demonstrasyon düzenlemelerinin, ihaleye teklif verme aşamasında ihale konusu araçların isteklilerin kendi malı olması şartını veya isteklilerin araçları kiralaması şartını getirmesi

İHALE KARARI

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

 

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, İdari Şartname’nin demonstrasyona ilişkin 7.7.2’nci maddesinde yer alan düzenlemelerin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesindeki hükümlere aykırı olduğu, şöyle ki; ihale konusu işte 14 farklı tipte araç çalıştırılacağı, idarece hangi aracın hangi özelliği yönünden demonstrasyon talep edileceğine dair bir düzenlemenin bulunmadığı, bu durumun kanıtı olarak da anılan Şartname’nin söz konusu maddesindeki “Tanım” başlıklı düzenlemenin gösterilebileceği, ayrıca demonstrasyon düzenlemelerinin ihaleye teklif verme aşamasında ihale konusu araçların isteklilerin kendi malı olmasını ya da isteklilerin bu araçları kiralaması şartını beraberinde getirdiği, bu durumun henüz ihalenin hangi isteklinin üzerinde kalacağının belli olmadığı düşünüldüğünde isteklilere ek bir külfet oluşturacağı ve bununla birlikte isteklilerin eşit şartlarda yarışmasını engelleyeceği, sözleşmenin yürütümü aşamasında dikkate alınması gereken kriterlerin ihaleye teklif verilmesi aşamasında yeterlik kriteri olarak belirlenmesinin kamu ihale mevzuatının amacı ile örtüşmediği, aynı zamanda ihaleye katılımı daraltacağı ve teklif verilmesine engel olacağı, bu nedenle bahse konu Şartname düzenlemesinin ihale dokümanından çıkartılması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

 

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

 

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur…” hükmü,

 

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yeterliğin belirlenmesinde uyulacak ilkeler” başlıklı 28’inci maddesinde “(1) Ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğin saptanması amacıyla öngörülecek değerlendirme kriterleri ve istenecek belgeler, rekabeti engelleyecek şekilde belirlenemez.

(2) Yeterlik değerlendirmesi için istenecek belgelerin ve yeterlik değerlendirmesinde aranılacak kriterlerin, ihale veya ön yeterlik ilanı ile idari şartnamede veya ön yeterlik şartnamesinde ya da davet yazısında belirtilmesi zorunludur.” hükmü,

 

“Makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgeler ve kapasite raporu” başlıklı 41’inci maddesinde “(1) İşin yapılabilmesi için gerekli görülen makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin bilgilere sözleşme tasarısında yer verilir. Ancak, söz konusu makine, teçhizat ve diğer ekipman yeterlik kriteri olarak belirlenemez. İşin niteliğinin gerektirdiği hallerde, kendi malı olması gerekli görülen makine, teçhizat ve diğer ekipman fiyat dışı unsur olarak belirlenebilir. İdari şartnamede, fiyat dışı unsur olarak belirlenen makine, teçhizat ve diğer ekipmanın sayısı, niteliği ve teknik kriterlere yönelik düzenlemelere yer verilir. Fiyat dışı unsur değerlendirmesi yapılabilmesi için, kendi malı olduğunu gösteren belgeler ile teknik kriterleri tevsik eden belgelerin teklif ile birlikte sunulması gerekir…” hükmü,

 

Anılan Yönetmelik’in bahse konu 41’inci maddesinin ilk fıkrasına ilişkin olarak Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgeler” başlıklı 9’uncu maddesinde “9.1. İhale konusu işte kullanılacak tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmanın, fiyat dışı unsur olarak belirlenmemesi veya danışmanlık hizmet alımlarında yeterlik kriteri olarak aranmaması durumlarında aday veya isteklilerden başvuru veya teklifleri kapsamında (taahhütname, yapı araçları taahhütnamesi, kira sözleşmesi vb.) herhangi bir belge sunmaları istenmez.

9.2. Yapım işi ihalelerinde, ihale konusu işin yürütülmesi için işyerinde bulundurulması öngörülen; tesis, makine, teçhizat ve ekipmana ilişkin bilgilere sözleşme tasarısında yer verilecektir.” açıklaması,

 

İhale İlanı’nın “Mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler” başlıklı 4.3’üncü maddesinde “… 4.3.3. Demonstrasyon yapılması istenmektedir.” düzenlemesi,

 

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: Çukurova Belediyesi Sorumluluğunda Bulunan Tüm Alanlardaki Temizliğin Yapılması, Çöplerin Toplanması ve Nakli İşi İçin 3 Yıllık Araç Kiralama İşi

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

e) Miktarı: 49 Adet Araç ile 1095 gün boyunca şoförsüz/personelsiz olarak Çukurova Belediyesi Sorumluluğunda Bulunan Tüm Alanlardaki Temizliğin Yapılması ve Çöplerin Toplanması için Araç Kiralama İşi

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Çukurova Belediyesi Sınırları Dahilinde Yapılacaktır.” düzenlemesi,

 

“İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “… 7.7.2.

DEMONTRASYON:

Tanım: İsteklinin teklif ettiği araçların Teknik Şartnameye uygunluğunun kontrol edilmesi amacı ile İhale Komisyonunun, talep edeceği araçlara münhasır olmak üzere, bu araçların Teknik Şartnamede tanımlanan hizmetleri eksiksiz bir biçimde yerine getirip getirmediğinin belirlenebilmesi amacıyla talep edebileceği bir çalışmadır.

Geçerli tekliflerden ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve ikinci teklif olması öngörülen teklif sahiplerine; yeterlik bilgileri tablosunda beyan ettikleri bilgi ve belgelerden EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanamayanlar ile demonstrasyon işlemlerine ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmeyen isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılarak geçici teminatları gelir kaydedilecektir. Sunduğu belgeler ile katılım ve yeterlik kriterlerine ilişkin şartları sağlayamayan istekliler ile demonstrasyon değerlendirmesi başarısız sonuçlanan isteklilerin teklifleri ise değerlendirme dışı bırakılır. Bu işlemlere ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve belirlenecek ise ikinci teklif sahibi tespit edilene kadar devam edilecektir.

DEMO İdarenin belediye sınırları içerisinde belirleyeceği bir konumda yapılacaktır.

DEMO çalışmasına en düşük teklif sahibinden başlamak üzere davet yapılacaktır. İhalede en düşük teklifi veren isteklinin DEMO çalışmasından yeterlik alamaması halinde, düşük fiyat veren istekli firmalardan devam edilmek üzere istekliler sırasıyla DEMO çalışmasına davet edilecektir.

DEMO çalışması sadece, yukarıda açıklandığı üzere İhale Komisyonunun belirleyeceği araçlar ile yapılacaktır. Bu çalışmada, araçların, Teknik Şartnamede tanımlanan hizmetleri eksiksiz olarak yerine getirip getirmediği fiilen o hizmetler yaptırılarak kontrol edilecektir.

Demoya davet edilmiş isteklilerin, davet yazısında belirtilmiş olan tarih ve saatte demo yapmaları gerekmektedir.

İsteklilerin, DEMO sonunda İhale Komisyonundan yeterlilik alması zorunludur.

DEMO için gerekli bağlantı kabloları ve montaj İstekli tarafından sağlanacak, idarenin gösterdiği mekânda DEMO başlama saatinden en az 1 saat önce tüm kurulumlar tamamlanmış, çalışır duruma getirilmiş olacaktır.

DEMO süresi minimum iki saat olacaktır. İhale Komisyonunu üyelerinin ihtiyaç duyması halinde İdare DEMO süresini uzatma hakkına sahiptir.

Yapılacak olan DEMO sonucunda ihale komisyonu üyeleri ve firma yetkilisi/yetkilileri tarafından imzalanmış 2(iki) kopya DEMO tutanağı hazırlanacaktır. Hazırlanan tutanağın bir kopyası ihale dosyasında saklanacak diğer kopyası da firma yetkilisine teslim edilecektir. Firma yetkilisi/yetkilileri herhangi bir sebepten dolayı tutanağı imza etmekten imtina ederse, bu durum tutanakta açıkça belirtilecektir.

Demo süresince ses ve görüntü kaydetme yetkisi idareye aittir. İdarenin dışında hiçbir şekilde ses ve görüntü kaydı yapılmayacaktır. Bu duruma aykırı davrandığı tespit edilen istekliler ihale dışı bırakılacaktır.

Demo yapacak olan istekliler DEMO için herhangi bir ücret talep edemezler. Demo için gerekli olan tüm araç, gereç, malzeme, alet, edevat ve sarf malzemesi giderleri isteklilerce karşılanacaktır.” düzenlemesi,

 

Teknik Şartname’nin “Yüklenicinin Temin Edip, Çalıştıracağı Araçlar” başlıklı 4’üncü bölümünde “… İhale komisyonu tarafından gerek görülmesi halinde araçlar için idari şartnamede belirtilen koşullarda demonstrasyon değerlendirmesi yapılacaktır. (Çift Kabin Pick-up Araç hariç.) Demonstrasyon, yukarıda belirtilen araçlar hariç her kalemden 1 adet aracın getirilmesi ile gerçekleştirilebilecektir. Demonstrasyon için getirilen araçların kendi malı olma şartı bulunmamaktadır.” düzenlemesi yer almaktadır.

 

Aynı bölümün “Araç-Gereç Çalıştırma” başlıklı alt bölümünde, ihale konusu iş kapsamında çalıştırılacak araç ve gereçlerin sayısı ve niteliklerine ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir.

 

Yukarıda aktarılan mevzuat düzenlemelerinden, işin yapılabilmesi için gerekli görülen makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin bilgilere sözleşme tasarısında yer verileceği, ancak, söz konusu makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin şartların yeterlik kriteri olarak belirlenemeyeceği, işin niteliğinin gerektirdiği hallerde, ihale konusu işin yürütülebilmesi için kendi malı olması gerekli görülen makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin düzenlemelerin ancak fiyat dışı unsurlar kapsamında belirlenebileceği, ihale konusu işte kullanılacak makine, teçhizat ve diğer ekipmanın fiyat dışı unsur olarak belirlenmemesi durumunda isteklilerden teklifleri kapsamında (taahhütname, yapı araçları taahhütnamesi, kira sözleşmesi vb.) herhangi bir belge sunmalarının istenemeyeceği, idari şartnamede, fiyat dışı unsur olarak belirlenen tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmanın sayısı, niteliği ve teknik kriterlere yönelik düzenlemelere yer verileceği ve sadece fiyat dışı unsur değerlendirmesi yapılabilmesi amacıyla, kendi malı olduğunu gösteren belgeler ile teknik kriterleri tevsik eden belgelerin teklif ile birlikte sunulmasının talep edilebileceği anlaşılmıştır.

 

İhale İlanı’nda ve İdari Şartname’de ihale konusu işte kullanılması öngörülen araçlar için fiyat dışı unsur belirlemesi yapılmadığı, bununla birlikte, İdari Şartname’nin 7.7.2’nci maddesinde demonstrasyon düzenlemesine yer verildiği görülmüştür.

 

Anılan Şartname’nin 7.7.2’nci maddesinde de demonstrasyon yapılacağına ilişkin düzenlemeye yer verildiği, kısaca söz konusu düzenlemeden, isteklinin teklif ettiği araçların Teknik Şartname’ye uygunluğunun kontrol edilmesi amacıyla ihale komisyonunun talep edeceği araçlara münhasır olmak üzere demonstrasyon yapılacağı, geçerli tekliflerden ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve ikinci teklif olması öngörülen teklif sahiplerine; yeterlik bilgileri tablosunda beyan ettikleri bilgi ve belgelerden EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanamayanlar ile demonstrasyon işlemlerine ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmeyen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılarak geçici teminatlarının gelir kaydedileceği, sunduğu belgeler ile katılım ve yeterlik kriterlerine ilişkin şartları sağlayamayan istekliler ile demonstrasyon değerlendirmesi başarısız sonuçlanan isteklilerin tekliflerinin ise değerlendirme dışı bırakılacağı, bu işlemlere ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve belirlenecek ise ikinci teklif sahibi tespit edilene kadar devam edileceği, demonstrasyon yapılacak araçların idare tarafından belirleneceği, demonstrasyon süresince ses ve görüntü kaydetme yetkisinin idareye ait olduğu ve idarenin dışında hiçbir şekilde ses ve görüntü kaydı yapılamayacağı, bu duruma aykırı davrandığı tespit edilen isteklilerin ihale dışı bırakılacağı anlaşılmıştır.

 

Yapılan incelemede, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin yukarıda yer verilen 41’inci maddesinin ilk fıkrası ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin bu maddeye ilişkin dokuzuncu madde düzenlemesinin amacının, henüz ihaleye teklif sunma aşamasında isteklileri külfete sokmamak, eşit şartlarda yarışma ortamını oluşturmak ve ihaleye katılımı arttırarak rekabeti sağlamak olduğu değerlendirilmiştir.

 

Yukarıda yer verilen İdari Şartname ve Teknik Şartname düzenlemeleri göz önüne alındığında, ihale konusu işte 14 farklı tipte araç çalıştırılacağı, Teknik Şartname’de istenilen şartların sağlanıp sağlanmadığına ilişkin söz konusu demonstrasyon düzenlemelerinin, ihaleye teklif verme aşamasında ihale konusu araçların isteklilerin kendi malı olması şartını veya isteklilerin araçları kiralaması şartını getirmesi sonucunu doğuracağı, sözleşmenin uygulanması aşamasında gözetilmesi gereken kriterlerin henüz teklif aşamasında yeterlik kriteri olarak belirlenmesinin yukarıda yer verilen mevzuatın amacı ile bağdaşmadığı, ihaleye katılımı daraltabileceği ve teklif verilmesine engel olabileceği anlaşıldığından başvuru sahibinin bu husustaki iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.

 

Öte yandan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

 

Başvuru sahibi tarafından 157.733,00 TL başvuru bedelinin Kurum şikâyet gelirleri hesabına yatırıldığı görülmüştür. Yapılan incelemede anılan isteklinin itirazen şikâyete konu iddiasında haklı olduğu tespit edilmiş olup, Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumu’na yazılı talebi halinde 157.733,00 TL’lik başvuru bedelinin iadesinin gerektiği anlaşılmıştır.

 

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin iptali gerekmektedir.

 

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere, 

1) Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin iptaline, 

2) Başvuru bedelinin Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumu’na yazılı talebi halinde iadesine,
   Oybirliği ile karar verildi.

 

Toplantı No : 2024/044
Gündem No : 88
Karar Tarihi : 20.11.2024
Karar No : 2024/UH.I-1516

 

İHALE KARARI AR-GE çalışması olup ücretsiz  bilgilendirme amaçlı yayınlamaktadır

MBS İhale Danışmanlık

www.ihalekik.com  / www.ihaledanismani.com