Belediyelerin Kurdukları, Üye Oldukları Birlikler
5018 sayılı Kanunun 12. maddesinde yer alan bilgiye göre, genel idare kapsamındaki yönetimlerin bütçeleri; m maddesine göre genel yönetim kapsamındaki idarelerin bütçeleri; merkezî yönetim bütçesi, sosyal güvenlik kurumları bütçeleri ve mahallî idareler bütçeleri şeklinde düzenlenir ve tatbik edilir.
Kamu yönetimlerince bu sayılanlar haricinde başka bir isim ile bütçe yaratılamaz.
Sosyal Güvenlik Kurumu bütçesi, sosyal güvenlik hizmeti vermek amacıyla, yasayla oluşturulan ve bu Kanuna ekli (IV) sayılı cetvelde bulunan her bir kamu yönetiminin bütçesidir.
Mahallî idare bütçesi, mahallî yönetim dahilindeki kamu yönetimlerinin bütçesidir. Merkezi idarede bulunan genel bütçeli yönetimlerin gelir bütçesi bir tanedir ve Maliye Bakanlığı tarafından düzenlenir.
Düzenlenen bu kazançlardan sağlanan kaynak bir yerde birleştirilir ve buradan kapsam içinde bulunan kamu yönetimlerinin masrafları adına gider bütçeleri meydana getirilir. Diğer kamu yönetimlerininse kendilerine özgü farklı bir gelir bütçeleri vardır.
Tahsisat ise bütçe ile saptanan kazançlardan bir harcama gerçekleştirilebilmesi için sağlanan hak ve izin anlamına gelir. Harcama prosesini başlatmak için kesinlikle o harcamaya dair bütçe düzenlemesinde tahsisatın olması gerekmektedir.
Çünkü 4734 sayılı Kanunun 5. maddesinde, tahsisatı bulunmayan hiçbir iş için ihaleye çıkılamayacağı ifade edilmiştir. 5018 sayılı Kanunun 20ç maddesinde tahsisatların kullanımına dair bazı esaslar belirtilmiştir:
Detaylı harcama ve yatırım programlarının düzenlenmesine, vize edilmesine, tatbikine ve bu tatbiklerin takip edilmesine dair yöntem ve esaslar Maliye Bakanlığı tarafından oluşturulur.
Kamu yönetimleri, bütçelerinde bulunan tahsisatların üzerinde harcama gerçekleştiremezler. Bütçeyle sağlanan tahsisatlar, ayrıldıkları amaçlara yönelik bir mali yılda gerçekleştirilen iş, alınan mal ve hizmetlerle öteki masrafların giderilmesinde kullanılır. Fakat bulunduğu maliyıl içinde ödenemeyen ve emanet hesabına alınamayan süre aşımına uğramamış önceki senelerin borçları ile bildiriye bağlı borçlar, ilgili kamu yönetiminin geçerli yıl bütçesinden karşılanır.
İlgili mevzuata göre; mali yılda hizmetin zorunlu kıldığı durumlarda, Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen yöntem ve esaslar kapsamında, merkezî idare dahilindeki kamu yönetimlerinin bütçelerinde yeni düzenlemeler, gelir kodları ve finansman kodları oluşturulabilir.
Geçerli yılda faydalanılmayan tahsisatlar sene sonunda iptal edilir. 5018 sayılı Kanunun 21. maddesine göre merkezî idare dahilindeki kamu yönetimlerinin bütçeleri arasında bulunan tahsisat transferleri yasayla gerçekleştirilir.
Fakat merkezi idare dahilindeki kamu yönetimleri, transfer edilecek düzendeki tahsisatın, mali yılda bütçe kanununda ayrı bir oran saptanmadıkça %5’ine kadar, kendi bütçelerinde tahsisat transferi gerçekleştirebilirler. Bu yolla gerçekleştirilen transferler 7 gün içinde Maliye Bakanlığına bildirilir.
Çalışan harcamaları düzenlemelerinde, transfer edilmiş düzenlemelerden ve yardımcı tahsisattan transfer edilmiş düzenlemelerden, öteki düzenlemelere transfer gerçekleştirilemez.
Gelenekselci maliyecilere göre, kamuya ait fonlardan tasarruflu şekilde faydalanılmalı ve savurganlık yapılmamalıdır. Kamu görevlileri harcamada bulunurken, tasarruftan daha öte cimri bir tutum benimsemelidirler. Çağdaş maliyeciler ise kamu harcamalarını, kamu görevlilerinin toplumsal gereksinimleri gidermek ya da iktisadi ve toplumsal yaşama müdahale etmek üzere, bazı yöntemlerden hareketle gerçekleştirdikleri finansal harcamalar olarak ele almaktadırlar.