Ankara Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Su İnşaat Dairesi Başkanlığı tarafından yapılan 2023/780679 ihale kayıt numaralı "İçme ve Kullanma Suyu Temini Amacıyla Su Sondaj Kuyusu Açılması ve Diğer İmalatlar Yapım İşi" ihalesine ilişkin olarak Özes İnşaat Mühendislik San. ve Tic. A.Ş. itirazen şikâyet başvurusunda bulunmuş ve Kurulca alınan 25.01.2024 tarihli ve 2024/UY.II-158 sayılı karar ile "4734 sayılı Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine" karar verilmiştir.

Davacı Özes İnşaat Mühendislik San. ve Tic. A.Ş. tarafından anılan Kurul kararının iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle açılan davada, Ankara 7. İdare Mahkemesinin 23.05.2024 tarihli E: 2024/279, K: 2024/861 sayılı kararında "davanın reddine" karar verilmiştir.

Anılan Mahkeme kararına karşı yapılan temyiz başvurusu üzerine Danıştay Onüçüncü Dairesinin 10.10.2024 tarihli E: 2024/2254, K: 2024/3901 sayılı kararında "... Dava konusu Kurul kararının "SNDJ-0184 Monoblok Betonarme Köşk Temini ve Yerine Konulması" iş kalemine ilişkin kısmının değerlendirilmesinden;

Aktarılan mevzuat uyarınca, ihale kapsamında teklifi aşırı düşük olan isteklilerden, ihaleyi gerçekleştiren idarece aşırı düşük teklif açıklaması isteneceği, aşırı düşük teklif açıklaması istenen iş kalemlerine ilişkin olarak isteklilerin analizler ile bu analizlere dayanak belgeleri sunmaları gerektiği, isteklilerin analizlerine dayanak olarak bizzat ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarını sunabileceği, bu durumda istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu olan mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağının düzenlenmesi gerektiği, ancak isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı sunmasına gerek olmadığı anlaşılmaktadır.

Davacının aşırı düşük teklif sorgusu kapsamında açıklama yapması istenilen iş kalemlerine ilişkin olarak davalı idareye sunduğu "Maliyet icmali" başlıklı belgede "SNDJ-0184 Monoblok Betonarme Köşk Temini ve Yerine Konulması" iş kalemine yönelik olarak Analiz Format No:33 ile açıklama yapıldığı, söz konusu analizde "ÖZEL I" poz numaralı "Monoblok Betonarme Köşk Temini" alt girdisinin birim fiyatının 32.500.00-TL olduğunun belirtildiği ve anılan alt girdiye yönelik açıklamanın 10/08/2023 tarihli "17 nolu hakediş bedeli" konulu faturayla yapıldığı, bu faturanın ihaleyi gerçekleştiren ASKİ'ye "Akyurt, Altındağ, Çubuk, Pursaklar, Kahramankazan, Pursaklar, Kalecik, Keçiören, Kızılcahamam ve Çamlıdere İlçeleri İçme ve Kullanma Suyu Temini Amacıyla Su Sondaj Kuyusu Açılması ve Diğer İmalatlar Yapım İşi" kapsamında fatura edildiği, diğer alt girdilerin birim fiyatının ise asgari ücret tespit komisyonunun 2023/2 yılı asgari işçilik saat ücreti üzerinde değer baz alınarak ya da kamu birim fiyatları kullanılarak açıklandığı belirtilmiştir.

"ÖZEL I" poz numaralı "Monoblok Betonarme Köşk Temini" alt girdisinin birim fiyatını açıklamaya yönelik sunulan 17 nolu hakedişte, tüm inşaat kalemlerinin birim fiyatının toplamının 6.452.529,01-TL olduğu, bununla beraber hakediş ekindeki imalat cetveli incelendiğinde, davacının aynı idareye başka bir ihale kapsamında taahhüt ettiği 40 adet "monoblok betonarme köşk konulması" imalatını 32.500,00-TL birim fiyatı üzerinden yaptığı görülmektedir. Dolayısıyla davacının aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında "Monoblok Betonarme Köşk Temini" alt girdisine yönelik beyan ettiği birim fiyat ile anılan hususu tevsik etmek amacıyla sunduğu faturadaki tutar birbiriyle örtüşmektedir.

Kurul, iş ortaklığının aşırı düşük teklif açıklamasının bu kısmını "sunulan faturanın mal satışına ilişkin bir fatura değil hakedişe ilişkin fatura olduğu, fatura tutarının da açıklamaya konu mal kalemi girdi tutarından farklı olduğu, bu bağlamda söz konusu faturanın bu haliyle aşırı düşük teklif açıklamasında tevsik edici belge olarak kullanılamayacağı" gerekçesiyle uygun bulmamış ise de, anılan mal satışının ihaleyi gerçekleştiren idareye yapıldığı, mal satışının ve hizmetin ifasının gerçekte var olmadığı yönünde herhangi bir delilin bulunmadığı, yukarıda açıklandığı üzere davacı tarafından "Monoblok Betonarme Köşk Temini" alt girdisi için sunulan "17 nolu hakediş bedeli" konulu faturada belirtilen tutar ile aşırı düşük teklif açıklamasında beyan edilen tutarın aynı olduğunun anlaşıldığı (32.500,00-TL) ve açıklamanın idare tarafından da kabul edildiği hususları göz önüne alındığında, aşırı düşük teklif açıklamasının uygun bulunmamasında bu yönüyle hukuka uygunluk bulunmamaktadır.

Dava konusu Kurul kararının "SNDJ-0017", "SNDJ-0029", "SNDJ-0032","SNDJ-0035" iş kalemleri analiz girdisi olan 10.120.1248 girdi nolu Matkap (17 ½ inç) maliyetine ilişkin kısmının değerlendirilmesinden;

Kamu İhale Genel Tebliği uyarınca, tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman (iş makinesi) analiz girdilerine ilişkin açıklamaların resmi rayiçler veya isteklinin kendi malı olan iş makineleri için satın alma bedeli üzerinden yapılabileceği, istekli kendi malı olan iş makinesinin satın alma bedeli üzerinden yapacağı açıklamalarda, bu hususları tevsik eden belgelerin açıklama kapsamında sunulmasının zorunlu olduğu anlaşılmaktadır.

Davacının söz konusu iş kalemlerine ilişkin sunduğu analizlerde, matkap girdisine ilişkin olarak amortisman gideri yönünden kendi malına dayalı olarak, diğer giderler (yedek parça, tamir bakım, sermaye faizi, sigorta, nakil, montaj, demontaj) yönünden ise resmi rayiçle açıklama yapıldığı belirtilmiş ve söz konusu hususu tevsik etmek amacıyla davacının iş ortağı tarafından Tufan Bıçakçı adlı şahıstan 1 adet matkap satın alınmasına ilişkin olarak düzenlenen 13.200,00-TL tutarlı ve 30/06/2023 tarihli gider pusulası sunulmuştur. Davacının iş ortağı tarafından da söz konusu matkap girdisine ilişkin amortisman gideri 01/06/2023-30/06/2023 tarihli mizana kaydedilmiştir.

Kurul bu iddiaya ilişkin olarak "isteklinin açıklamaya konu girdiye ilişkin resmi rayiç kullanmadığı, kendi malına dayalı olarak açıklama yapmadığı ve amortisman kaydına yönelik herhangi bir belge sunmadığı, söz konusu girdi maliyetine ilişkin gider pusulası sunularak yapılan açıklamanın mevzuatta yer alan açıklama yöntemleri arasında bulunmadığı" gerekçesiyle aşırı düşük teklif açıklamasını mevzuata uygun bulmamış ise de, yukarıda da belirtildiği üzere davacının söz konusu iş kalemlerine ilişkin sunduğu analizlerde, matkap girdisine ilişkin olarak amortisman gideri yönünden kendi malına dayalı olarak, diğer giderler (yedek parça, tamir bakım, sermaye faizi, sigorta, nakil, montaj, demontaj) yönünden ise resmi rayiçle açıklama yaptığı ve söz konusu hususu tevsik amacıyla davacının iş ortağı tarafından Tufan Bıçakçı adlı şahıstan 1 adet matkap satın alınmasına ilişkin olarak düzenlenen 13.200,00-TL tutarında 30/06/2023 tarihli gider pusulasının sunulduğu ve söz konusu amortismana giderinin de 01/06/2023-30/06/2023 tarihli mizana kaydedildiği anlaşılmaktadır.

Öte yandan, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 234. maddesinin 1. fıkrasında vergiden muaf esnaf için düzenlenen gider pusulasının, bu kişiler tarafından verilmiş fatura hükmünde olduğu düzenlemesi yer aldığından, söz konusu girdi maliyetine ilişkin gider pusulası sunularak yapılan açıklamada bu yönüyle de hukuka aykırılık görülmemiştir.

Bu itibarla, anılan Kurul kararının davaya konu kısımlarında hukuka uygunluk, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır." gerekçesiyle Mahkeme kararının bozulmasına, dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

Anayasa’nın 138’inci maddesinin dördüncü fıkrasında, yasama ve yürütme organları ile idarenin mahkeme kararlarına uymak zorunda olduğu, bu organlar ve idarenin mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremeyeceği ve bunların yerine getirilmesini geciktiremeyeceği hükme bağlanmıştır.

Ayrıca, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 28’inci maddesinin birinci fıkrasında, mahkemelerin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idarenin gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecbur olduğu, bu sürenin hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemeyeceği hüküm altına alınmıştır.

Anılan kararın icaplarına göre Kamu İhale Kurulunca işlem tesis edilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

1- Kamu İhale Kurulunun 25.01.2024 tarihli ve 2024/UY.II-158 sayılı kararının "SNDJ-0184 Monoblok Betonarme Kösk Temini veYerine Konulması" iş kalemine ve "SNDJ-0017", "SNDJ-0029", "SNDJ-0032","SNDJ-0035" iş kalemleri analiz girdisi olan 10.120.1248 nolu Matkap (17 ½ inç) girdisine ilişkin değerlendirmeleri içeren kısmının iptaline,

2- Anılan mahkeme kararında belirtilen gerekçeler doğrultusunda 4734 sayılı Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

   Oybirliği ile karar verildi.