Kamu kurumlarınca yapılan ihalelerde ilgili ihaleye ilişkin hakediş ödemeleri yapılırken idarenin ödeme yapmadan önce yüklenicinin vergi ve sgk borcu olup olmadığı hususunu kontrol etme yükümlülüğü bulunmaktadır.İlgili mevzuat çerçevesinde tespit edilen vergi ve sgk borçları ise yüklenicinin hakedişinden kesilerek vergi dairelerine ve Sosyal Güvenlik Kurumlarına gönderilmektedir.Ancak bazı ihalelerde ihale dökumaların da yer alan düzenlemelere göre yükleniciler üstlenmiş oldukları işin belli kısımlarını alt yükleniciler aracılığı ile yürütebilmektedirler.Bu yazımızda alt yükleniciler aracılığı ile yürütülen ihale işlerinde alt yüklenicilere ait Sosyal Güvenlik Borcu (SGK) borcu sorgusunun idarelerce yapılıp yapılmayacağı hususunu açıklamaya çalışacağız.

İdarelerce yüklenicilere yapılacak olan Hakediş ödemelerinde Sosyal Güvenlik Prim borcu olanlar yükleniciler firmalar hakkında yapılacak olan işlemler ” Sosyal Güvenlik Kurumu Prim ve İdari Para Cezası Borçlarının Hakedişlerden Mahsubu, Ödenmesi ve İlişiksizlik Belgesinin Aranması Hakkında yönetmelikte düzenlenmiştir.

İlgili yönetmeliğin 6 ncı maddesine göre idare hem asıl yüklenicinin hemde alt yüklenicinin Sosyal Güvenlik Kurumuna idari para cezası ile prim ve prime ilişkin borçlarının olup olmadığı hususunu kontrol etmeli ve kontrol sonucunda yüklenicinin veya alt yüklenicinin borcu olduğu durumlarda ilgili borçları hakediş tutarından kesmek zorundadır.

Konuya ilişkin mevzuat hükümleri aşağıda gösterilmiştir.

Hakedişten kesinti ve mahsup
MADDE 6 – (1) İdarece işverenlerin hakedişleri, Kuruma idari para cezası, prim ve prime ilişkin borçlarının olmaması kaydıyla ödenir.
(2) İdare, işverene yapacağı her hakediş ödemesinden önce, işverenin ve varsa alt işverenlerinin Kuruma idari para cezası, prim ve prime ilişkin gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer ferilerinden oluşan borçlarının olup olmadığını, üniteden yazı ile sorar. Ünitece, işverenin ve varsa alt işverenlerinin muaccel borcunun bulunmadığı hususu idareye
bir aylık süre içinde yazı ile bildirilir. Yazı ile bildirilmediği sürece, idare tarafından işverene hakediş ödenmez.
(3) İdare, yaptığı ihaleler sonucunda işverene ödeyeceği her hakediş ödemesinden önce işverenin ve varsa alt işverenlerinin Kuruma idari para cezası, prim ve prime ilişkin gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer ferilerinden oluşan borçlarının bulunup bulunmadığı hususunda sorgulama yapabilmek için Kuruma yetki başvurusunda bulunabilir. Kurumca bu başvurunun uygun görülmesi halinde idarece, işverene yapılacak her hakediş ödemesinden
önce elektronik ortamda işverenin ve varsa alt işverenlerinin Kuruma idari para cezası, prim ve prime ilişkin gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer ferilerinden oluşan muaccel borçlarının bulunup bulunmadığı hususunda sorgulama yapılır. İşveren ve varsa alt işverenlerin Kuruma borcu yoksa, ayrıca Kuruma yazı ile sorulmaksızın hakediş ödemesi yapılır.
(4) İşveren ve varsa alt işverenler tarafından çalıştırılan sigortalılara ilişkin aylık prim ve hizmet belgeleri Kuruma verilmemiş veya işyerinde sigortalı çalıştırılmadığı takdirde bu husus bir dilekçe ile Kuruma bildirilmemiş ise bu durum Kurumca idareye bildirilir. İdare bu bildirim üzerine ihale konusu işten dolayı tahakkuku olası idari para cezası, prim ve prime ilişkin gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer ferilerine mahsup edilmek üzere hakedişten yüzde beş oranında kesinti yapar. Ancak, ihale konusu işyeriyle ilgili aylık prim ve hizmet belgeleri üniteye verildiğinde, Kurum kesinti yapılmamasını idareye bildirir.
(5) İdarece, işveren ve varsa alt işverenlerinin Kuruma idari para cezası, prim ve prime ilişkin gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer ferilerinden oluşan borçlarına mahsup edilmek üzere yapılan kesinti tutarı, ödeme belgesinde gösterilir. Bu kesinti, ödeme makamınca muhasebe kayıtlarına intikal tarihinden itibaren onbeş gün içinde Kuruma veya Kurumun önceden bildirilen banka hesabına yatırılır. Hakediş miktarı, işverenin ve varsa alt
işverenlerinin Kuruma idari para cezası, prim ve prime ilişkin gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer ferilerinden oluşan borcunu karşılamazsa, bakiye borç daha sonra ödenecek hakedişlerden aynı yöntemle kesilerek Kuruma ödenir.
(6) İşverenin ve varsa alt işverenlerinin, prime ilişkin gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer ferilerinden dolayı Kuruma olan sorumluluğu; idari para cezası, prim ve prime ilişkin gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer ferilerinden oluşan borçlarının tamamının hakedişten mahsup edildiği tarihe kadar devam eder.