Sözleşme türünün “Anahtar Teslim Götürü Bedel Sözleşme” olarak belirlenmesi için mutlak suretle bir uygulama projesinin var olması gerekmekte ayrıca uygulama projesi olan bir işin “Birim Fiyat Sözleşme” şeklinde ihaleye çıkılması da söz konusu olamaz. Bu husus KİK’in 62. maddesinin c bendinde; “Uygulama projesi bulunan yapım işlerinde anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle ihale yapılması zorunludur” denilerek kesinlik kazanmıştır.

Anahtara teslim götürü bedel sözleşme kapsamında ihale edilecek bir işte, istekli firmalar işin tamamı için tek fiyat vermekte ve ihaleden önce ihale dokümanında yer alan uygulama projesini, mahal listelerini, teknik şartnameyi, işin yapılacağı yeri gibi bilgi ve belgeleri incelemektedir. İhaleden önce istekliler yapılacak olan iş ile ilgili teknik olarak noksanlık, yetersizlik veya tezat bir durum varsa idareye başvurarak zeyilname talebinde bulunması gerekmektedir. İstekliler sorumluluklarını yerine getirdikten sonra uygulama projesi, mahal listesi ve teknik şartnamelere uygun olarak işi tamamlayacağı tek bir fiyat üzerinde ihaleye teklifte bulunur.

İhale dokümanındaki belirsizliklerden dolayı Kamu İhale Kurumu isteklilerin tekliflerini oluştururken sağlıklı teklif vermesine engel olduğu gerekçesiyle ihalenin iptaline karar vermektedir. Emsal bir ihalede şikâyetçi; “İhale dokümanı kapsamında ihale konusu işe ilişkin uygulama projesi ve buna bağlı olarak kesin metrajların bulunmamasına rağmen anahtar teslimi götürü bedel ile ihaleye çıkıldığı, bu durumun Kamu İhale Kanunu’na aykırı olduğu, ayrıca söz konusu düzenlemenin yüklenici veya idare açısından haksız kazanç ya da kayıplara neden olabileceği, ihaleye sağlıklı teklif verilemeyeceği sebebiyle ihalenin iptal edilmesi gerektiği” yönündeki başvurusunda Kamu ihale Kurumunun konuyla ilgili kararı aşağıda belirtilmiştir;

Karar Tarihi      : 18.04.2013
Karar No         : 2013/UY.II-1825

Karar; İhale konusu “Belde içi Yollarda Sathı Kaplama ve Sıcak asfalt Yapımı ile Bozulan Asfalt Yolların Onarılması ve Muhtelif İnşaat İşleri” işine ilişkin İdari Şartnamenin “Teklif ve sözleşme türü” başlıklı 19’uncu maddesinde, tekliflerin anahtar teslimi götürü bedel üzerinden verileceği belirtilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar” başlıklı 62’nci maddesinin (c) fıkrasında,

“Yapım işlerinde arsa temin edilmeden, mülkiyet, kamulaştırma ve gerekli hallerde imar işlemleri tamamlanmadan ve uygulama projeleri yapılmadan ihaleye çıkılamaz. İhale konusu yapım işinin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenemediği durumlarda ön veya kesin proje üzerinden ihaleye çıkılabilir. Uygulama projesi bulunan yapım işlerinde anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle ihale yapılması zorunludur. Ancak, doğal afetler nedeniyle uygulama projesi yapılması için yeterli süre bulunmayan yapım işlerinde ön veya kesin proje üzerinden, her türlü onarım işleri ile işin yapımı sırasında belli aşamalarda arazi ve zemin etütleri gerekmesi veya uygulamada imar ve güzergâh değişikliklerinin muhtemel olması nedenleriyle ihaleden önce uygulama projesi yapılamayan, bina işleri hariç, yapım işlerinde ise kesin proje üzerinden ihaleye çıkılabilir. Bu işlerin uygulama projesi yapılabilen kısımlar için anahtar teslimi götürü bedel, uygulama projesi yapılamayan kısımlarda ise her bir kalem iş için birim fiyat teklif almak suretiyle ihale yapılabilir. Arsa temini, mülkiyet ve kamulaştırma işlemlerinin tamamlanması şartı, baraj ve büyük sulama, içmesuyu isale hattı, enerji nakil hattı, trafo, trafo merkezleri, şalt tesisleri, kaptajlar, su depoları, karayolu, liman ve havaalanı, demiryolu, petrol ve doğalgaz boru hattı projelerinde aranmaz” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan madde hükmü uyarınca; kural olarak tüm yapım işleri için uygulama projesi üzerinden anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle ihaleye çıkılması gerekmektedir. Söz konusu kuralın istisnaları ise maddenin devamında sayılmıştır. İhale konusu işin ihaleden önce uygulama projesi yapılabilecek nitelikte bir yapım işi olduğu değerlendirilmiş, uygulama projesinin yapılması gerektiği anlaşılmıştır.

İhale işlem dosyası kapsamında gönderilen belgeler kapsamında, korkuluk detay çizimi ile sathı kaplama ve asfalt yapımı, tamiri yapılacak yerlere ilişkin krokilerin yer aldığı görülmüştür.

İdarece satışı yapılan doküman ile EKAP’ta hazırlanan dokümanın birbirleri ile uyumlu olmadığı dolayısıyla EKAP üzerinde yer alan dokümanın esas alınacağı, söz konusu doküman kapsamında uygulama projesinin yer almadığı, netice itibariyle uygulama projesi bulunmayan ihale konusu işin anahtar teslimi götürü bedel üzerinden ihale edilmesinin mevzuata aykırı olduğu anlaşılmış olup ihalenin iptali gerekmektedir.

Anahtar teslim götürü bedel mantığında işin bir bütün olarak ele alındığını vurgulamak gerekir. Örneğin uygulama projesinde ısı yalıtımsız alüminyum wc kapısı gösterilmiş ancak kapı kolu veya kilidine dair bir detaya değinilmemiş ise yüklenici kapıyı kullanışlı hale getirmekle yükümlü olup bir takım olarak kapıyı yapmak zorundadır.

Yine aynı şekilde bir kalıp işi varsa ve kalıp iskelesi pozu pursantaj cetvelinde yer almıyor diye yüklenici bu imalat için ek ücret talebinde bulunamaz. Konuya benzer Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yüksek Fen Kurulu Başkanlığının kararı aşağıda belirtilmiştir;

Konu: İdaresinin, 14/12/2011 tarihli ve *4 sayılı yazısında özetle; 4734 ve 4735 sayılı Kanun hükümlerine göre ihale edilerek,15/09/2010 tarihinde anahtar teslimi götürü bedel sözleşmeye bağlanan “Karamanlı Atatürk İlköğretim Okulu 8 Derslikli Ek Bina İnşaatı” yapım işinin yürütülmesi sırasında yapılan kilit parke taşı kaplama imalatının, sözleşme bedeline dahil olup olmadığı konusunda yüklenici ile aralarında uyuşmazlık oluştuğu belirtilerek, konuya ilişkin görüşümüzün bildirilmesi talep edilmektedir.

İnceleme: Konu, Yüksek Fen Kurulunda, gönderilen bilgi ve belgeler çerçevesinde incelenmiştir. İdaresi yazısı ve ekleri incelendiğinde; İşin geçici kabulünün 15/07/2011 tarihinde ihtilafsız olarak yapıldığı ve 22/07/2011 tarihinde onaylandığı, Geçici kabule

karar düzenlenen ara hakedişlerde, kilitli parke taşı kaplama imalatının ihaleye esas uygulama projesinde ve teklifinde yer almadığı bu nedenle de bedelinin taraflarına ödenmesi konusunda yüklenicinin hakedişlere bir itirazının olmadığı, geçici kabulden yaklaşık üç ay sonra 10/10/2011 tarihinde itirazda bulunduğu, geçici kabul tutanağında sözleşme bedelinin 812 000 TL olarak belirtildiği, bu durumda işte herhangi bir iş artışı olmadığının gözüktüğü ve yüklenicinin buna bir itirazının bulunmadığı,

başka bir ifadeyle geçici kabul tutanağına göre kilitli parke taşı imalatlarının sözleşme bedeline dâhil olduğunun görüldüğü, Ayrıca, sözleşmesi eki Yapım İşleri Genel Şartnamesinin geçici hakediş raporları başlıklı 39 uncu maddesinin 4 üncü fıkrasının (e) bendinde “Yüklenicinin geçici hakedişlere itirazı olduğu takdirde, karşı görüşlerinin neler olduğunu ve dayandığı gerçekleri, idareye vereceği ve bir örneğini de hakediş raporuna ekleyeceği dilekçesinde açıklaması ve hakediş raporunun <idareye verilen .../…/… tarihli dilekçemde yazılı ihtirazı kayıtla> cümlesini yazarak imzalaması gereklidir. Eğer yüklenicinin, hakediş raporunun imzalanmasından sonra tahakkuk işlemi yapılıncaya kadar, yetkililer tarafından hakediş raporunda yapılabilecek düzeltmelere bir itirazı olursa hakedişin kendisine ödendiği tarihten başlamak üzere en çok on gün içinde bu itirazını dilekçe ile idareye bildirmek zorundadır.

Yüklenici itirazlarını bu şekilde bildirmediği takdirde hakedişi olduğu gibi kabul etmiş sayılır” hükmü yer almakta olup, bu madde hükmü gereği yüklenicinin geçici hakediş raporlarına bir itirazının olmadığı, dolayısıyla da hakedişleri olduğu gibi kabul etmiş sayılacağı, Diğer taraftan, işin yapımı sırasında, kilitli parke taşı imalatlarının sözleşme ve ekleri gereği taahhütlerinde bulunmadığı, bu itibarla bu konuda nasıl hareket etmesi gerektiği hususunda yüklenicinin idaresinden bir talepte bulunmadığı ve idaresince de kendilerine bu konuda yazılı bir talimat verilmediği halde kilitli parke taşı imalatlarını yapmış olması hali dikkate alındığında, bu iş kalemlerinin yapımının sözleşme bedeline dahil olduğu konusunda yüklenicinin bir tereddüdünün bulunmadığının somut olarak gözüktüğü,

Bunların yanısıra, idaresi yazısı ekinde yer alan CD deki ihaleye esas projelerden olan vaziyet planında, kilitli parke taşı imalatının yapılacağı mahallin ölçüleri ile birlikte belirtilmiş olduğu, her ne kadar kilitli parkenin kalınlığı belirtilmemiş ise de minimum parke kalınlığının 8 cm olduğu, yapılan kısmın da bu olduğu göz önünde bulundurulduğunda en asgari şartlardaki parke imalatının gerçekleştirildiği, dolayısıyla parke imalatı detaylarının belirtilmemiş olması halinin yüklenici için bir mağduriyet oluşturmadığı, hususları anlaşılmaktadır.

Karar: Konu ön bölümlerde belirtildiği üzere detaylı olarak incelenmiş ve değerlendirilmiş olup, buna göre; Kilitli parke imalatı yapım bedelinin sözleşme bedeline dahil olduğu, bu nedenle bu imalata dayalı olarak sözleşme bedeli dışında ayrıca ilave bir bedel ödemesi yapılmasının uygun olmayacağına, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki 644 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 16 ncı maddesinin (1) numaralı fıkrasının (a) bendine istinaden 25/01/2012 tarihinde yapılan toplantıda, katılanların oybirliği ile karar verilmiştir.