YÜKSEKFENKURULU KARARI

 

I -KONU

…tarafından4734sayılıKamuİhaleKanunu’nagöre…tarihindeihaleedilerek,4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’na göre … tarihinde anahtar teslimi götürü bedel sözleşmeyebağlanan “…” yapımişinde;onaylıstatikprojeileonaylımimariproje arasındaki uyumsuzluk nedeniyle yapılacak işlemler hususunda Kurulumuz kararı talebidir.

II-İNCELEMEVEDEĞERLENDİRME

Konu, gönderilen bilgi ve belgeler ile ilgili mevzuatı çerçevesinde Kurulumuzca incelemevedeğerlendirmeyetabitutulmuşolup,anlaşmazlıkkonusunailişkintaraflarıngörüş, talep ve değerlendirmeleri özet olarak aşağıda belirtildiği şekildedir.

Yükleniciningörüşüvetalebi;

Bilatarihlidilekçesindeözetle;

Uygulama mimari projeleri (plan, kesit, görünüş, render vb.) ile elektrik ve mekanik tesisat projelerinin birbirleri ile uyumlu olduğu ancak; uygulama statik projesinin bu projeler (mimari,elektrikvemekaniktesisat)ileuyumsuzolduğu,uygulamamimariprojesiileelektrik ve mekanik tesisat projelerinde 14-20/G-I aksları arasındaki +4.50 kotunda biten imalatların, uygulama statik projesinde +13.50 kotuna kadar devam ettiği,

İdareninonayıilesözkonusuprojederevizyonagidildiği,uygulamamimariprojesinde 14-20/G-I aksı +4.50 kotunda sonlandırılan imalatların +9.00 kotuna kadar (1 kat ilave) yapıldığı, sözleşme eki Yapım İşleri Genel Şartnamesinin (YİGŞ) 21 inci maddesi hükmü gereğinceprojerevizesinedeniyleek+9.00kotunakadaryapılanmimarivestatik(demir,kalıp, beton, iskele vb.) imalatların %10 iş artışı kapsamında değerlendirilerek taraflarına ödenmesi,

Yönündedir.

İdareningörüşüve değerlendirmesi;

Başvuruyazılarındaözetle;

İşletmeMüdürlüğü Binası(CBlok)ileilgiliolarak;

Mimariprojede14-20/G-Iarasıakslariçin+4.50kotundabitenmahallin,statikprojede

+9,00ve+13,50kotlarıilebirliktemimariprojeyegöreikikatfazlatasarlandığı,statikprojeye göre+4,50ve+9,00kotlarındakibetonarmeimalatlarıngerçekleştirildiği,+13,50kotunda14- 20/G-I arası akslarda herhangi bir statik imalat yapılmadığı,

YapımİşleriGenelŞartnamesi(YİGŞ)’nin21incimaddesininbirincifıkrasının(a) ve

1. bentleri,12ncimaddesininüçüncüfıkrasıve14üncümaddesininüçüncüfıkrasıhükümleri göz önüne alındığında; sözleşme konusu işlerin onaylı uygulaması projesine göre yapılması gerektiği, yüklenicinin sorumluluğundan kaynaklanan hatalı işlerin bedellerinin yükleniciye ödenemeyeceği, iş artışı kapsamında değerlendirmek için öngörülemeyen bir durumun söz konusuolmadığı,ayrıcayüklenicininverdiğidilekçede,projeninrevizeedildiğiveonaylarının olduğununbelirtildiği,ancakprojerevizeOlur’uveimalatOlur’uhakkındaalınmışolanbir

kararınbulunmadığı,

Herhangi bir iş artışı/eksilişi yapılmadığı ve herhangi bir süre uzatımı kararının alınmadığı,

Yüklenicinin, kendisine verilen projelerin fen ve sanat kurallarına ve teknik gereklere uymadığıveyaprojelerarasındauyumsuzlukolduğunadair;ihaleöncesi,sözleşmeaşamasıve sonrası, fiili işe başlama sonrası, iş programı/revize iş programı düzenlenme aşamasında ve imalatın yapım aşamasında herhangi bir itirazda bulunmadığı, +9,00 kotu 14-20/G-I arası akslarınimalatlarıgerçekleştiktensonraitirazdabulunduğuveyapılanişinişartışıkapsamında ödenmesini istediği, bu durumun iş artışı kapsamında değerlendirilip değerlendirilemeyeceği,

Sözleşme eki YİGŞ’nin “Projelerin uygulanması” başlıklı 12 nci maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen “Projelerin zemine uygulanması sırasında meydana gelen hataların sorumluluğuvehatalarınnedenolduğuzararlarvegiderleryükleniciyeaitolup,bununsonucu olarak meydana gelen hatalı işin bedeli de yükleniciye ödenmez.” hükmü gereği yüklenicinin 14-20/G-I arası akslarda gerçekleştirdiği imalatlara göre mimari projenin revize edilmesi halinde mimari projeden gelen revize imalatların iş artışı kapsamında değerlendirilip değerlendirilemeyeceği,

Anahtar teslimi götürü bedel sözleşme; uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak, işin tamamı için yüklenicinin teklif ettiği toplam bedel üzerinden yapılan sözleşme olduğundan, statik projede olmasına rağmen (maliyete eklenmiş) +13,50 kotunda14-20/G-Iarasıakslardakiuygulanmayanbetonarmeimalatlarıiçinişeksilişinegidilip gidilemeyeceği,

HususlarındaKurulkararımızıntalepedildiği, Belirtilmektedir.

Tarafların görüş, talep ve değerlendirmeleri bu şekilde belirtildikten sonra anlaşmazlık konusunun inceleme ve değerlendirmesine geçilmiştir.

Başvuruyazılarıveekleri incelendiğinde;

İşin yer tesliminin 21.08.2023 tarihinde yapıldığı, süresinin 700 gün olduğu, 08.12.2023onaytarihliFiiliYerTeslimiveİşeBaşlamaTutanağında,07.12.2023

tarihinde yapı ruhsatı alındıktan sonra fiili işe başlamanın 08.12.2023 tarihinde yapıldığı ve sözleşmeye göre iş bitim tarihinin 07.11.2025 olarak belirlendiği,

Vaziyet planında A Blok Bölge Müdürlüğü (B+Z+2N+ÇK) ve B Blok İşletme Binası (Z+2N+ÇK) olarak belirtildiği,

ABlokİnşaatAlanı6762,88m², B BlokİnşaatAlanıHesabı;ZeminKat:1094,96m²,

1.Kat:1030,82m²,2.Kat:1030,48m²veÇatıKatı:115,37m²olmaküzere3271,63m²olarak belirtildiği,Nizamiye Binası: 24,76m²,KontrolKulübesi: 9,00m^2,GömülüSuDeposu:95,59 m² olmak üzere İnşaat Alanı Toplam: 10.163,86 m² olarak belirtildiği,

07.12.2023 tarihli Yapı Ruhsatında toplam yapı inşaat alanı 10.163,86 m² olarak belirtildiği,

Mimari Kat Planlarında A Blok Bölge Müdürlüğü 1-12/A-Iaksları arasında ve B Blok İşletme Binası 14-20/A-I aksları arasında belirtildiği,

StatikTemel-Kalıp-KolonPlanlarındaBölgeMüdürlüğü;ABlok1-4/A-HakslarıveB Blok 4’-13/A-I aksları arasında ve İşletme Binası 14-20/A-I aksları arasında belirtildiği,

İşletmebinasıuygulamamimariprojesinde;14-20/G-Iakslarıarasındaki+4.50kotunda biten imalatların, uygulama statik projesinde +13.50 kotuna kadar devam ettiği,

Proje revize oluru/imalat oluru alındığına, iş artışı/eksilişi yapıldığına, idarece onaylanan bir süre uzatımı olduğuna ve ödenek dilim değişikliği yapıldığına dair herhangi bir bilgi ve belge, gönderilen belgeler arasında bulunmadığı,

Görülmektedir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanun’unun; “Tanımlar”başlıklı4üncümaddesinde;

“Uygulamaprojesi:Bellibiryapınınonaylanmışkesinprojesinegöreyapınınhertürlü ayrıntısının belirtildiği proje’yi ifade eder.”,

“YaklaşıkMaliyet”başlıklı9uncu maddesinde;

“Malveyahizmetalımlarıileyapımişlerininihalesiyapılmadanönceidarece,hertürlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyet belirlenir vedayanaklarıylabirliktebirhesapcetvelindegösterilir.Yaklaşıkmaliyeteihaleveönyeterlik ilânlarında yer verilmez, isteklilere veya ihale süreci ile resmî ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanmaz.”,

“İhale dokümanında değişiklik veya açıklama yapılması” başlıklı 29 uncu maddesinde;

“… ilân yapıldıktan sonra, tekliflerin hazırlanmasını veya işin gerçekleştirilmesini etkileyebilecek maddi veya teknik hatalar veya eksikliklerin idarece tespit edilmesi veya isteklilerce yazılı olarak bildirilmesi halinde, ihale dokümanında değişiklikler yapılabilir. Yapılan bu değişikliklere ilişkin ihale dokümanının bağlayıcı bir parçası olan zeyilname, son teklifvermegünündenenazongünöncesindebilgisahibiolmalarınıteminedecekşekildeihale dokümanı alanların tamamına gönderilir. …

Ayrıca, istekliler tekliflerini hazırlarken ihale dokümanında açıklanmasına ihtiyaç duyulan hususlarla ilgili olarak son teklif verme gününden yirmi gün öncesine kadar yazılı olarak açıklama talep edebilir. Bu talebin idarece uygun görülmesi halinde yapılacak açıklama, bu tarihe kadar ihale dokümanı alan bütün isteklilere son teklif verme gününden on gün öncesinde bilgi sahibi olmalarını temin edecek şekilde ve açıklama talebinde bulunan istekli belirtilmeksizin yazılı olarak gönderilir. …”,

“İdarelerceuyulmasıgerekenkurallar”başlıklı62ncimaddesininbirincifıkrasının

1. bendinde;

“Yapım işlerinde arsa temin edilmeden, mülkiyet, kamulaştırma ve gerekli hallerde imar işlemleri tamamlanmadan ve uygulama projeleri yapılmadan ihaleye çıkılamaz. …”,

3194sayılıİmarKanunu’nun “Yapı”başlıklı20nci maddesinde;

“Yapı;…İmarplanı,yönetmelik,ruhsatveeklerineuygunolarakyapılabilir”,

“Yapıruhsatiyesi” başlıklı21inci maddesinde;

“Bu Kanunun kapsamına giren bütün yapılar için 26 ncı maddede belirtilen istisna dışında belediye veya valiliklerden (....)yapı ruhsatiyesi alınması mecburidir. Ruhsat alınmış yapılarda herhangi bir değişiklik yapılması da yeniden ruhsat alınmasına bağlıdır.…”,

“Ruhsatalmaşartları”başlıklı22ncimaddesinde;

“Yapı ruhsatiyesi almak için belediye, valilik bürolarına yapı sahipleri veya kanuni vekillerince dilekçe ile müracaat edilir. Dilekçeye sadece tapu (istisnai hallerde tapu senedi yerine geçecek belge), mimari proje, statik proje, elektrik ve tesisat projeleri, resim ve hesapları, röperli veya yoksa ebatlı kroki eklenmesi gereklidir.

Belediyeler veyavaliliklerceruhsatveekleriincelenerek eksikveyanlışbulunmuyorsa müracaat tarihinden itibaren en geç otuz gün içinde yapı ruhsatiyesi verilir.

Eksik veya yanlış olduğu takdirde; müracaat tarihinden itibaren on beş gün içinde müracaatçıya,ilgilibütüneksikveyanlışlarıyazı ilebildirilir.Eksikveyanlışlargiderildikten sonra yapılacak müracaattan itibaren en geç on beş gün içinde yapı ruhsatiyesi verilir.”,

“Kamuya ait yapı ve tesisler ile sanayi tesislerinde ruhsat alma şartları” başlıklı 26 ncı maddesinde;

“Kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılacak veya yaptırılacak yapılara, imar planlarında o maksada tahsis edilmiş olmak, plan ve mevzuata aykırı olmamak üzere mimari, statik, tesisat ve her türlü fenni mesuliyeti bu kamu kurum ve kuruluşlarınca üstlenilmesi ve mülkiyetin belgelenmesi kaydıyla avan projeye göre ruhsat verilir.”,

“Ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak başlanan yapılar” başlıklı 32 nci maddesinde;

“Bu Kanun hükümlerine göre; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerineveyaruhsatalınmadanyapılabilecekyapılardaprojelerineveilgilimevzuatınaaykırı yapıyapıldığıilgiliidarecetespiti,fennimesulcetespitiveihbarıveya herhangibirşekildebu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir. Yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulur. …”,

“İdarimüeyyideler”başlıklı42nci maddesinde;

“Bu maddede belirtilen ve imar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve hallerin tespit edildiği tarihten itibaren on iş günü içinde ilgili idare encümenince sorumlular hakkında, üstlenilen her bir sorumluluk için ayrı ayrı olarak bu maddede belirtilen idari müeyyideler uygulanır.

Ruhsatalınmaksızınveyayapılarınsahibine,yapımüteahhidineveaykırılığıaltıişgünü içindeidareyebildirmeyenilgilifennimesullere,yapınınmülkiyetdurumuna,bulunduğualanın özelliğine,durumuna,niteliğinevesınıfına,yerleşmeyeveçevreyeetkisine,canvemal

emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, bin Türk lirasından az olmamak üzere, aşağıdaki şekilde hesaplanan idari para cezaları uygulanır: …”,

5237sayılıTürkCezaKanunu’nun“İmarkirliliğinenedenolma”başlıklı184üncü maddesinde;

“(1) Yapı ruhsatiyesi alınmadan veya ruhsata aykırı olarak bina yapan veya yaptıran kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”,

PlanlıAlanlarİmarYönetmeliğinin“YapıProjeleri”başlıklı57ncimaddesialtıncı fıkrasında;

“(6)Statikproje;mimariprojeyevezeminvetemeletüdüraporunauygunolarak,ilgili mevzuat çerçevesinde inşaat mühendislerince hazırlanan, ölçekleri yapının büyüklüğüne ve özelliğine göre belirlenen, betonarme, yığma, çelik ve benzeri yapıların türlerine göre taşıyıcı sistemlerini gösteren, bodrum kat dâhil olmak üzere bütün kat planları, çatı planları, iskele sistemi ile bunların kesitleri, detayları ve hesaplarıdır.”,

İşeaitsözleşmenin “Sözleşmenintürüvebedeli” başlıklı6ncımaddesinde;

“6.1.BuSözleşme,anahtarteslimigötürübedelsözleşmeolup,ihaledokümanındayer alan uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak, işin tamamı için yüklenici tarafından teklif edilen            toplam bedel üzerinden akdedilmiştir.

6.2. Yapılan işlerin bedellerinin ödenmesinde, yüklenicinin teklif ettiği toplam bedel esas alınır.”,

“Diğerhususlar”başlıklı33üncümaddesinde;

“1.Pursantaj tablosunda olsun veya olmasın proje, detay ve mahal listesinde belirtilen işlerin fen ve sanat kurallarına uygun bir şekildeyüklenici tarafından yapılması zorunlu olup, pursantaj tablolarında yapılan hatalardan dolayı ek ödemede bulunulmayacaktır.

SözleşmeekiYİGŞ’nin“Projelerinuygulanması”başlıklı12ncimaddesidördüncü fıkrasında;

“İdare, sözleşme konusu işlerle ilgili proje vb. teknik belgelerde, değişiklik yapılmaksızınişintamamlanmasınınfiilenimkânsızolduğuhallerde,işinsözleşmedebelirtilen niteliğineuygunbirşekildetamamlanmasınısağlayacakşekildegereklideğişiklikleriyapmaya yetkilidir. Uygulama projelerinde değişiklik yapılması, 22 nci maddede yer alan esaslar göz önündebulundurularakhesaplanacakbedelkarşılığında,yüklenicidendeistenebilir.Yüklenici, işlerin devamı sırasında gerekli görülecek bu değişikliklere uygun olarak işe devam etmek zorundadır.Projedeğişiklikleri,ilkprojeyegörehazırlanmışmalzemeninterkedilmesiniveya değiştirilmesini veya başka yerde kullanılmasını gerektirirse, bu yüzden doğacak fazla işçilik ve giderleri idare yükleniciye öder. Proje değişiklikleri işin süresini etkileyecek nitelikte ise yüklenicinin bu husustaki süre talebi de idare tarafından dikkate alınır.”,

“İşlerindenetimi”başlıklı14üncümaddesiüçüncü fıkrasında;

“Yüklenici, üstlenmiş olduğu işleri, sorumlu bir meslek adamı olarak fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapmayı kabul etmiş olduğundan, kendisine verilen projeye ve/veya teknikbelgeleregöreişiyapmakla,buprojeninve/veyateknikbelgelerinişyeriningereklerine,

fen ve sanat kurallarına uygun olduğunu, ayrıca işin yapılacağı yere, kullanılacak her türlü malzemenin nitelik bakımından yeterliliğini incelemiş, kabul etmiş ve bu suretle işin teknik sorumluluğunu üstlenmiş sayılır. Bununla birlikte yüklenici, kendisine verilen projelerin ve/veyaşartnamelerin,teslimedilenişyerininveya malzemeninveyahuttalimatın,sözleşmeve eklerinde bulunan hükümlere aykırı olduğunu veya fen ve sanat kurallarına uymadığı hususundaki karşı görüşlerini teslim ediliş veya talimat alış tarihinden başlayarak on beş gün içinde(özelliğibakımındanincelenmesiuzunsürebilecekişlerde,yüklenicininisteğihalindebu süre idarece artırılabilir) idareye yazı ile bildirmek zorundadır. Bu sürenin aşılması halinde yüklenicinin itiraz hakkı kalmaz. Yüklenicinin iddia ve itirazlarına rağmen, idare işi kendi istediğigibiyaptırdığıtakdirdeyüklenici,buuygulamanınsonundadoğabileceksorumluluktan kurtulur.”,

İdari şartnamenin “İhale dokümanınailişkin açıklamayapılması” başlıklı13 üncü maddesi birinci fıkrasında;

“13.1. İstekliler, tekliflerin hazırlanması aşamasında, ihale dokümanında açıklanmasına ihtiyaç duydukları hususlarla ilgili olarak, ihale tarihindenyirmi gün öncesine kadar yazılı olarak açıklama talep edebilir. Bu tarihten sonra yapılacak açıklama talepleri değerlendirmeye alınmayacaktır.”,

Hükümleriyeralmaktadır. Bu hükümlere göre;

3194 sayılı İmar Kanunu hükümleri çerçevesinde bu kanun kapsamına giren bütün yapılar için yapı ruhsatiyesi alınmasının mecburi olduğu, yapıların ruhsat ve eklerine uygun olarak yapılabileceği, kamu yapıları da bu kapsamda olmakla birlikte kamu yapılarında avan projeye göre yapı ruhsatı alınabilmesi yönünde bir kolaylığın da sağlandığı,

Uygulama projelerinin ihale öncesinde yapı ruhsatı düzenlemeye yetkili idareden alınacak imar durum belgesine göre hazırlanarak yapı ruhsatının, mümkünse ihale öncesinde, mümkünolamamasıhalindeiseen geçiş yeriteslimitarihiitibarıilealınmışolmasıgerektiği,

İşyeri teslimindeki amacın yüklenicinin sözleşme konusu yapım işine başlayabilmesi olduğu, yapı ruhsatı alınmaksızın yapım işine ait inşai faaliyette bulunulmasının, yapının mühürlenerekdurdurulması,ruhsatabağlanamamasıhalindeyıkılmasıdâhilyapısahibiveyapı müteahhidi açısından idari para cezası ve hapis cezası uygulanması dâhil adli ve idari yaptırımlarının bulunduğu, yapı ruhsatı olmaksızın yapım işine başlanabilmesinin kanunen mümkün olamayacağı,

Yapı ruhsatı alınmasında sorumluluğun yapı sahibine/idareye ait olduğu, yapı ruhsatı alınmasında yüklenici sorumluluğunun ruhsat düzenlemeye yetkili idarede yapı sahibi/idare adınaişveişlemleritakipetmektenveyapıruhsatındabelirtilmesigerekenisimdeğişikliklerine (Yapı müteahhidi, şantiye şefi vb.) bağlı olarak ruhsat yenilemesi yaptırmakla sınırlı olacağı,

Sözleşmeninakdedilmesindensonrayapılanyapıruhsatıbaşvurusununmutlakaolumlu ve çok kısa bir sürede neticeleneceği gibi bir kabulden hareket edilemeyeceği, hukuki ve fiili sebeplerle yapı ruhsatı alınamayabileceği gibi, yapı ruhsatı alınmasında gecikme de yaşanabileceği,yapıruhsatıalınamamasıveyageçalınmasınınsözleşmeyebağlanmışkamu

yatırımının hayata geçirilmesinde beklenen faydanın alınamamasına veya gecikmesine sebebiyet verebileceği,

Statik projenin; mimari projeye ve zemin ve temel etüdü raporuna uygun olarak, ilgili mevzuat çerçevesinde inşaat mühendislerince hazırlanan proje olduğu,

Yüklenici teklifinin ihale dokümanında yer alan uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak işin tamamı için verildiği, projesi içerisinde yer alan bütün imalatların yüklenici tarafından fen ve sanat kurallarına uygun ve yürürlükteki mevzuata göre kullanımahazırbirşekildeidareyesunulmasıgerektiği,bununteminiiçindeidarelertarafından ihaledokümanlarıarasındayeralanuygulamaprojelerinin4734sayılıKamuİhaleKanununun 4 üncü maddesinde yapılan tanıma uygun, herhangi bir tereddüte mahal vermeyecek nitelikte hazırlanması ve mahal listelerinin de bu niteliklerde hazırlanan projeye dayalı olarak belirlenmesinin, isteklilerin tekliflerini oluşturmalarında büyük önem arz ettiği, idarelerin de uygulama projelerini bu niteliklere sahip birer proje olarak hazırlamakla yükümlü ve sorumlu olduğu,

Yüklenicinin üstlenmiş olduğu işleri, sorumlu bir meslek adamı olarak fen ve sanat kurallarınauygunolarakyapmayıkabuletmişolduğu,kendisineverilenprojeyeve/veyateknik belgelere göre işi yapmakla, projenin ve/veya teknik belgelerin iş yerinin gereklerine, fen ve sanat kurallarına uygun olduğunu, ayrıca işin yapılacağı yere, kullanılacak her türlü malzemenin nitelik bakımından yeterliliğini incelemiş, kabul etmiş ve bu suretle işin teknik sorumluluğunu üstlenmiş sayılacağı,

İşin yürütülmesi sırasında, sözleşme konusu işlerle ilgili proje vb. teknik belgelerde, değişiklik yapılmaksızın işin tamamlanmasının fiilen imkânsız olduğu hallerde, işin sözleşmede belirtilen niteliğine uygun bir şekilde tamamlanmasını sağlayacak şekilde gerekli değişiklikleri yapmayaidarenin yetkiliolduğu,ancakbuyetkininmevzuatınbelirlediğişartve durumlarla sınırlı olduğu, yeni imalatların birim fiyatlarının ise YİGŞ’nin 22 nci maddesinin birinci fıkrası doğrultusunda yüklenici ile birlikte belirlenmesi gerektiği,

Ayrıca projelerin taraflarına tesliminden sonra, projelerin uygulaması konusunda taraflarına yapılan tebliğin sözleşme hükümlerine aykırı olduğu veya bildirim konusunun fen vesanatkurallarınauygunolmadığıgörüşünevarıldığıtakdirde,buhusustakikarşıgörüşlerinin vetaleplerininYİGŞ’nin14üncümaddesihükümlerinegöreidareyebildirmekzorunluluğunun bulunduğu,

İhale öncesi, isteklilerin tekliflerinin hazırlanması aşamasında, ihale dokümanında açıklanmasınaihtiyaçduyulanhususlarlailgiliolarak,ihaletarihinden20(Yirmi)günöncesine kadar yazılı açıklama talep edilebileceği, bu tarihten sonra yapılacak açıklama taleplerinin idareler tarafından değerlendirmeye alınmayacağı,

Yaklaşık maliyetin ihale öncesi idare tarafından hazırlanan ve gizliliği olan bir belge olduğu, yüklenicinin bu belgelerden bilgi sahibi olmasının hukuken mümkün olmadığı, dolayısıyla yaklaşık maliyetin sözleşmesi ve ekleri gibi yükleniciyi bağlayıcı bir yönünün bulunmadığı, isteklilerin tekliflerini yaklaşık maliyete dayalı olarak vermedikleri, ilerleme yüzdelerininde(pursantajların),işinyapılmasınave/veyaişkalemininsözleşmebedelinedâhil olup olmadığına ilişkin bir dayanak oluşturma niteliği bulunmadığı, anahtar teslimi götürü bedelişlerdeprojevemahallistelerinedayalıolarakhangiimalatseviyesindesözleşme