin Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumuna yazılı talebi halinde iadesine,  Oybirliği ile karar verildi.